ΘΑ ΣΗΚΩΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ;

Στον Πρωθυπουργό του Βελγίου, Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ, και στη βαρόνη Άστον του Απχόλαντ, κοινοτική επίτροπο της Βρετανίας σε θέματα εμπορίου, κατέληξαν οι ηγέτες των ‘’27’’ της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις θέσεις του Προέδρου και υπουργού Εξωτερικών, αντιστοίχως. Μπορεί οι ‘’27’’ να έφυγαν ευχαριστημένοι από τις Βρυξέλλες μετά τη συνεδρίαση, αλλά κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι η Ευρώπη βγήκε κερδισμένη από αυτή τη διαδικασία. Ειδικότερα, όσον αφορά τη θέση του υπουργού Εξωτερικών, ή αλλιώς Ύπατος εκπρόσωπος της Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας όπως αναφέρεται στη συνθήκη της Λισαβόνας, ανάμεσα σε πολύ γνωστά ονόματα (Μάσιμο Ντ’ Αλέμα, Ντέιβιντ Μίλιμπαντ), τα οποία θα έδιναν σαφώς διαφορετική αίγλη στη θέση, επιλέχθηκε ένα παντελώς άγνωστο πρόσωπο με διπλωματική απειρία. Επίσης, ο Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ, δεν έχει κλείσει καν χρόνο στην πρωθυπουργία της χώρας του και ακόμα και από τους ίδιους τους υποστηρικτές του θεωρείται μη χαρισματικός.
Η επιλογή των προσώπων θέτει από μόνη της θέμα διαδικασίας. Η Ευρώπη ακολούθησε το γνωστό δρόμο του παρασκηνίου και της διατήρησης των ισορροπιών. Και στο σημείο αυτό, το οξύμωρο είναι ότι ενώ στόχος της συνθήκης της Λισαβόνας είναι να κάνει πιο δημοκρατική, πιο διαφανή και πιο αποτελεσματική την Ευρώπη και να φέρει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς πιο κοντά στον πολίτη, η επιλογή αυτών των δυο προσώπων μόνο δημοκρατική δεν ήταν, και μόνο η πρώην Πρόεδρος της Λετονίας Βάιρα Βίκε Φράιμπεργκα δήλωσε την υποψηφιότητά της με όραμα και πρόγραμμα. Το αποτέλεσμα αυτού του ‘ορισμού’ των δυο Ευρώ- αντιπροσώπων, συνεπικουρούμενων από τον Πρόεδρο της Κομισιόν Μπαρόζο, έχει ως συνέπεια αυτό το τρίο που δημιουργείται να μην μπορεί να σταθεί με αξιώσεις απέναντι στον Μπαράκ Ομπάμα, τον Βλάντιμιρ Πούτιν ή τον Χου Ζιντάο και τον Λούλα. Δεν είναι λοιπόν παράλογο που σύσσωμος ο ευρωπαϊκός τύπος στιγμάτισε τις επιλογές των ‘’27’’, και μάλιστα με ιδιαίτερα επικριτικές εκφράσεις: ‘’Μια ακόμα χαμένη ευκαιρία’’, ‘’η ήπειρος απομακρύνεται από το τραπέζι των μεγάλων’’, ‘’δυο άχρωμα πρόσωπα χαμηλού προφίλ’’ κτλ.
Εξαρχής, ο συμβιβασμός ήταν ιδιαίτερα δύσκολος. Ο πρόεδρος έπρεπε να είναι Χριστιανοδημοκράτης, ο υπουργός εξωτερικών έπρεπε να είναι Σοσιαλδημοκράτης, και ένας εκ των δυο έπρεπε να είναι γυναίκα. Επίσης, ο υπουργός, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και αντιπρόεδρος της Κομισιόν δεν ‘έπρεπε’ σε καμία περίπτωση να επισκιάζει τον ‘διάσημο’ και πανίσχυρο Μπαρόζο. Ο δε πρόεδρος, έπρεπε να ήταν χαμηλών τόνων ώστε να μην μπορεί να σηκώσει κεφάλι στους μεγάλους της Ευρώπης. Επίσης, το σημαντικότερο απ’ όλα, είναι ότι ένας εκ των δυο έπρεπε να χαίρει της εκτίμησης του γαλλογερμανικού άξονα, και ο άλλος να προέρχεται από την ‘αυτόνομη’ Βρετανία, η οποία αν και δεν βρίσκεται στο στενό πυρήνα των υποστηρικτών της Ε.Ε, διατηρεί πάντα προνομιακές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς πως οι επιλογές των δυο προσώπων ήταν ‘άχρωμες’ , διότι προφανώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν ήθελαν να επιλέξουν ισχυρές προσωπικότητες αλλά πρόσωπα τα οποία θα μπορούσαν να διασφαλίσουν τις ισορροπίες στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προτιμήθηκε λοιπόν η συναίνεση και όχι η πραγματική ισχυροποίηση της Ευρώπης. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι από τη γέννησή της, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρούσε πάντα με μικρά βήματα και μεγάλους συμβιβασμούς.
Ο Χένρι Κίσινγκερ είχε θέσει πριν από 30 περίπου χρόνια ένα ερώτημα το οποίο είναι πολύ επίκαιρο σήμερα: ‘’Όταν θέλω να μιλήσω με την Ευρώπη, ποιον θα παίρνω τηλέφωνο;’’. Αν μη τι άλλο, η απάντηση εξαρτάται άμεσα από τις κινήσεις του νέου προέδρου και υπουργού εξωτερικών της Ε.Ε. Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία είναι υπεύθυνη για τη θέσπιση των δύο νέων θέσεων, είναι εξαιρετικά ασαφής ως προς τις εξουσίες και τις αρμοδιότητες που τους εκχωρούνται. Η μόνη συγκεκριμένη αρμοδιότητα του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι να προεδρεύει των συμβουλίων και των συνόδων κορυφής. Εκτός από αυτό, γίνονται κάποιες αόριστες αναφορές στο καθήκον του να προωθεί τη συνεννόηση και τη συμφωνία και να εκπροσωπεί την Ε.Ε στη διεθνή σκηνή. Είναι αμφίβολο όμως, αν θα σχηματίσει κάποιος τον αριθμό του ‘’τηλεφώνου’’ της Ε.Ε αν πρόκειται για κάποιο ιδιαίτερα σοβαρό θέμα. Το πιθανότερο είναι να προτιμήσει να συνομιλήσει ξανά με το Λονδίνο, το Παρίσι ή το Βερολίνο.

ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ Ε.Ε

Ένα από τα κρίσιμα ζητήματα που παραμένουν διαχρονικά στην επιφάνεια είναι η ενδεχόμενη ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκτός της αμερικάνικης βοήθειας, ορατή είναι η ‘αγγλική φροντίδα’ προς την Τουρκία, η οποία είχε φανεί όταν η γείτονα χώρα πήρε το ‘πράσινο φως’ για έναρξη των διαπραγματεύσεων στις 3 Οκτωβρίου του 2005 δηλαδή κατά το χρονικό διάστημα στο οποίο η Βρετανία θα ασκούσε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σίγουρα οι απόψεις για αυτό το φλέγον ζήτημα διίσταται αλλά υπάρχουν κάποια στοιχεία που είναι κοινώς αποδεκτά από τους υποστηρικτές αλλά και τους πολέμιους της Τούρκικης ένταξης. Όσον αφορά τη γεωγραφία, η Τουρκία βρίσκεται με το ένα πόδι στην Ευρώπη, αλλά το 95% του εδάφους της βρίσκεται στην Ασία. Ιστορικά, πολλές ευρωπαϊκές χώρες κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα έχουν υποφέρει από τον Οθωμανικό ζυγό αν και ο πρόγονος της σύγχρονης Τουρκίας ήταν μια Ευρωπαϊκή δύναμη που εκτεινόταν ως τη Βιέννη. Η Τουρκία θα φέρει στην Ένωση το δυναμισμό του πληθυσμού της, που ήδη διαθέτει ισχυρή παρουσία σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Με την ένταξή της θα αποδειχθεί η ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εντάξει τις μουσουλμανικές κοινότητες που βρίσκονται ήδη στα εδάφη της καθώς και να προστατεύσει όλους εμάς τους Ευρωπαίους πολίτες από τον κίνδυνο προσχώρησης της Τουρκίας στο στρατόπεδο των ισλαμιστικών κρατών.

Για να πούμε ναι στην ένταξη της Τουρκίας πρέπει πρώτα να τηρήσει από μέρους της κάποιες προϋποθέσεις. Αρχικά, οφείλει να αναγνωρίσει τη Δημοκρατία της Κύπρου καθώς και τη γενοκτονία των Αρμενίων που έγινε το 1915. Η παραδοχή της ύπαρξης όλων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και η αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας, όσο προσβλητική και αν είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση, αποτελεί το ελάχιστο που μπορεί κανείς να απαιτεί από μια υποψήφια προς ένταξη χώρα. Σίγουρα πρέπει να γίνουν μεγάλες προσπάθειες για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και για την ισότητα αντρών και γυναικών με ιδιαίτερο βάρος να δίνεται στο σεβασμό του ασθενούς φύλου. Η αλήθεια είναι ότι έχουν γίνει αξιοσέβαστες προσπάθειες από την Άγκυρα τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν αρκούν, διότι ας μην ξεχνάμε ότι περίπου το 20% των εκκρεμών υποθέσεων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αφορά την Τουρκία. Επίσης, θα ήταν μοιραίο λάθος για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα αν η Τουρκία, όταν ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θελήσει να εξαργυρώσει τη μεγάλη διπλωματική, και όχι μόνο, βοήθεια που της προσέφεραν απλόχερα η Αγγλία και η Αμερική. Αυτό θα μετατρέψει την Ευρώπη σε ένα συνεχώς εξαπλωμένο εργοστάσιο με ασαφή σύνορα και για το μόνο που θα νοιάζεται θα είναι πως θα υπηρετεί την Αμερική και τα συμφέροντά της.

Γνώμη μου είναι πως σύντομα η Τουρκία θα ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διότι η Ιστορία μας έχει δείξει ότι εδώ και 30 χρόνια κανένα υποψήφιο προς ένταξη κράτος δεν απορρίφθηκε από την Ένωση. Ο όρος ‘ενταξιακές διαπραγματεύσεις’ ουσιαστικά δεν έχει καμία απολύτως ισχύ αλλά πρόκειται για μια μακρά συμμόρφωση της υποψήφιας προς ένταξη χώρας με τους κοινοτικούς κανόνες δικαίου και από τη στιγμή που λαμβάνεται η αρχική απόφαση, η υποψήφια χώρα αργά ή γρήγορα καταλήγει να ικανοποιεί τους προκαθορισμένους όρους.

Κλείνοντας, πιστεύω πως αν οι παραπάνω προϋποθέσεις δεν επιτευχθούν, θα είναι μεγάλο λάθος η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση διότι θα δώσει, και δικαίως, το δικαίωμα και στα υπόλοιπα μουσουλμανικά κράτη να ζητήσουν τη σταδιακή ένταξή τους στην Ένωση και θα οδηγηθούμε όπως είπα και παραπάνω σε μια Ευρώπη με ασαφή σύνορα και χωρίς πλαίσιο κοινοτικών κανόνων και ρυθμίσεων. Τότε το σπουδαίο ευρωπαϊκό οικοδόμημα που όλοι οι Ευρωπαίοι έχουν οραματιστεί δεν θα είναι παρά ένα όνειρο θερινής νυκτός. Στην περίπτωση που η Τουρκία συμμορφωθεί και τηρήσει τις παραπάνω προϋποθέσεις, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο κατ εμέ, κανένας πλέον δεν θα μπορεί να αρνηθεί την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η τελευταία θα είναι αυτή που θα βγει κερδισμένη και ενισχυμένη από μια διεύρυνση προς μια μεγάλη (πληθυσμιακά και εδαφικά) χώρα όπως η Τουρκία.

Ενθαρρυντικό γεγονός αποτελεί η δυσπιστία με την οποία βλέπει ο νέος Πρόεδρος της Ε.Ε Βον Ρομπάι την ένταξη της Τουρκίας. Ίδωμεν..

ΦΙΛΟΔΟΞΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Πριν λίγες μέρες ο Υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου παρουσίασε το προσχέδιο του προϋπολογισμού στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ο υπουργός Οικονομικών, παρουσιάζοντας τις βασικές αρχές του προσχεδίου του προϋπολογισμού, είπε ότι είναι ένας μεταβατικός προϋπολογισμός, που συντάχθηκε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και σε συνεργασία με όλους τους υπουργούς. Υλοποιεί, πρόσθεσε, τις δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ, στηρίζει τις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις και πρόκειται για το πρώτο σοβαρό νοικοκύρεμα των Οικονομικών, μέσα σε καιρό δυσμενών συνθηκών για την οικονομία της χώρας.

Η αλήθεια είναι ότι για πρώτη φορά, ο προϋπολογισμός θα προβλέπει απόλυτη μείωση των δαπανών και όχι απλώς περιορισμό της αύξησής τους. Με το νέο προϋπολογισμό μειώνονται οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου και οι επιχορηγήσεις φορέων, καταργείται η απόσυρση, και μειώνονται οι εξοπλιστικές δαπάνες. Αναλυτικά, οι δαπάνες εκτός τόκων θα μειωθούν κατά 1,6 δισ. ευρώ, οι δαπάνες για εξοπλισμούς κατά 500 εκατ. ευρώ, τα χρέη των νοσοκομείων θα περιοριστούν κατά 1,4 δισ. ευρώ, οι καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου θα είναι μειωμένες κατά 24%, ενώ η κατάργηση της απόσυρσης θα οδηγήσει σε εξοικονομήσεις 400 εκατ. ευρώ. Επίσης, ενισχύονται οι ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, αυξάνονται οι πόροι για την Παιδεία κατά 1 δισ. ευρώ, προβλέπονται οι πιστώσεις για την πρόσληψη 3.000 στο ΕΣΥ, αυξάνονται τα επιδόματα ανεργίας, αυξάνεται το πρόγραμμα των δημόσιων επενδύσεων στο 4% του ΑΕΠ και επιδοτούνται οι ασφαλιστικές εισφορές των νέων. Ακόμα, προβλέπεται αύξηση 1,5% σε μισθούς και συντάξεις μέσω της εισοδηματικής πολιτικής, αύξηση των αγροτικών συντάξεων κατά 30 ευρώ από την 1η Οκτωβρίου και κατά 20 ευρώ από τα μέσα του 2010, αύξηση της επιστροφής του ΦΠΑ των αγροτών από το 7% στο 11%, κτλ.

Στον αντίποδα, η αύξηση των εσόδων θα προέλθει, κατά 1,2 δισ. ευρώ από την πάταξη της φοροδιαφυγής και την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών, κατά 1,5 δισ. ευρώ από τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος ακινήτων και την αύξηση των εμμέσων φόρων (ανακοινώθηκε αύξηση ειδικών φόρων κατανάλωσης σε τσιγάρα και ποτά με απόδοση 250 εκατ. ευρώ), ενώ 1 δισ. ευρώ θα αποδώσουν οι έκτακτες εισφορές κοινωνικής ευθύνης. Η αναπροσαρμογή των φόρων σε ποτά και τσιγάρα θα είναι της τάξης του 10%, ενώ δεν έχει ακόμη αποφασιστεί η αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο η οποία είναι υποχρεωτική από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα καινοτόμο χαρακτηριστικό του νέου προϋπολογισμού, αφορά τη ‘μεταφορά’ περικοπών από κάποιους κλάδους σε ενίσχυση άλλων. Για παράδειγμα, το ποσό που εξοικονομείται από την κατάργηση του μέτρου της απόσυρσης θα χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των πόρων για την Παιδεία, το ποσό από τη μείωση των εξοπλιστικών δαπανών θα κατευθυνθεί για την επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νέων και την αύξηση των αγροτικών συντάξεων, η αύξηση του ΕΦΚ σε τσιγάρα-ποτά θα χρησιμοποιηθεί για την πρόσληψη 3.000 νοσηλευτών στα νοσοκομεία (70 εκ.) και την αύξηση της επιστροφής ΦΠΑ στους αγρότες (150 εκ.).

Ο νέος προϋπολογισμός προβλέπει ότι, το 2010, το έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο 9,4% του ΑΕΠ, στόχος ο οποίος είναι αρκετά φιλόδοξος, αν ληφθεί υπόψη η πρόβλεψη που έχει κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανεβάζει το δημοσιονομικό άνοιγμα του επομένου έτους στα επίπεδα του 2009. Η επιτυχία των στόχων του προϋπολογισμού προϋποθέτει τη δημιουργία μηχανισμών, οι οποίοι θα συνδράμουν στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η οποία έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ανακοινώθηκαν πριν από λίγες ημέρες. Ο δρόμος προς την κατεύθυνση αυτή είναι δύσκολος, καθώς τα εμπόδια είναι πολλά και προέρχονται από τις κατεστημένες νοοτροπίες που αναπτύχθηκαν μετά τη μεταπολίτευση και έχουν, κατά το κοινώς λεγόμενο, «ριζώσει» στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Η εξοικονόμηση πόρων 7,8 δισ. ευρώ, που προσδοκά για τον επόμενο χρόνο η κυβέρνηση, είτε προέρχεται από τις δαπάνες είτε από τα έσοδα, είναι υψηλό ποσό. Θα χρειαστεί πολύ μεγάλη προσπάθεια απ' όλους τους συντελεστές της οικονομικής πορείας της χώρας. Από την άλλη, τα μέτρα που συνοδεύουν τον προϋπολογισμό θα οδηγήσουν σε μείωση του ελλείμματος, όχι όμως στα προβλεπόμενα επίπεδα. Το στοίχημα της κυβέρνησης είναι σημαντικό. Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την αποφασιστικότητα και το ρεαλισμό που θα επιδείξει.