ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΒΑΣΙΛΗ

Τα Χριστούγεννα ανέκαθεν ήταν η αγαπημένη μου εποχή (μαζί με το καλοκαιράκι βεβαίως). Σαν παιδί λάτρευα τούτες τις όμορφες μέρες αλλά δεν θυμάμαι να έγραψα γράμμα στον Άγιο Βασίλη ούτε μια φορά. Πάντα έλεγα στον μεγάλο Γιάννη ή στη Χαρούλα αυτά που ήθελα και εκείνοι φρόντιζαν! Τα χρόνια πέρασαν, μεγαλώσαμε, πολλοί χάσαμε την παιδική μας αθωότητα και είπα φέτος για πρώτη φορά να γράψω ένα γράμμα στον Άγιο που μάθαμε πολλοί από τις διαφημίσεις της Coca Cola. Πάμε λοιπόν.

Αγαπητέ Άγιε Βασίλη,

Πότε δεν σε πολυπίστεψα, δεν σου έστειλα γράμμα, και δεν σε είδα ούτε μια φορά να κατεβαίνεις από την καμινάδα μας. Φέτος νομίζω ότι ήμουν αρκετά καλό παιδί και μέρες που είναι θα ήθελα να σου ζητήσω για πρώτη φορά κάποια πραγματάκια:

-        -   Σου ζητάω να σταματήσεις την εθνική μας κατάθλιψη, την οποία συναντά κανείς όπου και εάν γυρίσει το κεφάλι του. Εύχομαι να έρθει ξανά το χαμόγελο και η ελπίδα στην όμορφή μας χώρα, και τα κατεβασμένα κεφάλια, η στεναχώρια και τα δάκρυα να μπουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

-          - Σου ζητάω να αλλάξεις τα μυαλά και τις πρακτικές των πολιτικών μας. Λόγια, χιλιάδες λόγια απ’ όλους και αποτέλεσμα μηδέν. Οι μεν εφαρμόζουν μια πολιτική καθ’ υπόδειξη των ‘φίλων’ εταίρων και έχουν οδηγήσει στη φτωχοποίηση του λαού. Οι απέναντι υπόσχονται στους πάντες τα πάντα και δεν έχουν πείσει τον κόσμο ότι μπορούν να κάνουν κάτι διαφορετικό. Οι παραδίπλα έχουν πολλά δίκια αλλά παραμένουν προσκολλημένοι στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, και έχουν γλώσσα πιο ξύλινη και από τραπέζι. Οι άλλοι είναι ναζιστές και οι Ανεξάρτητοι διαφωνούν σε όλα με τους απέναντι αλλά θέλουν να κυβερνήσουν μαζί τους. Μύλος! Όλοι τους το χαβά τους, εις βάρος των Ελλήνων.

-      -   Πριν ν’ αλλάξεις τα μυαλά των εθνοπατεράδων μας, φρόντισε καλέ μου Άγιε να ταρακουνήσεις τα δικά μας. Αφενός εμείς τους οδηγούμε στη Βουλή και είμαστε υπεύθυνοι για την ψήφο μας. Αφετέρου, μετά από όσα έχουμε περάσει ακόμα πιστεύουμε σε σωτήρες, σε μαθητευόμενους μάγους, και έχουμε όλη την καλή διάθεση να πιαστούμε πάλι κορόιδα. Εμείς μάθαμε να πηγαίνουμε σε μπλε, πράσινα, κόκκινα, ροζ γραφεία για να τακτοποιηθούμε (εις βάρος ικανότερων συνανθρώπων μας) και πέραν του εαυτού μας δεν ενδιαφερόμασταν για τίποτα συλλογικό. Έχουμε και εμείς μερίδιο για εδώ που φτάσαμε, όμως ακόμα και τώρα, αμετανόητα επιρρίπτουμε αλλού τις ευθύνες και σφυρίζουμε αδιάφορα. Παρόλα αυτά η κατάσταση σταδιακά αλλάζει, γι΄αυτό σου ζητάω να μας ταρακουνήσεις λίγο για να δούμε τα πράγματα λίγο πιο καθαρά και συλλογικά.

-         -   Σειρά τώρα έχουν οι πόλεις μας. Βοήθα λίγο να γίνουν πιο ανθρώπινες, πιο καθαρές, πιο πράσινες και με σεβασμό στα ΑΜΕΑ, στα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Να γίνουν πιο φωτεινές, χρωματιστές και το γκρίζο να πάει και να μην ξαναγυρίσει.

-          -  Σαν παιδί που του αρέσει πολύ η μπάλα (η κανονική, όχι η σπυριάρα) βοήθησε να καθαρίσει το ποδόσφαιρό μας από τις εγκληματικές οργανώσεις, από τα στημένα παιχνίδια, από τους εγκάθετους διαιτητές, από τους πληρωμένους οπαδικούς στρατούς και από τους γκάνγκστερ προέδρους. Μόνο έτσι θα γεμίσουν ξανά τα γήπεδα, θα αποκτήσουν νόημα οι Κυριακές μας και θα αγαπήσουμε ξανά το ελληνικό ποδόσφαιρο.

-          -  Να επανέλθουμε όμως στο θέμα των μυαλών. Βάλε λιγάκι στους δημοσιογράφους (όχι σε όλους) και μετάτρεψέ τους από υστερικές φωνές προπαγάνδας και διαμορφωτές της κοινής γνώμης σε φορείς λογικής, φωνές ενημέρωσης και καταρτισμένης άποψης. Κάνε τους λίγο ανεξάρτητους και κόψε την συνδιαλλαγή με την εξουσία και τη διαπλοκή.

-          - Άγιε Βασίλη, δώσε φώτιση στο οικονομικό επιτελείο, στο τωρινό και το αυριανό, ώστε να σταματήσουν τη συνεχόμενη φορολογία, να βρουν τους φοροφυγάδες και τους φοροαποφεύγοντες και να πάρουν ζεστό χρήμα από εκεί που δεν τολμούν καν να κοιτάξουν. Να αφήσουν τα γεροντάκια να χαρούν την πενιχρή τους σύνταξη και να κοιτάξουν προς τις θάλασσές μας και να εντοπίσουν τους μεγαλοκαρχαρίες. Δεν χρειάζονται μεγαλοστομίες και βαρύγδουπες δηλώσεις, παρά μόνο τόλμη και θέληση.

-          - Και κάτι τελευταίο που δεν αφορά μόνο τη χώρα μου: Βάλε τους ευρωπαίους ηγέτες άμεσα στο χειρουργείο για επέμβαση καρδιάς και μυαλού. Να καταλάβουν ότι οι πολιτικές λιτότητες, η κυριαρχία των αγορών και η ανεργία δεν βοηθούν τους ευρωπαίους πολίτες αλλά τους εξωθούν στη φτώχια, στα άκρα του πολιτικού φάσματος και τους κάνουν αντι – ευρωπαίους.

Ελπίζω να μην σε κούρασα με τις επιθυμίες μου. Έχω και άλλα πολλά να ζητήσω, αλλά ξέρω ότι πολλοί σου έγραψαν για αυτά που σου είπα και για ακόμα περισσότερα. Αν δεν μπορέσεις να τα φτιάξεις όλα αυτά, δώσε μόνο ελπίδα στον κόσμο. Δώσε του δύναμη  να παλέψει για ένα καλύτερο, ανθρώπινο και αξιοπρεπές 2015. Δώσε δύναμη στη γενιά μου να αντιληφθεί ότι μόνο εμείς οι ίδιοι μπορούμε να κάνουμε καλύτερο το παρόν, ελπιδοφόρο και αισιόδοξο το μέλλον. Δώσε μας δύναμη να είμαστε καλά για να μπορούμε να αγωνιζόμαστε για ένα πιο ανθρώπινο αύριο.

ΖΕΙ ΟΣΟ ΖΟΥΝ ΤΑ ΙΔΑΝΙΚΑ ΤΟΥ

Άλλη μια επέτειος του Πολυτεχνείου πέρασε, για άλλη μια φορά υπήρξαν αντικρουόμενες απόψεις πάνω σε καυτά ζητήματα του τότε και σε σημαντικές απορίες του σήμερα: Υπήρξαν θύματα ή όλα ήταν ένα ψέμα; Έκανε καλό η Χούντα στη χώρα και τους Έλληνες; Φταίει η γενιά του Πολυτεχνείου για την καταστροφή της χώρας; Ζούμε σήμερα μια ‘κοστουμαρισμένη’ οικονομική Χούντα; Αυτά, και άλλα τόσα ερωτήματα κάθε χρόνο τέτοια μέρα οξύνονται και πυροδοτούν αντιδράσεις και ατέρμονες συζητήσεις. Ας τα πάρουμε τα πράγματα όμως από την αρχή.

 

Η χουντική επταετία ήταν μια ξεκάθαρη κατάλυση του πολιτεύματος. Η δική μας η γενιά είχε την τύχη να μη ζήσει εκείνη την περίοδο. Τότε, η ελευθερία,  η ελευθεροτυπία, και όλα τα ελευθεριακά δικαιώματα ήταν απαγορευμένα. Οι συλλήψεις και ο βασανισμένος χιλιάδων ανθρώπων ήταν καθημερινό φαινόμενο. Όποιος διαφωνούσε με το καθεστώς, είχε μπει στη μαύρη λίστα και η ζωή του γινόταν ένα μαρτύριο. Η διαβόητη ΕΣΑ βασάνισε χιλιάδες και έγινε συνώνυμο του τρόμου και του πόνου. Επίσημα, την πρώτη βδομάδα συνελήφθησαν 6.500 πολίτες και σε τέσσερα χρόνια πάνω από 3.300 πέρασαν απ’ τα στρατοδικεία. Η ανάκριση στο ΕΑΤ-ΕΣΑ άφηνε ανάπηρους απ’ το ξύλο, τα ηλεκτροσόκ και τη «φάλαγγα» όσους δυσφορούσαν με το «γύψο». Τα κόμματα κι οι απεργίες απαγορεύτηκαν, στα συνδικάτα και τους φοιτητικούς συλλόγους οι διοικήσεις διορίζονταν, χαφιέδες της Ασφάλειας παντού, λογοκρισία στον Τύπο.  Η καταπίεση, ο αυταρχισμός και η έλλειψη ελευθερίας ήταν το τρίπτυχο της Χούντας. Και ήταν λίγοι εκείνοι που είχαν διάθεση να αντιδράσουν. Όλοι οι υπόλοιποι είτε φοβόντουσαν, είτε προσκολλήθηκαν στο χουντικό σύστημα. Το μεγαλύτερο μέρος του λαού δεν αντιδρούσε, όχι μόνο λόγω φόβου. Κάποιοι ‘την έβρισκαν’ με τη Χούντα. Και δεν εννοούμε μόνο επιχειρηματικά… Ας μην ξεχνάμε, ότι μεγάλο μέρος της Γερμανίας λάτρευε τον Χίτλερ και πολλά εκατομμύρια Ιταλοί σαγηνεύονταν από τον Μουσολίνι.

Στο πέρας του χρόνου, πολλά έχουν ειπωθεί για τη γενιά του Πολυτεχνείου. Η γενιά εκείνη είχε σίγουρα ιδανικά και έδωσε αγώνες για την ελευθερία. Δεν έριξε τη Χούντα μόνη της, όμως συνέβαλε καθοριστικά στην ‘απονομιμοποίησή’  και στο ‘αδυνάτισμά’ της στα μάτια του λαού. Την έκανε να φαίνεται τρωτή και έδωσε δύναμη και σε φοβισμένους Έλληνες να αντιδράσουν.  Πολλοί άνθρωποι από εκείνη τη γενιά έγιναν βουλευτές, υπουργοί και δεν ήταν λίγοι αυτοί που εξαργύρωσαν τη συμμετοχή τους στο Πολυτεχνείο παντοιοτρόπως. Όπως επίσης μόνο λίγοι δεν είναι εκείνοι που πραγματικά έδωσαν και την ψυχή τους στον αγώνα για ελευθερία και συνειδητά θέλησαν να μείνουν στο παρασκήνιο της πολιτικής ζωής, πιστοί στα ιδανικά και  την ιδεολογία τους. Η ‘γενιά του Πολυτεχνείου’ κάπου στην πορεία της και στην απότομη ενηλικίωσή της έχασε λίγο το δρόμο της και από ένα σημείο και μετά πολλά μέλη της δεν σεβάστηκαν τη δημοκρατία και τους θεσμούς της, για τους οποίους πολλοί θυσιάστηκαν, και απομακρύνθηκαν εντελώς από τους συνανθρώπους τους.

Σχετικά με την άποψη ορισμένων ότι δεν υπήρξαν νεκροί, το πόρισμα Τσεβά δυστυχώς για εκείνους δεν τους δικαιώνει. Και όταν μιλάμε για νεκρούς, δεν είναι ανάγκη να δολοφονήθηκαν μπροστά στην Πύλη ή από τις ρόδες του τανκς… Η  Χρυσή Αυγή και διάφορες ακροδεξιές οργανώσεις αμφισβητούν με ανιστόρητο και γλοιώδη τρόπο την ύπαρξη θυμάτων κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Ωστόσο, πάρα την μαύρη και αναμενόμενη προπαγάνδα  είναι πολύ δύσκολο να οριστεί ο ακριβής αριθμός των νεκρών. 

Το Πολυτεχνείο αποτελεί φάρο ελπίδας για το δυσοίωνο μέλλον μας. Σίγουρα, πολλοί ήταν εκείνοι που το καπηλεύτηκαν, εκείνοι που έκαναν πολιτική καριέρα στις πλάτες του, και ξάφνου άφησαν το μαχητικό μανδύα και φόρεσαν τα κοστούμια της εξουσίας. Πολλοί είναι εκείνοι που το καταδικάζουν για όσα δεινά προκάλεσε η ‘γενιά’ του στη χώρα. Πολλοί είναι και εκείνοι που λένε ότι στο Πολυτεχνείο δεν έγινε τίποτα και δεν πέθανε κανείς. Ότι και να λέει ο καθένας, το Πολυτεχνείο αποτελεί μια ένδοξη στιγμή για τους Έλληνες που αγωνίστηκαν για δημοκρατία και ελευθερία. Και μπορεί να αποτελέσει μόνο παράδειγμα για όλους εμάς. 

Σήμερα είναι πάρα πολλοί εκείνοι που πιστεύουν ότι ζούμε σε μια ιδιότυπη Χούντα. Άλλοι τη λένε οικονομική, άλλοι μνημονιακή. Και γενικότερα ο καθένας την ονοματίζει όπως θέλει. Το ίδιο συμβαίνει και με τους βουλευτές. Όλοι τους βρίζουμε, τους κατηγορούμε για όλα, όμως ξεχνάμε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν μπήκαν στο Κοινοβούλιο με κλήρωση. Από κάποιους ψηφίστηκαν. Εμείς τους ψηφίσαμε και αυτοί οι άνθρωποι είναι η δειγματοληπτική απεικόνιση του εκλογικού σώματος. Οποιαδήποτε ταύτιση του τότε με το σήμερα όμως,  είναι αδόκιμη και επικίνδυνη. Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα να μην έχεις την ελευθερία σου και διαφορετικό να μην μπορείς να πληρώσεις τις υποχρεώσεις σου. Ενδεχομένως να είναι εξίσου βάναυσο αλλά είναι εντελώς διαφορετικές οι περιστάσεις. Υπεύθυνοι για τις πράξεις της ‘γενιάς του Πολυτεχνείου’ δεν είμαστε. Όμως, είμαστε υπεύθυνοι για τη χάραξη του δικού μας μέλλοντος. Όσο δεν αντιδρούμε τη στιγμή που η πιο καταρτισμένη και μορφωμένη γενιά είναι και αυτή με τους περισσοτέρους ανέργους, τότε δεν έχουμε δικαίωμα να ομιλούμε.

ΚΡΟΥΕΙ ΤΟΝ ΚΩΔΩΝΑ Η ΣΚΩΤΙΑ

                                         

Τελικά οι Σκωτσέζοι, μετά από μια αναμέτρηση- θρίλερ αποφάσισαν να παραμείνουν εντός Ηνωμένου Βασιλείου με ένα ποσοστό της τάξεως του 55%. Το ερώτημα του δημοψίσματος ήταν απλό: ‘Πρέπει η Σκωτία να είναι μια ανεξάρτητη χώρα;’. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο είχε ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο της Σκωτίας στις 14 Νοεμβρίου του 2013 και είχε λάβει Βασιλική Συγκατάθεση στις 17 Δεκεμβρίου του 2013. Τους μήνες που προηγήθηκαν του δημοψηφίσματος, σε ολόκληρη την Ευρώπη γινόταν λόγος για την έκβασή του αλλά και για τις επιπτώσεις του ‘ναι’ και του ‘όχι’, τόσο εθνικά όσο και ευρωπαϊκά. Ακούστηκαν πολλές αλήθειες, αλλά και αρκετές ανακρίβιες, που στόχο ενδεχομένως είχαν να τρομάξουν τους ψηφοφόρους και να τους οδηγήσουν στην υπερψήφιση του ‘όχι’.  
 

Το μεγαλύτερο θέμα προ του δημοψηφίσματος ήταν το νόμισμα. Ο Άλεξ Σάλμοντ είχε δηλώσει ότι μια ανεξάρτητη Σκωτία θα μπορούσε να κρατήσει, αλλά και να υποστηρίξει, την αγγλική λίρα. Η Αγγλία βεβαίως, καθώς και τα κόμματά της δεν συμφωνούσαν με αυτή την προοπτική, ανώ από την πλευρά του ο πολιτικός ηγέτης των Σκοτσέζων και υπέρμαχος της ανεξαρτησίας δήλωνε ότι αν η Αγγλία δεν επιθυμούσε τη νομισματική ένωση, τότε η Σκωτία δεν θα κατέβαλε το μερίδιο που της αναλογεί στο βρετανικό χρέος και έτσι θα υπήρχαν αλυσιδωτές αντιδράσεις. Ένα άλλο σενάριο, θα ήταν η Σκωτία να χρησιμοποιήσει το Ευρώ, όμως ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα απαιτούσε μεγάλη και χρονοβόρα προετοιμασία. Σε ότι έχει να κάνει με την Ε.Ε , η Σκωτία διατυμπάνιζε ότι ακόμα και ανεξάρτητη θα έκανε αίτηση ένταξης στην Ε.Ε. Το θέμα όμως δεν είναι τόσο ξεκάθαρο, μιας και θα έπρεπε ακολούθως τα κράτη – μέλη να αποφάσιζαν ομόφωνα την ένταξη. Και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η Αγγλία, αλλά και το Βέλγιο με την Ισπανία που έχουν και αυτές αποσχιστικά κινήματα που πρέπει να διαχειριστούν, θα επέτρεπαν στους συμπαθείς Σκωτσέζους την ένταση στους ευρωπαϊκούς κόλπους. 

Οι Σκωτσέζοι πίστευαν ότι θα μπορούσαν να είναι οικονομικά ανεξάρτητο κράτος, χάρις στα έσοδα που θα είχαν από το πετρέλαιο που βρίσκεται στη Βόρεια Θάλασσα. Δεν είναι ψέμα, ότι το 90% της παραγωγής πετρελαίου του Ηνωμένου Βασιλείου προέρχεται από τη Σκωτία. Από την άλλη, οι Σκωτσέζοι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας διατυμπάνιζαν ότι στη Βόρεια Θάλασσα μένουν να εξαχθούν περίπου 24 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ενώ οι ενωτικοί δεν τα υπολόγιζαν για πάνω από 10 δισεκατομμύρια. Δυστυχώς η αλήθεια δεν μπορούμε να ξέρουμε από ποια πλευρά προέρχεται. 

Στο σημείο αυτό, πρέπει να πούμε ότι αρκετούς μήνες πριν το ‘όχι’ υπερίσχυε συντριπτικά. Χρειάστηκε μάλιστα να φτάσουμε λίγες βδομάδες πριν το δημοψήφισμα ώστε το ‘ναι’ να προηγείται και να δείχνει να συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες. Μπορεί τελικά το ‘όχι’ να κέρδισε, με την αμέριστη κινητοποίηση σύσσωμης της βρετανικής πολιτικής σκηνής, του Γκόρντον Μπράουν, σταρς όπως ο Μπέκαμ και ο Στίνγκ αλλά και τεράστιου μέρους της αγγλικής κοινής γνώμης, όμως το ποσοστό που έλαβε η προοπτική για μια ανεξάρτητη Σκωτία πρέπει να αφυπνήσει τους ευρωπαίους ηγέτες. Η καμπάνια του ‘Καλύτερα Μαζί’ (Better together) μπορεί να κέρδισε το δημοψήφισμα, όμως πλέον σίγουρα θα δωθούν μεγαλύτερες αρμοδιότητες στα Κοινοβούλια της Σκωτίας, της Ουαλίας και της Βορείου Ιρλανδίας. Η βρετανική ένωση, η οποία μετράει ήδη 307 χρόνια ζωής, συνεχίζει να υφίσταται αλλά δεν θα είναι ποτέ πια ίδια. Ενα μέλος της θα αποφασίζει αυτόνομα σε εξαιρετικά κρίσιμους τομείς, όπως αυτοί της φορολογίας και του κοινωνικού κράτους.

 Ένα ακόμα χρήσιμο συμπέρασμα που προέκυψε, είναι ότι οι πολίτες κάθε χώρας μπορούν πολιτισμένα, διαλογικά και δημοκρατικά να συζητούν και να αποφασίζουν για το μέλλον τους. Και λάθος να αποφασίσουν, δική τους θα είναι η απόφαση. Ένα ακόμα σημαντικότερο συμπέρασμα είναι ότι σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ενισχύονται ή γεννιόνται αποσχιστικά κινήματα, με κορυφαίο παράδειγμα του Καταλανούς που επιθυμούν λυσσαλέα την απόσχισή τους από την Ισπανία. Τέτοια κινήματα, παρόλο που ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, έχουν διαφορετικά προβλήματα και εθνικές ιδιαιτερότητες,  τρέφονται και μεγαλώνουν από τις εθνικές πολιτικές λιτότητας, από την σκληρή γραμμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και διατρανώνουν την επιθυμία των πολιτών αφενός για ανεξαρτησία, και αφετέρου για μια διαφορετική Ευρώπη. Μια Ευρώπη κοινωνική, αλληλέγγυα με δημοκρατικές δομές . Μια Ευρώπη της ισότητας στην οποία δεν θα κυριαρχεί η Γερμανία αλλά οι ίδιοι οι πολίτες. Το έχουμε πει πάρα πολλές φορές, πως για να συνεχίσει να υπάρχει η Ευρώπη, οφείλει να αλλάξει ριζικά.  Αλλιώς, τα αποσχιστικά κινήματα θα πολλαπλασιάζονται και η επιθυμία των πολιτών για αλλαγή και απεμπλοκή θα μεγαλώνει. Μπορεί η Ευρώπη να υποδέχθηκε το αποτέλεσμα με ανακούφιση όμως υπάρχει έντονος προβληματισμός για το μέλλον και το σίγουρο είναι ότι η σημερινή Ευρώπη είναι πιο κατακερματισμένη από ποτέ.

ΜΠΡΟΣ…ΠΙΣΩ

Πέρασαν κιόλας σαράντα χρόνια από την ημέρα επιστροφής του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι στην ταλαιπωρημένη Ελλάδα. Τότε, η πατρίδα μας έβγαινε από μια τεράστια περιπέτεια, αποδυναμωμένη από την χουντική επταετία και ο λαός είχε εναποθέσει τις ελπίδες του για αποκατάσταση στο τότε πολιτικό προσωπικό της χώρας το οποίο υποδέχθηκε μετά βαΐων και κλάδων από την (αυτο)εξορία του. Η τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή έπρεπε να αποκαταστήσει τη δημοκρατία, την ομαλή λειτουργία του κοινοβουλευτισμού, την ισονομία και κυρίως τη να σταματήσει τη διάκριση των πολιτών. Η αλήθεια είναι ότι το έργο του μόνο εύκολο δεν ήταν, και μπορεί να πει κανείς μετά από τόσα χρόνια, ότι το πρόσημο ήταν θετικό και οι στόχοι που είχαν τεθεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό επετεύχθησαν. 
 

Μέσα σε αυτά τα σαράντα χρόνια, στη χώρα μας έλαβαν χώρα τεράστιες αλλαγές: οικονομικές , κοινωνικές, πολιτικές και γεωπολιτικές. Το 1981 συνέβη κάτι (η νίκη ενός σοσιαλιστικού κόμματος) το οποίο λίγα χρόνια πριν έμοιαζε αδιανόητο.  Οι αλλαγές ήταν ραγδαίες, η κυβέρνηση Παπανδρέου περιόρισε τις ανισότητες , ‘δημιούργησε’ τη μεσαία τάξη, προσπάθησε να θέσει στέρεες κοινωνικές βάσεις και πέτυχε αρκετά από τα στοιχήματα που είχε βάλει. Η Ελλάδα μέσα σ’ αυτά τα χρόνια, κατάφερε από φτωχός συγγενής να γίνει μέλος της Ε.Ε και της ΟΝΕ. Οι πολίτες είδαν να ανεβαίνει το βιοτικό τους επίπεδο, να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, να βελτιώνονται η υγεία, η παιδεία και οι κοινωνικές δομές. Βέβαια δεν ήταν όλα ρόδινα: Το δημόσιο μεγάλωσε απότομα, τα ευρωπαϊκά πακέτα πήγαιναν συνεχώς σε λάθος χέρια, το κράτος αντί να βοηθά τους πολίτες και τις επιχειρήσεις τους έβαζε εμπόδια, τα δανεικά όλο και αυξάνονταν,  και το χειρότερο όλων, καλλιεργήθηκε μια νοοτροπία στον κόσμο, ότι ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει εις βάρος του κράτους και των συμπολιτών. Πίστευε ο κόσμος ότι το κράτος είναι εχθρός και έπρεπε εκείνο να λογοδοτεί για τα πάντα. Αυτή η νοοτροπία φέρει μεγάλες ευθύνες  για την κατάσταση στην οποία φτάσαμε.

Τα χρόνια των Ολυμπιακών αγώνων, η Ελλάδα ζούσε το δικό της ‘αμερικάνικο όνειρο’. Στους δρόμους, στα μαγαζιά και όπου αλλού υπήρχε ‘κίνηση’, έβλεπε κανείς νεόπλουτους να γεμίζουν τα Πόρσε Καγιέν με τσάντες Λουί Βιττόν, να ασφυκτιούν από κόσμο τα μπουζουκτσίδικα και τα τασάκια αυτών με στάχτη πανάκριβων πούρων και γενικότερα στην ατμόσφαιρα υπήρχαν τεράστιες δόσεις ψευτογκλαμουριάς, βλαχομαγκιάς και νεοπλουτισμού. Και όλα αυτά βέβαια, γίνονταν με δανεικά, με φουσκωμένες πιστωτικές με χρηματιστηριακά τεχνάσματα και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε τα τελευταία χρόνια με τα κανόνια που έσκασαν στην αγορά όταν φάνηκε η πραγματική οικονομική μας γύμνια.

Η Ελλάδα είχε μια τεράστια ευκαιρία με τη Μεταπολίτευση. Αλλά  δεν πρέπει να λησμονούμε έναν σημαντικότατο παράγοντα ο οποίος λειτούργησε ως τροχοπέδη: η πολιτική κουλτούρα που κληροδότησε ο Εμφύλιος επέβαλε ένα λαϊκίστικο ρεβανσισμό και διέψευσε τις προσδοκίες για την αυγή του νέου πολιτικού πολιτισμού. Ο λαός παρέμενε διχασμένος, τα λαϊκίστικα συνθήματα έπεφταν σαν πυροτεχνήματα και η χώρα έμενε αγκυλωμένη στο παρελθόν μην μπορώντας να ξεκολλήσει. Από τα μέσα της δεκαετίας του '90, οι δύο βασικοί παίκτες του πολιτικού μας συστήματος φάνηκε πως διέγνωσαν την ανάγκη του εκσυγχρονισμού, αλλά τον χρησιμοποίησαν και πάλι ακυρώνοντάς τον. Η ΝΔ του 2004 υποσχέθηκε επανίδρυση, αλλά περισσότερο θέλησε να διορθώσει τις ‘πασοκικές αδικίες’ και να βοηθήσει τα ‘γαλάζια παιδιά’. Διαπλοκή, σκάνδαλα, μίζες, μαύρο χρήμα και όλες αυτές οι ‘ομορφιές’, έπνιξαν τη χώρα και μαζί με την αδράνεια των κυβερνήσεων, την έστειλαν στις αφιλόξενες αγκάλες του ΔΝΤ και των μηχανισμών διάσωσης. Τώρα, για ακόμη μια χρονιά οι Έλληνες υποφέρουν και όλα τα κυβερνητικά παπαγαλάκια υπόσχονται καλύτερες μέρες, ανάκαμψη, επενδύσεις κτλ. Το κλίμα σίγουρα είναι καλύτερο από το αντίστοιχο των πρώτων χρόνων των μνημονίων, όμως απαιτείται πολύ δουλειά για να φτάσουμε στα επίπεδα της περασμένης δεκαετίας. Με άλλα λόγια, σαράντα χρόνια μετά, έγιναν πάρα πολλά. Η Ελλάδα ανέβηκε πολλά επίπεδα, τώρα πάλι έχει πέσει αρκετά με την οικονομική κρίση, και όλοι περιμένουμε και ελπίζουμε για ένα καλύτερο αύριο. Αυτό απαιτεί υπομονή, δουλειά και ομοψυχία. Αντίστοιχη με εκείνη που έδειξε ένα τεράστιο κομμάτι των Ελλήνων τότε.