ΗΓΕΤΕΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΙ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΩΝ

Οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής, με αφορμή την ως τώρα στάση που είχαν επιδείξει οι ηγέτες της ευρωζώνης, ήταν οι αναμενόμενες. Μεγάλος κερδισμένος της Συνόδου ήταν αδιαμφισβήτητα η Άνγκελα Μέρκελ η οποία υποχρέωσε τα κράτη – μέλη της ευρωζώνης να υιοθετήσουν το σφιχτό ‘γερμανικό κοστούμι’ αν θέλουν να παραμείνουν στο κοινό νόμισμα. Τα κράτη – μέλη θα υποχρεωθούν πλέον σε μια σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία, ενώ στον αντίποδα δεν υπάρχει καμία αναφορά στη δημιουργία ανάπτυξης στα συμπεράσματα των Ευρωπαίων ηγετών. Γίνεται λόγος για την αναγκαιότητα ενός νέου δημοσιονομικού συμβολαίου καθώς και για ενισχυμένο συντονισμό σε θέματα οικονομικής πολιτικής. Ακόμα, αναφέρεται η ανάγκη για ενίσχυση των διαθέσιμων εργαλείων σταθερότητας ώστε να αντιμετωπιστούν οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις. Όλα αυτά έχουμε επαναλάβει πως έπρεπε από καιρό να έχουν θεσπιστεί, όμως οι αποφάσεις της Συνόδου ουδεμία ρήξη πραγματοποιούν με τις αγορές. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στο κείμενο αποφάσεων δεν υπάρχει καμία αναφορά για μια προοπτική έκδοσης ευρωομολόγων έστω «σε βάθος χρόνου», μέτρο που πρότειναν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο και το απέρριψε αμέσως η Α. Μέρκελ.
Στα συμπεράσματα της Συνόδου τονίζεται ότι πλέον οι προϋπολογισμοί των κρατών-μελών πρέπει να είναι ισοσκελισμένοι ή πλεονασματικοί. Η αρχή αυτή θα θεωρείται ότι τηρείται αν το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμμα δεν υπερβαίνει το 0,5 % του ονομαστικού ΑΕΠ. Ο κανόνας αυτός θα περιληφθεί στα νομικά συστήματα των κρατών-μελών σε συνταγματικό ή ισοδύναμο επίπεδο και θα περιλαμβάνει διορθωτικό μηχανισμό, ο οποίος θα ενεργοποιείται σε περίπτωση απόκλισης. Αναγνωρίζεται ακόμα, η δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να επιβεβαιώσει τη μεταφορά του κανόνα αυτού σε εθνικό επίπεδο. Επίσης, θα ενισχυθούν οι κανόνες που διέπουν τη διαδικασία δημιουργίας υπερβολικού ελλείμματος. Μόλις η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ένα κράτος-μέλος έχει παραβιάσει το όριο του 3% του ΑΕΠ, θα ακολουθούν αυτόματα κυρώσεις, εκτός αν αντιταχθεί ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών της ευρωζώνης. Ο ορισμός του κριτηρίου του χρέους (60% του ΑΕΠ) θα πρέπει να κατοχυρωθεί στις νέες διατάξεις. Επιπροσθέτως, ο νέος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα τεθεί σε ισχύ τον Ιούλιο 2012, ενώ τον προσεχή Μάρτιο θα επανεξεταστεί η επάρκεια του συνολικού ανωτάτου ορίου του EFSF|ΕΜΣ που ανέρχεται σε 500 δισ. ευρώ.
Οι παραπάνω αποφάσεις δεν μοιάζουν ικανές να πραγματοποιήσουν ρήξεις και να βάλουν φρένο στις αγορές και στους κερδοσκόπους. Η αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία αναμένεται να φέρει περισσότερους φόρους, ανεργία και εν τέλει περιθωριοποίηση των αδύναμων κρατών και άνοιγμα της ψαλίδας πλουσίων και μικρομεσαίας τάξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αντί για την τιθάσευση των αγορών και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, επελέγη ο εγκλεισμός της Ευρώπης σε διαρκή δημοσιονομική τροχιά , επισημοποιήθηκε η νεοφιλελεύθερη πολιτική και η απόρριψη κάθε μέτρου που θα μπορούσε να ανακόψει την κρίση και να λειτουργήσει υπέρ των πολλών. H Σύνοδος κορυφής δεν έβγαλε σχέδιο ενίσχυσης της ΕΕ και της ευρωζώνης. Είναι μια ακόμα απόφαση κατώτερη των περιστάσεων και δείχνει για ακόμη μια φορά ξεκάθαρα ότι η Ευρωπαϊκή ηγεσία είναι απούσα σε μια τόσο σημαντική στιγμή για το μέλλον της Ευρώπης και του Ευρώ. Εάν επιμείνουν σε αυτό το δρόμο το δίδυμο Μέρκελ - Σαρκοζί, απειλείται όχι μόνο η κοινωνική συνοχή, αλλά και το εγχείρημα της ευρωζώνης.