ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΙΣΛΑΝΔΙΑΣ

Η Ισλανδία ήταν μια από της πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Το 2003 με την τελική επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού, όλες οι τράπεζες ιδιωτικοποιήθηκαν και αρχικά είχαν μεγάλα ποσοστά κερδών. Παράλληλα όμως με την αύξηση των τραπεζικών επενδύσεων αυξανόταν και το εξωτερικό χρέος των τραπεζών. Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 έδωσε το τελικό χτύπημα στην Ισλανδία. Οι τρεις βασικές τράπεζές της ( Landbanki, Kapthing και η Glitnir) πτώχευσαν σε χρόνο ρεκόρ. Η κορόνα έχασε 85% της αξίας της έναντι του Ευρώ. Ένα μεγάλο μέρος των ιδιωτικών αποταμιεύσεων χάθηκε, η ανεργία αυξήθηκε επικίνδυνα, οι τιμές των προϊόντων πρώτης ανάγκης έγιναν απρόσιτες, ενώ οι κοινωνικές υπηρεσίες έπαψαν κυριολεκτικά να υπάρχουν. Το συνολικό δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 130% του ΑΕΠ (ύψους 12,14 δις $ το 2009), με αποτέλεσμα 8.000 Ισλανδοί (320.000 συνολικός πληθυσμός) να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, αναζητώντας εργασία στο εξωτερικό. Οι μετανάστες αυτοί αποτελούσαν το 2,5% των κατοίκων της χώρας. Οι συνεχόμενες διαμαρτυρίες και ταραχές ανάγκασαν την κυβέρνηση να παραιτηθεί. Οι πρόωρες εκλογές του Απριλίου του 2009 ανέδειξαν στην κυβέρνηση έναν αριστερό συνασπισμό το οποίο αν και καταδίκασε το νεοφιλελεύθερο οικονομικό σύστημα, αμέσως παραδόθηκε στις απαιτήσεις των δανειστών για την επιστροφή τριών και πλέον δισεκατομμυρίων Ευρώ. Έπρεπε ο κάθε Ισλανδός για τα επόμενα 15 χρόνια να πληρώνει 100 Ευρώ κάθε μήνα. Αυτό που συνέβη όμως ήταν πρωτοφανές. Η γνώμη ότι οι Ισλανδοί πρέπει να πληρώνουν για τα λάθη των οικονομικών μονοπωλίων και των τραπεζιτών, άλλαξε την σχέση μεταξύ πολιτών και πολιτικών θεσμών, γεγονός το οποίο τελικά οδήγησε τον πρωθυπουργό Όλαφ Ραγκνάρ Γκρίμσον να αρνηθεί την επικύρωση του νόμου που ανάγκαζε τους πολίτες να σηκώσουν τα βάρη των Ισλανδών τραπεζιτών και συμφώνησε να συγκαλέσει δημοψήφισμα. Φυσικά η διεθνής κοινότητα δεν ήταν ευχαριστημένη με την εξέλιξη αυτή και αύξησε την πίεση στην Ισλανδία. Όταν η Ισλανδία ετοιμαζόταν για δημοψήφισμα, το ΔΝΤ απειλούσε την χώρα να στερήσει οποιαδήποτε βοήθεια. Η Βρετανική κυβέρνηση απειλούσε να παγώσει τις καταθέσεις και τις αποταμιεύσεις των Ισλανδών. Στο δημοψήφισμα του Μαρτίου του 2010 το 93% των Ισλανδών ψήφισαν κατά της πληρωμής των χρεών. Το ΔΝΤ πάγωσε τους δανεισμούς αμέσως, όμως το ποτάμι δεν μπορούσε να γυρίσει πίσω. Με την υποστήριξη των πολιτών η κυβέρνηση ξεκίνησε έρευνες για αστικές και ποινικές ευθύνες κατά των υπευθύνων για την οικονομική κρίση. Στο τελικό πόρισμα, ονομάζονταν επακριβώς οι ένοχοι: οι τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας, ο διευθυντής της εποπτικής αρχής του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ο πρώην πρωθυπουργός, καθώς επίσης οι υπουργοί Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας. Οι τράπεζες της Ισλανδίας διέγραψαν το 20-25% των δανείων πολλών νοικοκυριών, ποσά τα οποία αντιστοιχούσαν στο 13% του ΑΕΠ της χώρας, μειώνοντας το βάρος των χρεών για περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού. Η ενέργεια αυτή αφενός μεν ωφέλησε τους ασθενέστερους από όσους είχαν απώλειες στις καταθέσεις τους μετά τη χρεοκοπία των τραπεζών, αφετέρου δε προκάλεσε μία μερική αναδιανομή των εισοδημάτων, προς όφελος της μικρομεσαίας τάξης – κάτι που τελικά «εκβάλλει» στην αύξηση της κατανάλωσης (ΑΕΠ), η οποία συνήθως ελάχιστα επηρεάζεται από τα πολύ πλούσια εισοδηματικά στρώματα. Ο οίκος Fitch αναβάθμισε πρόσφατα την αξιολόγηση της Ισλανδίας, ενώ δήλωσε ότι «ήταν επιτυχημένη η ανορθόδοξη πολιτική της για την καταπολέμηση της κρίσης». Τέλος, η οικονομία της Ισλανδίας θα αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό υψηλότερο από το μέσο όρο των αναπτυγμένων χωρών, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ. Όμως οι Ισλανδοί δεν σταμάτησαν εκεί και υιοθέτησαν μια ακόμα πιο εντυπωσιακή πολιτική: αποφάσισαν να δημιουργήσουν νέο σύνταγμα, το οποίο θα απαλλάξει την χώρα από την δύναμη της Διεθνής οικονομίας. Για να γραφτεί το νέο σύνταγμα ο λαός της Ισλανδίας εξέλεξε 25 άτομα μεταξύ 522 ενήλικων, οι οποίοι δεν ανήκαν σε κανένα από τα πολιτικά κόμματα του κατεστημένου. Οι αντιπρόσωποι αυτοί έπρεπε να είχαν προταθεί τουλάχιστον από 30 άτομα. Το έγγραφο γράφτηκε μέσα από το διαδίκτυο. Οι πολίτες μπορούσαν να κάνουν προτάσεις και σχόλια, βλέποντας με τα ίδια τους τα μάτια τη γέννηση ενός λαϊκού συντάγματος. Το σύνταγμα θα παρουσιαστεί στο κοινοβούλιο προς έγκριση μετά από τις επόμενες εκλογές. Το παράδειγμα της Ισλανδίας, μπορεί να είναι ένας φάρος ελπίδας για την ήδη χρεοκοπημένη Ελλάδα. Βεβαίως υπάρχουν μεγάλες διαφορές: η Ελλάδα είναι αρκετά μεγαλύτερη χώρα, η νοοτροπία των Ελλήνων δεν μοιάζει σε καμία περίπτωση με των Ισλανδών και κυρίως η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωζώνη. Αυτές οι υπαρκτές διαφορές όμως δεν μπορούν να κρύψουν το προφανές: όταν οι πολιτικοί ηγέτες δεν είναι υποτακτικοί και υπερασπίζονται το συμφέρον της χώρας και του λαού, υπάρχουν και εναλλακτικοί δρόμοι που ενδεχομένως να οδηγήσουν στην επιτυχία. Όταν όλα φαίνονται μονόδρομος, η πολιτική βούληση και η διάθεση για ρήξεις είναι ικανά να δημιουργήσουν έναν άλλο δρόμο.

ΟΣΟ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΠΙΕΖΟΥΝ ΔΕΝ ΒΓΑΙΝΕΙ

Αγώνα δρόμου κάνει τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση για την εκταμίευση της δόσης των 31,5 δις. Με ορίζοντα τη συνεδρίαση του Eurogroup που θα γίνει πιθανότατα στις αρχές του Νοεμβρίου, ο πρωθυπουργός καλείται να εξασφαλίσει το πράσινο φως της τρόικας, τη συνοχή της κυβέρνησης και την ψήφο της Βουλής για τα επώδυνα μέτρα. Τα δυο τελευταία ζητούμενα είναι εμφανώς πιο δύσκολα από το πρώτο. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, τα δημοσιονομικά μέτρα (μειώσεις μισθών, συντάξεων, επιδομάτων, κ.α.) θα ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό με στόχο να ψηφισθεί ως τις 10 Νοεμβρίου, ενώ τα διαρθρωτικά μέτρα θα ενταχθούν σε πολυνομοσχέδιο που θα εισαχθεί για συζήτηση με τη διαδικασία του κατ’ επείγοντος ώστε και αυτό να έχει εγκριθεί το πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα. Όλοι μας θα κληθούμε να κάνουμε για ακόμη μια φορά μεγάλες θυσίες και η ζωή μας θα αλλάξει προς το χειρότερο, και όλα αυτά στο όνομα της εκταμίευσης της δόσης και της σωτηρίας της χώρας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εκταμίευση της δόσης ήταν αρχικώς προετοιμασμένη για τον περασμένο Ιούλιο. Όπως και τώρα, έτσι και τότε ο Πρωθυπουργός έλεγε ότι τα διαθέσιμα χρήματα στα ταμεία του κράτους ήταν μέχρι τον Ιούλιο. Τώρα είναι μέχρι της 16 Νοεμβρίου σύμφωνα με επίσημες κυβερνητικές δηλώσεις. Όμως βλέπουμε ότι από τότε έχουν περάσει τρεις μήνες και η χώρα εξακολουθεί να πληρώνει μισθούς, συντάξεις και λοιπές υποχρεώσεις. Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι το κράτος έχει χρήματα, και δεν μας είναι αναγκαία τα χρήματα της δόσης, ούτε κατ’ επέκταση είναι απαραίτητες οι νέες περικοπές και τα σκληρά μέτρα. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια και φαίνεται ξεκάθαρα. Το κράτος μιας και δεν μπόρεσε να πάρει τα χρήματα της δόσης, την άντλησε με αναγκαστικό δανεισμό από την κοινωνία, στερώντας πόρους και καταστρέφοντας θέσεις εργασίας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε σε κρίσιμες υπηρεσίες υγείας, παιδείας και κοινής ωφέλειας που ήδη τελούν υπό διάλυση. Ακόμα, τα χρέη του κράτους σε ιδιώτες αυξήθηκαν κατά 2 δισ. ευρώ περίπου, από 6 δισ. την άνοιξη σε 7,9 δισ. ευρώ σήμερα. Όλα αυτά υποτίθεται πως θα τα σώσει η δόση των 31,5 δις. αλλά η πραγματικότητα δείχνει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και αισιόδοξα. Οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι από το παραπάνω ποσό, τα 25 περίπου δις. θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ανακεφαλαιοποίηση σημαίνει θωράκιση των τραπεζών σε κεφάλαια, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να τονώσουν μέσω του δανεισμού την πραγματική οικονομία. Τα κεφάλαια αυτά όμως έρχονται πρωτίστων για να καλύψουν τις τεράστιες κεφαλαιακές ζημίες που υπέστησαν οι τράπεζες από το PSI και την Blackrock. Οπότε ελάχιστα χρήματα θα διοχετευτούν στην πραγματική οικονομία. Από τα υπόλοιπα 6,5 δις πρέπει να αφαιρεθούν 4,6 δις ευρώ για πληρωμή τοκοχρεολυσίων, και από την αφαίρεση απομένουν 1,9 δις τα οποία πρέπει να καλύψουν: ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου 1,3 δις ευρώ, αποπληρωμές εντόκων γραμματίων 2 δις ευρώ, και να χρηματοδοτήσουν το έλλειμμα κατά 600 εκατ. Τα νούμερα λοιπόν δεν βγαίνουν, μιας και οι κεφαλαιακές ανάγκες της χώρας είναι μεγαλύτερες. Ένα πιθανό σενάριο είναι να δοθεί με τη δόση των 31,5 δις και αυτή του Δεκεμβρίου ύψους 7,2 δις. Αυτή η πιθανότητα όμως, ενδεχομένως να φέρει και νέα μέτρα, νέες περικοπές. Δηλαδή ο φαύλος κύκλος θα συνεχιστεί ακάθεκτος. Με τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και τη ρευστότητα να δίνεται τμηματικά, με συνήθεις ρυθμούς και όρους, το αδιέξοδο είναι οφθαλμοφανές. Ήδη, η Eurobank προβλέπει ότι η υφεσιακή επίδραση των μέτρων θα υπερβεί τις 4 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ την προσεχή 2ετία. Είναι σαφές ότι το πρόγραμμα «δεν βγαίνει». Χρειάζεται ένα συνολικό, διαφορετικό πρόγραμμα για την Ελλάδα της κρίσης. Ένα πρόγραμμα μακροπρόθεσμο που θα δίνει μια μικρή περίοδο προσαρμογής και θα συνεπάγεται ουσιαστική μείωση του δημοσίου χρέους. Η χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει ως τοξικομανής αναζητώντας εναγωνίως και κάνοντας ό,τι ζητηθεί για την εκταμίευση της κάθε δόσης. Αυτό το παιχνίδι των δόσεων δεν θα βγει σε καλό στη χώρα. Το κυριότερο πρόβλημα πέραν των οικονομικών και δημοσιονομικών είναι ότι σχεδόν όλοι οι Έλληνες έχουν χάσει την αισιοδοξία τους και βλέπουν το μέλλον κατάμαυρο. Δεν μπορεί κανείς να ξέρει σε ποια Ελλάδα θα ζήσει αύριο, και οι περισσότερες απαντήσεις κάνουν λόγο για την μελλοντική Ελλάδα της υποτέλειας και της παρακμής. Η τρικομματική κυβέρνηση μπορεί να έχει τις καλύτερες προθέσεις για τη σωτηρία της χώρας, όμως με την ως τώρα στάση της δεν πείθει για την ανάγκη των θυσιών και δεν δίνει όραμα στους πολίτες. Χρειάζεται όραμα επειγόντως. Διότι χωρίς όραμα και πολιτική βούληση για την χάραξη ενός διαφορετικού, μακρόπνοου δρόμου, οι προβλέψεις για ένα κατάμαυρο μέλλον θα επαληθευθούν. Και η ακροδεξιά θα συνεχίζει να ανεβαίνει με ταχύτατους ρυθμούς με την κοινωνία να παρακολουθεί αμήχανη.

ΑΦΗΣΤΕ ΤΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΚΑΙ ΠΙΑΣΤΕ ΤΗ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ

Τη στιγμή που η κυβέρνηση αγωνιά για τη λήψη της επόμενης δόσης, και αναγκάζεται(;) να κόψει εκ νέου μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, διαλύει τις εργασιακές σχέσεις και αυξάνει την άμεση και έμμεση φορολογία, παρατηρούμε ότι στο μεγάλο θέμα της πάταξης της φοροδιαφυγής δεν έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό όλον αυτό τον καιρό. Αν δεν υπήρχε η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα μόνο για ένα έτος, τότε δεν θα χρειαζόταν η λήψη μέτρων 11,6 δισ. ευρώ για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της επόμενης διετίας. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από πρόσφατη επιστημονική μελέτη του Πανεπιστημίου του Σικάγου, η οποία έγινε με τη συμμετοχή δύο ελληνικής καταγωγής καθηγητών, η οποία συνέκρινε τα δηλωθέντα εισοδήματα ελευθέρων επαγγελματιών και τις δόσεις αποπληρωμής των δανείων τους. Οι τρεις καθηγητές, Νικόλαος Αρταβάνις (Virginia Polytecnic Institute), Ανταϊρ Μορς (Πανεπιστήμιο Σικάγου) και Μαργαρίτα Τσούτσουρα (Πανεπιστήμιο Σικάγου), υπολόγισαν ότι η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα ήταν το 2009 τουλάχιστον 28 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό προέρχεται μόνο από εισοδήματα που δεν δηλώνονται από ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους. Αν είχαν δηλωθεί τα εισοδήματα αυτά, τότε, σύμφωνα με τη μελέτη, τα φορολογικά έσοδα θα μείωναν κατά 31% το έλλειμμα του 2009 ή 48% εκείνο του 2010.Η φοροδιαφυγή, καθώς είναι ένα μέγεθος το οποίο «παράγεται» κάθε χρόνο, αποτέλεσε μία βασική -αν όχι τη βασικότερη- αιτία στέρησης εσόδων από το κράτος και, κατά συνέπεια, στέρησης του ρυθμού ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Είναι ευκόλως κατανοητό ότι αν η κυβέρνηση κατόρθωνε το αυτονόητο, τότε δεν θα μιλούσαμε τώρα για νέες περικοπές. Στο ερώτημα για ποιο λόγο δεν πατάσσεται η φοροδιαφυγή, η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονολεκτική. Καθαρά τεχνοκρατικά, το δυναμικό του ΣΔΟΕ δεν επαρκεί. Πρέπει να γίνει πλήρης μηχανοργάνωση της υπηρεσίας και να προσληφθούν νέοι άνθρωποι, για τους οποίους η ηλεκτρονική εργασία είναι αυτονόητη. Ακολούθως, έχουν παρατηρηθεί πολλές φορές περιστατικά χρηματισμού των ελεγκτών και των εφοριακών. Θα έπρεπε να υπάρχει ένα σύστημα ταυτόχρονης διασταύρωσης και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους ελεγκτές και στο κέντρο επιχειρήσεων κατά το οποίο όλοι οι έλεγχοι θα γίνονται απ’ ευθείας και θα διασταυρώνονται ηλεκτρονικά ώστε φαινόμενα χρηματισμού να εξαλειφθούν. Στον αντίποδα, σε ότι έχει να κάνει με την ελληνική νοοτροπία, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα, εκτός του ότι είναι μια παράνομη πηγή πλουτισμού, εκλαμβάνεται από τους περισσότερους ως μια αντικοινωνική συμπεριφορά προς το κράτος. Είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο, το οποίο ξεφεύγει από την αυστηρά οικονομική σφαίρα και έχει πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Σε μια συντεταγμένη και ευνομούμενη πολιτεία, η πολιτική ηγεσία είναι αυτή που θεσπίζει τους κανόνες του παιχνιδιού και πρέπει να τους τηρήσει. Όταν οι Έλληνες πολιτικοί, ανεξαρτήτως ιδεολογίας και πολιτικής παράταξης, φροντίζουν επί δεκαετίες να μην θιγούν τα προνόμιά τους, με νομοθετήματα που τους απαλλάσσουν από κάθε είδους αδικήματα, είτε πολιτικά είτε οικονομικά, τότε και οι απλοί πολίτες, βλέποντας αυτήν την κατάσταση ατιμωρησίας, καταφεύγουν σε παράνομες μεθοδεύσεις για να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερο. Με άλλα λόγια, φταίει σε μεγάλο βαθμό και η νοοτροπία των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων, αλλά αν η εκάστοτε κυβέρνηση ήθελε να προχωρήσει στην πάταξη της φοροδιαφυγής θα πετύχαινε το σκοπό της. Λύση λοιπόν υπάρχει, για την εξεύρεση αρκετών δις ευρώ. Χωρίς να είναι ανάγκη να ματώσουν τα γνωστά υποζύγια για άλλη μια φορά. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσο είναι ικανή η κυβέρνηση να πατάξει τη φοροδιαφυγή, και κυρίως αν έχει την πολιτική βούληση.

ΤΙ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΠΟΥΝ ΣΤΗ ΜΕΡΚΕΛ

Η επίσκεψη της κ. Μέρκελ στην Αθήνα θα πραγματοποιηθεί σε λίγες ώρες. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζου με τα αποτελέσματα της συνάντησης ανάμεσα στην Καγκελάριο και στον Έλληνα Πρωθυπουργό, όμως δεν πρέπει να έχεις κανείς μαντικές ικανότητες για να υποθέσει. Η κ. Μέρκελ θα ταχθεί υπέρ της παραμονής της χώρας μας στην Ευρωζώνη, η οποία όμως θα συνεπάγεται νέων περικοπών και σκληρών μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής. Θα τονίσει η κ. Μέρκελ την ‘αλληλεγγύη’ απέναντι στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό ενώ σχετικά με την επόμενη και κρίσιμη δόση θα αναφέρει ότι θα αποδεσμευτεί όταν η τρόικα πειστεί για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που θα της παρουσιάσει το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο. Ταυτόχρονα, ο Πρωθυπουργός στο όνομα της σωτηρίας της χώρας θα τονίσει ότι αυτά θα είναι τα τελευταία μέτρα και ότι η χώρα σε ένα χρόνο από τώρα θα μπορεί να ατενίζει το μέλλον της με αισιοδοξία. Ελπίζουμε να διαψευστούμε, όμως λίγο – πολύ τα παραπάνω περιμένουμε ν’ ακούσουμε από τις δηλώσεις που θα γίνουν με αφορμή την επίσκεψη της Καγκελαρίου. Αυτά που θα έπρεπε να ειπωθούν δια στόματος κ. Σαμαρά είναι εντελώς διαφορετικά. Η κυβέρνηση συνεργασίας, έχει μια μεγάλη ευκαιρία – πρόκληση μπροστά της με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη Μέρκελ. Οφείλει να έχει κοινή γραμμή και να παρουσιάσει στην Καγκελάριο την πραγματική κατάσταση στην Ελλάδα του μνημονίου. Καλό θα είναι να ξεναγήσουν την κ. Μέρκελ στα στενά της Αθήνας ώστε να γίνει και εκείνη μάρτυρας των νέων καθημερινών φαινομένων: παντού άστεγοι, συμπολίτες μας που εκλιπαρούν για μερικά ευρώ, αξιοπρεπείς άνθρωποι στα όρια της εξαθλίωσης, κλειστά μαγαζιά και πρόσωπα στα οποία υπάρχει κατήφεια, απαισιοδοξία και μελαγχολία. Εκτός αυτού, η κυβέρνηση πρέπει να αποφασιστικά να δώσει στην κ. Μέρκελ να καταλάβει ότι αυτό το πρόγραμμα ‘σωτηρίας’ δεν βγαίνει με τίποτα. Αντιθέτως, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια τη χώρα στην καταστροφή. Δεν είναι δυνατόν η κοινωνία να υποστηρίξει νέες περικοπές, νέα αύξηση της ανεργίας και νέα λουκέτα. Το πρόγραμμα που ακολουθείτε θα εντείνει την ύφεση. Το πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο η πάταξη της φοροδιαφυγής και η έλλειψη της ανάπτυξης όπως λένε αρκετοί. Το χρέος είναι ανεξέλεγκτο, εντελώς μη διαχειρίσιμο και η μόνη σοβαρή λύση θα ήταν ένα γενναίο κούρεμα του χρέους. Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν θα συμβεί και η κυβέρνηση θα υποσχεθεί στην Καγκελάριο ότι θα λάβει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να ξεκλειδώσει η επόμενη δόση. Ταυτόχρονα, η Καγκελάριος θα συνεχίσει λανθασμένα να πιστεύει ότι το πρόβλημα είναι ο Έλληνας ασθενής και όχι η Ευρωζώνη και το ευρώ ως κοινό νόμισμα με τον τρόπο που δημιουργήθηκε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ποτέ δεν έγινε πραγματική ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά όλα έγιναν εντελώς στο πόδι απλώς για να έχουν οι χώρες της ευρωζώνης κοινό νόμισμα. Ούτε κοινή οικονομική πολιτική υπήρξε, ούτε κοινή φορολογική. Το ευρώ όπως το κατάντησαν έφτιαξε μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων, με τον πλούσιο Βορρά να έχει το πάνω χέρι και να βλέπει τον φτωχό Νότο ως ‘παρακατιανό’ συγγενή. Ο Πρωθυπουργός προσωπικά, θα έπρεπε από την κ. Μέρκελ να ζητήσει επισήμως πολιτική διαπραγμάτευση για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος. Πρέπει να γίνουν από τους εταίρους μας ριζοσπαστικές επιλογές, καθώς το πρόβλημα του ελληνικού χρέους δεν αντιμετωπίζεται. Νέα μέτρα δεν θα βοηθήσουν, καθώς ουδείς μπορεί να πείσει τον ελληνικό λαό ότι θα είναι τα τελευταία. Κάθε φορά που θέλουμε τη δόση μας, όλα για τελευταία μέτρα ακούμε, όμως οι εξαγγελίες αυτές διαψεύδονται λίγους μήνες μετά. Ας ελπίσουμε, ακόμα και την ύστατη ώρα η κυβέρνηση να λειτουργήσει αποφασιστικά και όχι υποτακτικά. Μάλλον όμως πρόκειται για φρούδες ελπίδες…