Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Η εκλογική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ, έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις όχι μόνο εθνικά, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πιθανή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις επικείμενες εκλογές έχει ωθήσει αρκετούς στο συμπέρασμα ότι η ευρωπαϊκή πορεία τόσων ετών της χώρας μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Είναι λογικό να υπάρχει μια αβεβαιότητα διότι ο ΣΥΡΙΖΑ διαχρονικά έχει αμφιταλαντευτεί αρκετά σχετικά με τη θέση του απέναντι στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, το κοινό νόμισμα και γενικότερα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο ιδρυτικό Συνέδριο του 1992, ο ΣΥΝ ήταν σταθερά υπέρ της πορείας προς μια ενωμένη Ευρώπη, προς μια δημοκρατική, ομοσπονδιακή πολιτειακή συγκρότηση. Το 1996, ο τότε Συνασπισμός, θέλει τη δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης των λαών και των πολιτών, η οποία θα επιτευχθεί μέσω της οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης στην κατεύθυνση της κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής. Ο ΣΥΝ προβάλλει την θεμελιακή του θέση για μια Ευρώπη πολιτικά και οικονομικά ενοποιημένη σε ομοσπονδιακή κατεύθυνση που θα οικοδομείται με όρους δημοκρατίας, κοινωνικής αλληλεγγύης, συνοχής και σύγκλισης, ειρήνης και ασφάλειας. Τότε οι θέσεις του ΣΥΝ ήταν αρκετά φιλοευρωπαϊκές με την ευρεία έννοια του όρου. Ο ΣΥΝ εκείνα τα πρώιμα χρόνια είναι υπέρμαχος της πολιτικής ενοποίησης, ώστε φτάνει στο σημείο να θεωρεί ότι η πολιτική ενοποίηση είναι το πρωταρχικό καθήκον της Αριστεράς. Τέσσερα χρόνια μετά, το 2000, ο ΣΥΝ βλέπει την πολιτική ενοποίηση ως απάντηση στον κίνδυνο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Προτείνει την ενίσχυση των διαδικασιών της πολιτικής ενοποίησης, την προώθηση ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος, τη δημιουργία δημοκρατικά νομιμοποιημένων Ευρωπαϊκών πολιτικών οργάνων, την ουσιαστική ενίσχυση του κοινοτικού προϋπολογισμού, την προώθηση της αμυντικής ολοκλήρωσης και τη χειραφέτηση από την στρατιωτική και αμυντική κηδεμονία των ΗΠΑ. Με άλλα λόγια η φιλοευρωπαϊκή στάση του ΣΥΝ συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό. Το 2004, με αφορμή και τις Ευρωεκλογές, παρατηρείται μια ευρω-κριτική στροφή του ΣΥΝ. Το κόμμα τόνιζε τότε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον χαρακτηρίζεται από νεοφιλελεύθερες πολιτικές υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου. Ενώ παλαιότερα ήταν υπέρμαχος της ενοποίησης για όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, τώρα δεν φαίνεται να επιθυμεί τη διεύρυνση της Ε.Ε. με τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων, καθώς οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών συνδέονται στενά με τις ΗΠΑ. Oι Ευρωπαϊκές Συνθήκες χαρακτηρίζονται από τον ΣΥΡΙΖΑ νεοφιλελεύθερες, και κατηγορούνται ότι αποκλείουν τη δυνατότητα διατήρησης και διεύρυνσης του κοινωνικού κράτους. Επίσης, αποκλείουν και τη δυνατότητα αύξησης των δημοσίων δαπανών για την εκπαίδευση, την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θεωρούνται ότι χρησιμοποιούνται για να επιβληθούν μέτρα που αυξάνουν μόνο την κερδοφορία του κεφαλαίου, επιδεινώνοντας τις συνθήκες ζωής και εργασίας των εργαζομένων και μειώνοντας δραματικά το εισόδημά τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει τη διαγραφή των χρεών των φτωχών χωρών προς την Ε.Ε. Ακόμα, κατηγορεί την Ε.Ε. για την έντονη στρατιωτικοποίησή της και τον ατλαντισμό της. Τονίζει την ανάγκη για μια ευρωπαϊκή πολιτική ειρήνης και αλληλεγγύης που θα βασίζεται στη μείωση των εξοπλισμών και των στρατιωτικών δαπανών. Σχετικά με τον έντονα ευρωκριτικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ ενόψει ευρωεκλογών 2009, αρκετοί ήταν εκείνοι που θεώρησαν υπεύθυνη την Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ), η οποία αποτελεί συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ. Στις πρόσφατες εκλογές, η κριτική απέναντι στην Ευρώπη συνεχίστηκε και υπήρχαν και αρκετά στελέχη που δήλωναν ξεκάθαρα προς πρέπει η χώρα να φύγει από το ευρώ και την Ευρώπη. Άλλοι έκαναν λόγο για μονομερή διαγραφή του χρέους και ακύρωση του μνημονίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ, επηρεασμένος από τις πιέσεις των συνιστωσών, τα τελευταία χρόνια έχει υιοθετήσει μια έντονη κριτική σε καθετί ευρωπαϊκό. Αυτή η προσπάθεια διατήρησης των εσωκομματικών ισορροπιών, έχει επιφέρει στο ΣΥΡΙΖΑ ένα σοβαρό πολιτικό πρόβλημα: Εμποδίζει την παραγωγή μιας συγκροτημένης και εναλλακτικής πολιτικής πρότασης για την Ευρώπη, είτε αυτή έχει να κάνει με μια φιλοευρωπαϊκή κατεύθυνση, είτε ευρωκριτική, είτε ακόμα – ακόμα και ευρωσκεπτικιστική. Η διακήρυξη για τις Ευρωεκλογές του 2009 αλλά και για τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, είναι ενδεικτικές και αποδεικνύουν ξεκάθαρα τα παραπάνω. Και αυτό διότι οι διακηρύξεις είναι έντονα ευρωκριτικές ενώ από την άλλη δεν προτείνεται μια πολιτική πρόταση για μια άλλη Ευρώπη. Είναι εμφανές πως ο ΣΥΡΙΖΑ, ειδικότερα σε ότι έχει να κάνει με τα θέματα της ευρωπαϊκής του πολιτικής, αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα ιδεολογικής καθαρότητας, το οποίο προκαλεί την αβεβαιότητα για το τι θα πράξει στην περίπτωση που αναδειχθεί νικητής των εκλογών ή λάβει μέρος σε μια επικείμενη κυβέρνηση συνεργασίας.