ΤΙ ΦΕΡΝΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΑΠΑΔΗΜΟΥ

Μετά από αρκετές μέρες αβεβαιότητας και έντονης αίσθησης φαρσοκωμωδίας, ο σχηματισμός της νέας μεταβατικής κυβέρνησης εκτάκτου ανάγκης είναι γεγονός. Ο κ. Παπαδήμος επελέγη για τη θέση του μεταβατικού Πρωθυπουργού. Ας ξεκινήσουμε όμως από την αναφορά και ανάλυση κάποιων γεγονότων και προοπτικών που είναι ιδιαιτέρως σημαντικά. Η πτώση της κυβέρνησης του κ. Παπανδρέου είναι ως πολιτικό γεγονός πολύ σημαντικό, καθώς για δεύτερη μόλις φορά από τη Μεταπολίτευση ‘πέφτει’ κυβέρνηση. Η πρώτη ήταν εκείνη του κ. Μητσοτάκη. Η απερχόμενη κυβέρνηση στην ουσία προκάλεσε μόνη της την τύχη της: με την εξαγγελία του δημοψηφίσματος, η ευρωπαϊκή πίεση προς τη χώρα μας έγινε αφόρητη και το τέλος της κυβέρνησης άρχισε να προδιαγράφεται. Εκτός από το δημοψήφισμα, οι σφοδρές αντιδράσεις της κοινής γνώμης απέναντι στην ασκούμενη οικονομική πολιτική έφερε το υπάρχον πολιτικό σύστημα προ τετελεσμένων γεγονότων. Ουσιαστικά η κοινή γνώμη λειτούργησε ως μοχλός πίεσης για την επίτευξη συνεννόησης ανάμεσα στα δυο κόμματα εξουσίας. Επίσης, η κοινή γνώμη έχει διαμορφώσει ένα ηγεμονικό αίσθημα απόρριψης της μνημονιακής πολιτικής και της συνεχιζόμενης υπογραφής νέων μνημονίων και αυτό το αίσθημα μιας και είναι δύσκολο να ανατραπεί στο άμεσο μέλλον, κινδυνεύει να ‘κάψει’ πολλές κυβερνήσεις και αρκετές πολιτικές ηγεσίες. Απ’ ότι φάνηκε, η αρχή έγινε με την κυβέρνηση Παπανδρέου.
Ένα σημαντικό γεγονός είναι η συμμετοχή του ΛΑ.Ο.Σ στη νέα κυβέρνηση. Για πρώτη φορά η άκρα δεξιά συμμετέχει στη διακυβέρνηση της χώρας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να δώσει την ευκαιρία στο κόμμα να αποκτήσει ερείσματα στον κρατικό μηχανισμό, εξέλιξη η οποία είναι πιθανό να του δώσει καλύτερα εκλογικά αποτελέσματα στις επόμενες εκλογές. Αν συνυπολογίσουμε και το γεγονός ότι αποδεδειγμένα σε συνθήκες φτώχιας και αβεβαιότητας ο πολιτικός λόγος της ακροδεξιάς απορροφάται πιο εύκολα από το εκλογικό σώμα, μπορούμε εύλογα να καταλάβουμε ότι πρόκειται για μια σοβαρή εξέλιξη με απρόβλεπτες διαστάσεις. Απούσα από τη μεταβατική κυβέρνηση είναι, όπως αναμενόταν, η Αριστερά. Η Δημοκρατική Αριστερά του κ. Κουβέλη εν τέλει δεν δέχθηκε να συμμετάσχει στο νέο σχήμα και άγνωστο παραμένει αν θα στηρίξει πραγματικά το έργο της νέας κυβέρνησης. Αν μη τι άλλο, η Αριστερά έχασε μια μεγάλη ευκαιρία. Θα μπορούσε να συμμετάσχει στο νέο μεταβατικό σχήμα και να καταστεί στα μάτια του εκλογικού σώματος ως μια υπεύθυνη δύναμη που αναλαμβάνει ένα μέρος της ευθύνης για λύση στο πολιτικό αδιέξοδο που περιήλθε η χώρα. Αντ’ αυτού επέτρεψε με την απουσία της τη συμμετοχή του ΛΑ.Ο.Σ.
Μια σημαντική προοπτική που αναδεικνύεται από την παρούσα κατάσταση είναι οι μελλοντικές συμμετοχικές κυβερνήσεις. Το πολιτικό σύστημα μέχρι σήμερα, εκμεταλλευόμενο την κομματική πόλωση αλλά και τους ευνοϊκούς προς τις μονοκομματικές κυβερνήσεις εκλογικούς νόμους, δεν προσπάθησε ποτέ να πετύχει την εθνική συνεννόηση. Απ’ ότι φαίνεται όμως, η κυβέρνηση Παπαδήμου δίνει το έναυσμα για τις συμμετοχικές κυβερνήσεις και το σταδιακό τέλος των μονοκομματικών. Αφενός η αλλαγή του εκλογικού σώματος και αφετέρου η δυσπιστία απέναντι στο υπάρχον κομματικό σύστημα πιθανότατα ν’ ανοίξει ένα νέο κύκλο που θα βασίζεται στη συνεργασία των κομμάτων. Και αυτό μπορεί κανείς να το συμπεράνει σχετικά εύκολα, καθώς φαντάζει πολύ δύσκολο έως απίθανο στις ερχόμενες εκλογές, όποτε και αν αυτές διεξαχθούν, να κατορθώσει το πρώτο κόμμα να λάβει ποσοστό 38-40%. Η κυβέρνηση Παπαδήμου έχει να επιλύσει μια σειρά σημαντικότατων ζητημάτων: την ‘απελευθέρωση’ της έκτης δόσης, την υπογραφή και εφαρμογή της απόφασης για το κούρεμα του ελληνικού χρέους και την ομαλή διεξαγωγή εκλογών. Τα κόμματα που υποστηρίζουν τη μεταβατική κυβέρνηση θα δείξουν στην πράξη πόσο διατεθειμένα είναι να τη στηρίξουν. Αν αναλωθούν από την αρχή σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, αυτομάτως θα υποβαθμίσουν την εθνική συνεννόηση που αρχικά επέδειξαν. Όπως και να έχει, αυτή η μεταβατική κυβέρνηση μπορεί να μην ήρθε για να μείνει, όμως φαίνεται πως είναι ικανή ν’ αλλάξει τα μέχρι σήμερα δεδομένα του πολιτικού μας συστήματος.