ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Η διαφαινόμενη δημιουργία νέου κόμματος από την κ. Μπακογιάννη, καθώς και η αποχώρηση της «ανανεωτικής» πτέρυγας από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α προκαλούν αλλαγές στον κομματικό χάρτη και ενδεχομένως να επηρεάσουν το πολιτικό σύστημα της χώρας. Η κ. Μπακογιάννη, φάνηκε πως μετά από την εσωκομματική της ήττα από τον κ. Σαμαρά, ήταν εγκλωβισμένη στη ΝΔ και περίμενε μια μικρή αφορμή για να αποχωρήσει. Η αποχώρηση αυτή ήρθε πριν λίγο καιρό, και φαντάζει πιθανό το σενάριο να δημιουργηθεί το νέο κόμμα, που θα προτάξει τον φιλελευθερισμό και θα προσπαθήσει να αντλήσει ψηφοφόρους από τη μεσαία τάξη και από την παραδοσιακή δεξιά, πριν τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του Νοεμβρίου. Σε πρόσφατες σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης, ένα μεγάλο ποσοστό των ψηφοφόρων επιθυμεί τη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα, ενώ ταυτόχρονα αποδοκιμάζει το υπάρχον κομματικό σύστημα και το θεωρεί ξεπερασμένο.
Στην Αριστερά παρατηρούνται παρόμοιες διεργασίες, καθώς η αποχώρηση της Ανανεωτικής Πτέρυγας από τον ΣΥΡΙΖΑ και η ανεξαρτητοποίηση 4 βουλευτών, καθώς και η έντονη κινητικότητα του κ. Αλαβάνου, δείχνουν ξεκάθαρα πως το διαζύγιο με το παρελθόν είναι οριστικό και ένας νέος γάμος είναι προ των πυλών. Η Πτέρυγα αισθάνθηκε να ασφυκτιά στο περιβάλλον που είχε αρχίσει να δημιουργεί η εμπλοκή του ΣΥΝ με άλλες συνιστώσες, η άρνηση συνεργασιών με το ΠΑΣΟΚ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και η δημιουργία αυτόνομων Δημοτικών Κινήσεων με τοπική παρέμβαση. Όλα αυτά συνδέονται με τη δυσανεξία που πάντοτε ο ΣΥΡΙΖΑ προκαλούσε στην Πτέρυγα, ακριβώς επειδή, πέρα από τα γνωστά προβλήματά του, η ίδια η ύπαρξη του αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της θέλησης του Συνασπισμού να μετατραπεί σε Αριστερά των κινημάτων παρά σε έναν εναλλακτικό πόλο αξιοπιστίας και εν δυνάμει εξουσίας. Το κόμμα που θα δημιουργηθεί, ενδεχομένως μετά το καλοκαίρι, θα προσπαθήσει να αντλήσει ψηφοφόρους από όλο το φάσμα της Μετακομμουνιστικής αριστεράς, από τους διανοούμενους, από τους υποστηρικτές της οικολογίας, καθώς και από την «αριστερή δεξαμενή» του ΠΑΣΟΚ.
Σε ένα σύστημα ισχυρού δικομματισμού, όπως το ελληνικό, η δημιουργία νέων κομμάτων θα έχει ως αποτέλεσμα τα υφιστάμενα μεγάλα κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ) να αποκλίνουν στον πολιτικό χώρο ώστε να συσπειρώσουν τους οπαδούς τους μέσω σαφούς πολιτικού στίγματος ή/και οξύτερης αντιπαράθεσης και φυσικά να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες (διαρροές) προς το νέο κόμμα. Τα δύο μεγάλα κόμματα θα συγκλίνουν στον πολιτικό χώρο ώστε να μην επιτρέψουν τον ζωτικό χώρο του κέντρου για τα νέο κόμματα στην περίπτωση που αυτά θέλουν να αυξήσουν τον απόλυτο αριθμό ψήφων τους. Επίσης χρήζει εξέτασης το κατά πόσον δυο μεγάλα κόμματα μπορούν να θέσουν εμπόδια εισόδου στα νέα κόμματα. Ένα τέτοιο εμπόδιο είναι οι λεγόμενες επιδράσεις υπόληψης, σύμφωνα με τις οποίες τα μεγάλα (προϋπάρχοντα) κόμματα έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα στις χωρο-πολιτικές τους επιλογές, σε σχέση με τους νέους επίδοξους πολιτικούς ανταγωνιστές.
Μετά τις ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις του τελευταίου έτους, φαίνεται ξεκάθαρα, πως σταδιακά όλο και εξασθενεί η παραδοσιακή κομματική ταύτιση, η κριτική σκέψη κυριαρχεί έναντι της κομματικής πειθαρχίας και υπάρχει μια ολιστική στάση καταδίκης των πολιτών απέναντι στα κόμματα. Για αυτή την κατάσταση προφανώς δεν φταίνε οι ψηφοφόροι, αλλά τα ίδια τα κόμματα, τα οποία σε μεγάλο βαθμό και σε πολλές περιόδους αναλώθηκαν στη διατήρηση και διαχείριση του υπάρχοντος status quo μην έχοντας τη διάθεση για ρηξικέλευθες αλλαγές στην ελληνική κοινωνία. Η σχεδόν βέβαιη δημιουργία νέων κομμάτων μπορεί να επηρεάσει το πολιτικό και κομματικό σύστημα, καθώς η εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων δεν είναι πλέον όσο προβλέψιμη ήταν στο πρόσφατο παρελθόν.