ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΛΑΘΟΣ ΓΑΠ ΚΑΙ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Ο Γιώργος Παπανδρέου στους μήνες που θήτευσε στον πρωθυπουργικό θώκο, κατηγορήθηκε από πολλούς για διάφορες αστοχίες, ολιγωρίες και λάθη. Πλέον η δημοφιλία του είναι σε πολύ χαμηλό επίπεδο και σύμφωνα με πρόσφατη δήλωσή του θα αποχωρήσει από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Προτού κάποιος αποφασίσει να κρίνει τον κ. Παπανδρέου και κατ’ επέκταση την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να λάβει υπόψη ένα σημαντικότατο γεγονός: όταν το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την εξουσία το 2009 είχε ήδη ξεκινήσει η παγκόσμια οικονομική κρίση και η Ελλάδα ως χώρα με προβληματική οικονομία ήταν δύσκολο έως απίθανο να μείνει ανεπηρέαστη από τις εξελίξεις. Το οικονομικό πρόβλημα της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους ήταν πρόβλημα ευρωπαϊκό όπως έδειξε και η πορεία και όχι αμιγώς ελληνικό. Μετά την Ελλάδα ακολούθησαν χώρες με πολύ ισχυρές οικονομίες όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Εκτός όμως από τις εξελίξεις οι οποίες δεν ήταν καθόλου με το μέρος της χώρας μας, η κυβέρνηση και ο κ. Παπανδρέου προσωπικά έκαναν ένα σοβαρό λάθος και μάλιστα πολύ νωρίς: Άργησαν υπερβολικά να αναγνωρίσουν το μέγεθος του προβλήματος και να πάρουν τα αναγκαία μέτρα για να σωθεί έστω στο ‘και πέντε’ η παρτίδα. Η κυβέρνηση από την πρώτη μέρα θα έπρεπε να διαπιστώσει την έκταση του προβλήματος και να λάβει αποφασιστικά και γρήγορα μέτρα. Αντί να συμβεί αυτό, το ΠΑΣΟΚ πιστό στις προεκλογικές του δεσμεύσεις, άργησε πολύ να αντιληφθεί την κατάσταση. Και δεν είναι μόνο αυτή η ολιγωρία που έδειξε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Ο πρώην υπουργός Οικονομίας κ. Παπακωνσταντίνου, προτού καν η χώρα αναγκαστεί να ζητήσει την προσφυγή της στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αρνήθηκε να αντλήσει χρήματα από τις διεθνείς αγορές. Τον Ιανουάριο του 2010 βγήκε ο υπουργός να δανειστεί από τις αγορές 5 δισ. ευρώ και ενώ οι αγορές του πρόσφεραν 25 δισ. ευρώ, εκείνος πήρε μόνο οκτώ. Τότε το επιτόκιο δανεισμού ήταν στις 250 μονάδες... Αυτή του η επιλογή κόστισε στη χώρα πάρα πολλά και από τότε το κόστος δανεισμού αντί να μειωθεί, όπως υποστήριζε ο υπουργός, έφτασε στις 400, 800, 1.200 και τελικά πλησίασε τις 1.500 μονάδες. Ένα ακόμα σοβαρό λάθος του κ. Παπακωνσταντίνου ήταν οι διάφορες δηλώσεις του που έσπερναν τον φόβο και την ανησυχία στην αγορά, στους μεγάλους αλλά και στους μικρούς καταθέτες, με αποτέλεσμα να υπάρχει -σε κύματα μετά τις δηλώσεις του- απόσυρση των καταθέσεων από τις τράπεζες. Αρχικά απέσυραν τα χρήματά τους οι μεγαλοκαταθέτες που τα έστειλαν στο εξωτερικό και μετά οι μικρότεροι που τα φύλαγαν σε θυρίδες ή στο σπίτι. Συνολικά, σε ενάμιση χρόνο οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 50 δισ. Ευρώ (από τα 250 στα 200), προκαλώντας τεράστιο πρόβλημα στις τράπεζες και στη χρηματοδότηση της οικονομίας.
Ένα ακόμα μεγάλο λάθος της κυβέρνησης, ήταν η απογραφή που έκανε μόλις ανέλαβε την εξουσία. Αυτό ήταν τεράστιο λάθος, αντάξιο εκείνου που είχε κάνει ο κ. Αλογοσκούφης και η ΝΔ, διότι αφενός αύξησε το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ και αφετέρου καταρράκωσε την αξιοπιστία της Ελλάδας στην Ευρώπη. Με την κίνηση της απογραφής ενδεχομένως να πίστευε η κυβέρνηση ότι οι Ευρωπαίοι θα την εμπιστευόντουσαν και θα την στήριζαν, όμως η αντίδραση των τελευταίων ήταν ακριβώς η αντίθετη διότι ένιωθαν να εμπαίζονται συνεχώς από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Μέσα σε γενικές γραμμές, τα παραπάνω συνθέτουν το πάζλ των σοβαρότερων λαθών του κ. Παπανδρέου και του κ. Παπακωνσταντίνου. Ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει πως θα είχαν εξελιχθεί τα γεγονότα αν τα παραπάνω λάθη είχαν αποφευχθεί. Ενδεχομένως να μην ήταν αναγκαίες οι συνεχιζόμενες θυσίες του ελληνικού λαού και η προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης, αν δεν είχε αποτραπεί, να γινόταν με καλύτερους όρους για τη χώρα μας. Και για το ίδιο το ΠΑΣΟΚ τα πράγματα ίσως ήταν καλύτερα αλλά κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα παραπάνω ήταν κάποια σοβαρά λάθη που έγιναν αρκετά νωρίς και τα αποτελέσματα αυτών των επιλογών θα μπορούν να τα κρίνουν καλύτερα και πιο σφαιρικά οι ιστορικοί του μέλλοντος.