ΝΤΟΜΙΝΟ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

Πολλοί ήταν εκείνοι οι οποίοι έσπευσαν, στην αρχή της οικονομικής ύφεσης στη χώρα μας, να χρίσουν την Ελλάδα ως το «μαύρο πρόβατο» της Ευρωζώνης. Όμως λίγους μήνες μετά, οι περιπτώσεις της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας έχουν ήδη βγάλει στην επιφάνεια τα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν κάποιες χώρες της Ευρώπης, και ειδικά οι φτωχές χώρες της περιφέρειας. Αναμφίβολα, εντός Ε.Ε και κυρίως εντός ευρωζώνης, οποιαδήποτε εξέλιξη είναι ικανή να επηρεάσει βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα πολλές εθνικές οικονομίες και να φέρει ντόμινο εξελίξεων, με το πιο ανησυχητικό σενάριο να έχει να κάνει με το μέλλον του ευρώ.
Μπορεί η Πορτογαλία να μην έχει το έλλειμμα και το χρέος που έχει η χώρα μας και η Ιρλανδία, όμως ο συνδυασμός ελλείμματος, χρέους και αρκετά χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, εκτόξευσαν το κόστος δανεισμού στα ύψη. Αν η κατάσταση στην Πορτογαλία χειροτερεύσει, τότε κινδυνεύει άμεσα και η Ισπανία, η οποία είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Πορτογαλίας, καθώς και ο μεγαλύτερος δανειστής της, μιας και οι ισπανικές τράπεζες κατέχουν πορτογαλικά ομόλογα ύψους 59 δις. Ευρώ. Όταν κάνουμε λόγο για την ισπανική οικονομία, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια χώρα σχεδόν διπλάσια από τις παραπάνω. Επίσης, το ΑΕΠ της Ισπανίας για το 2009 ήταν 1.460 δις δολάρια , τη στιγμή που της Ελλάδας ήταν 329 δις, της Πορτογαλίας 227 δις, όπως και της Ιρλανδίας. Γίνεται εύκολα αντιληπτό πως αν ξεσπάσει παρόμοια κρίση στην Ισπανία, τότε το πρόβλημα δεν θα είναι εύκολα διαχειρίσιμο και οι εξελίξεις θα είναι απρόβλεπτες.
Τα ενδεχόμενα που συζητούν οι ευρωπαίοι ηγέτες, τεχνοκράτες και τραπεζίτες, σχετικά με το μέλλον των προβληματικών χωρών και της ευρωζώνης, είναι ουσιαστικά δυο: Αρχικά, υπάρχει η πρόταση για αύξηση του κεφαλαίου του μηχανισμού στήριξης ώστε να καλύψει ενδεχόμενες επιπλέον ανάγκες και άλλων χωρών. Μπορεί για το ενδεχόμενο αυτό η κ. Μέρκελ, η νέα σιδηρά κυρία της Ευρώπης, να κρατάει επιφυλακτική έως αρνητική στάση, όμως θιασώτης αυτής της πολιτικής είναι ο Γερμανός αρχιτραπεζίτης Βέμπερ. Η κ. Μέρκελ, είναι υπέρ της συμμετοχής ιδιωτών σε μια προοπτική ενός «μόνιμου» ευρωπαϊκού μνημονίου. Το γεγονός αυτό από τη μια θα επιφέρει περισσότερο χρήμα και δυνατότητες επιμήκυνσης της αποπληρωμής του χρέους, όμως από την άλλη πλευρά θα αυξηθεί το κόστος του χρήματος, και σε περιπτώσεις όπου η δανειζόμενη χώρα δεν μπορεί να εκπληρώσει τις δανειακές υποχρεώσεις της, η χρεοκοπία θα είναι μονόδρομος. Το άλλο σενάριο που συζητείται, έχει να κάνει με την επιστροφή στα εθνικά νομίσματα για τις «προβληματικές» χώρες. Επιστροφή, η οποία όμως θα αφορά μόνο τις εσωτερικές συναλλαγές. Αυτό το γεγονός μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, όμως αυτομάτως με την επιστροφή στη δραχμή, για παράδειγμα, το βιοτικό επίπεδο θα πέσει κατακόρυφα και θα ακολουθήσουν πολλά χρόνια λιτότητας και φτώχιας.
Στην οικονομική κατάσταση που έφτασε η Ευρώπη, όλα τα σενάρια μοιάζουν πιθανά: Από τη διάλυση της ευρωζώνης, μέχρι την ελεγχόμενη πτώχευση κρατών- μελών και τη δημιουργία τεράστιων ανισοτήτων. Η προοπτική ενός διαρκούς μνημονίου γερμανικής κατευθύνσεως τουλάχιστον τρομάζει, καθώς η παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας δεν είναι μακριά για τις δανειζόμενες χώρες. Στην Ευρώπη πλέον το παιχνίδι που παίζεται είναι αμείλικτο. Η πολιτική ενοποίηση και γενικότερα η συνέχιση της ευρωπαϊκής προοπτικής συγκρούεται με τις αγορές, τους τραπεζίτες και τους κερδοσκόπους. Η Ευρώπη κοντράρεται από ένα σύστημα που η ίδια εξέθρεψε, μέσα από τις ασάφειες των Συνθηκών και την ατολμία της πολιτικής. Το ποιος θα επικρατήσει σε αυτόν τον οικονομικό πόλεμο, είναι ακόμα άγνωστο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι αγορές είναι πολύ σκληρές για να πεθάνουν.