ΕΝΔΟΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΣΥΓΧΗΣΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ

Η συζήτηση για την ανάγκη εθνικής συνεννόησης έχει πλέον μπει για τα καλά στην ημερήσια ατζέντα. Είναι τέτοια η πίεση που δέχεται η χώρα μας για συναίνεση, ώστε η τρόικα φαίνεται να θεωρεί τη συνεννόηση προαπαιτούμενο για τη συνέχιση παροχής δανειακής υποστήριξης στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση ως τώρα έχει καλέσει τα υπόλοιπα κόμματα να συναινέσουν, όμως το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει σαφής κυβερνητική διάθεση για συμπόρευση με τα άλλα κόμματα, και κυρίως με τη Νέα Δημοκρατία. Από την πλευρά του, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, λέει ότι θα συναινέσει μόνο σε αυτά που θεωρεί σωστά ώστε να βγει η χώρα από το αδιέξοδο. Πίσω όμως από τις κουβέντες του κ. Σαμαρά και των στελεχών της ΝΔ, καταλαβαίνει κανείς ότι η ΝΔ δεν θα ήθελε να συναινέσει σε τίποτα. Όπως δεν ήθελε και ο κ. Παπανδρέου ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να συμφωνήσει σε τίποτα με τον προκάτοχό του κ. Καραμανλή. Οι αιτίες της εκατέρωθεν αδιαλλαξίας των ελληνικών κομμάτων είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.
Αρχικά, όλα τα κόμματα πάνω από το συλλογικό συμφέρον βάζουν το πολιτικό κόστος. Στην προκειμένη περίπτωση, ο κ. Σαμαράς δεν θα ήθελε να ‘καεί’ και να μοιραστεί το μερίδιο ενδεχόμενης αποτυχίας της κυβερνητικής πολιτικής. Γιατί πολύ απλά, αν υπάρξει συνεννόηση και η πολιτική αποτύχει, τότε μερίδιο ευθύνης θα έχουν όλοι οι συμβαλλόμενοι φορείς. Ακολούθως, το πολιτικό – κομματικό σύστημα της χώρας μας έχει δομηθεί πάνω στο δικομματισμό και στην εναλλαγή ΠΑΣΟΚ – ΝΔ στην εξουσία. Δεν διακατέχεται από το αίσθημα συνεργασίας και συνεννόησης και ως εκ τούτου η συνεργασία μοιάζει εξ’ αρχής δύσκολα επιτεύξιμη. Ακόμα, αρκετές πολιτικές προσωπικότητες της ευρείας Αριστεράς έχουν εκφράσει την αναγκαιότητα για συναίνεση, όμως το σίγουρο είναι ότι η Αριστερά δεν φαίνεται διατεθειμένη να βοηθήσει. Είτε επειδή δεν συμφωνεί με την ασκούμενη πολιτική, είτε επειδή θα βρεθεί σε εξαιρετικά δύσκολη θέση εάν από τη μια στιγμή στην άλλη βρεθεί από τη θέση του διαρκώς καταγγέλλοντος σε εκείνη του συνομιλητή της κυβέρνησης. Και θα είναι δύσκολη η θέση της γιατί θα προσγειωθεί απότομα από τον ουτοπισμό στον πραγματισμό και έτσι ενδέχεται να χάσει σημαντικό μέρος της εκλογικής της δύναμης.
Η εκλογική πελατεία των κομμάτων είναι ένας άλλος εξίσου σημαντικός παράγοντας που δεν αφήνει πολλά περιθώρια στη συναίνεση. Ο σκληρός κομματικός μηχανισμός είναι πολέμιος της συναίνεσης και τα κόμματα έχουν αποδείξει πως ενδιαφέρονται πρωτίστως για τη διατήρηση της υφιστάμενης πελατείας τους και δευτερευόντως για το άνοιγμα των τειχών τους στην κοινωνία. Με άλλα λόγια τα κόμματα δεν θέλουν να ρισκάρουν να χάσουν τους ψηφοφόρους που έχουν, γιατί είναι δύσκολο με την έως τώρα συμπεριφορά τους να αντικαταστήσουν τους χαμένους ψηφοφόρους με εκλογείς παραδοσιακά μη κομματικά ταυτισμένους.
Ένα ακόμα σημείο που χρίζει αναφοράς είναι η αναξιοπιστία και η αναντιστοιχία λόγων και έργων των κομμάτων όταν κυβερνούν και όταν είναι στην αντιπολίτευση. Στο κομματικό μας σύστημα είναι σύνηθες φαινόμενο η αξιωματική αντιπολίτευση να στηλιτεύει κάθε κυβερνητικό μέτρο, ενώ όταν αποκτήσει την εξουσία να επιζητεί τη συνεργασία με την αξιωματική αντιπολίτευση και μάλιστα να την κατακρίνει όταν η τελευταία δεν της την παρέχει. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η καχυποψία μεταξύ των κομμάτων να είναι διάχυτη και τα περιθώρια συνεννόησης μηδαμινά.
Η κουβέντα περί εθνικής συνεννόησης ενδεχομένως να μη γινόταν αν αποδεδειγμένα στην κυβέρνηση κυριαρχούσε η ομοψυχία και η συνεργασία. Αν και το ΠΑΣΟΚ έχει σαφή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, φαίνεται πως η κατάσταση ανάμεσα στους υπουργούς, στους βουλευτές αλλά και στα απλά μέλη του Κινήματος είναι τουλάχιστον συγκεχυμένη. Όταν κάθε κυβερνητικό μέτρο που αναγγέλλεται προκαλεί ενστάσεις και διαφωνίες ανάμεσα σε υπουργούς και βουλευτές, τότε η κυβερνητική πολιτική δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική. Η σχεδόν καθημερινή πολιτική διαφωνία των στελεχών της κυβέρνησης σε μια σειρά από μέτρα, δείχνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο το λόγο για τον οποίο υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στην εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Ο σημαντικότερος όμως λόγος της κυβερνητικής ολιγωρίας είναι άλλος: Ένα χρόνο και κάτι μετά από την υπογραφή του Μνημονίου, το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να είναι διχασμένο σε τρία μέρη: στους ένθερμους υποστηρικτές του Μνημονίου, στους πολέμιούς του και τέλος σε αυτούς που δεν το αποδέχονται αλλά σκύβουν το κεφάλι και προσπαθούν να το υλοποιήσουν για το καλό της χώρας. Υπάρχουν και Υπουργοί οι οποίοι ακόμα δεν έχουν αποδεχθεί συνειδησιακά το Μνημόνιο και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η κυβέρνηση να δείχνει σκορποχώρι και να έχει πολλές καθημερινές αρρυθμίες. Έτσι, γίνεται κατανοητό πως η όποια κουβέντα για εθνική συνεννόηση θα είχε περιοριστεί αν η κυβέρνηση εφάρμοζε άμεσα και αποτελεσματικά τα μέτρα τα οποία προβλέπονται από τη δανειακή σύμβαση που έχει υπογράψει με την τρόικα. Αν υπήρχε συνεννόηση μέσα στο ίδιο το ΠΑΣΟΚ ίσως να μην γινόταν καν λόγος για εθνική συνεννόηση.