ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΔΑΣΟΣ

Η περιβόητη ‘’λίστα Λαγκάρντ’’ που μπήκε πριν από λίγους μήνες στη ζωή μας, θα έχει ακόμα πολλά σήριαλ μιας και οι πρόσφατες αποκαλύψεις που εμπλέκουν τον πρώην υπουργό κ. Παπακωνσταντίνου απειλούν την κυβερνητική συνοχή και σταθερότητα. Ο πρώην τσάρος της Οικονομίας κατηγορείται ότι έσβησε από τη λίστα τα ονόματα συγγενικών του προσώπων, όμως από την πλευρά του διαρρηγνύει τα ιμάτιά του και αναφέρει ότι είναι εξιλαστήριο θύμα συνομωσίας. Στη Βουλή έχει ήδη κατατεθεί η πρόταση για τη σύσταση προκαταρκτικής επιτροπής, προκειμένου να διερευνηθούν τυχόν ποινικές ευθύνες του κ. Παπακωνσταντίνου για παρέμβαση και αλλοίωση της λίστας. Τις επόμενες μέρες θα υπάρξουν εξελίξεις μιας και το αδίκημα δεν έχει παραγραφεί . Αυτό όμως που έχει παρέλθει είναι η αποσβεστική προθεσμία εντός της οποίας η Βουλή δύναται να ασκήσει δίωξη με τον νόμο περί ευθύνης υπουργών. Ο κ. Παπακωνσταντίνου μέχρι πρότινος ήταν ένα φαινομενικά άφθαρτο άτομο, αν και στο έργο του ως υπουργός Οικονομικών απέτυχε παταγωδώς. Η εμπλοκή του με τη λίστα, εκτός από πιθανές κυρώσεις που μπορεί να έχει για τον ίδιο, απειλεί και την όποια υπόληψη έχει απομείνει στο υπάρχον πολιτικό σύστημα. Εάν ευσταθούν οι καταγγελίες, θα ενισχυθούν οι υποψίες των πολιτών ότι το πολιτικό μας σύστημα είναι ανίκανο να διαχειριστεί την τύχη του τόπου. Οι επιπτώσεις θα είναι πολύ πιο σοβαρές από τις ευθύνες ενός ατόμου. Και κυρίως, το αίσθημα της αδικίας είναι αυτό που θα γιγαντωθεί. Και όχι άδικα. Διότι ενώ τα τελευταία τρία χρόνια οι περισσότεροι Έλληνες υποφέρουν, έχουν χάσει τις δουλειές τους, έχουν αιμορραγήσει από την φορολογία και έχουν δει το βιοτικό τους επίπεδο να πέφτει κατακόρυφα, ταυτόχρονα παρατηρούν τον πρώην υπουργό, που ταυτίστηκε όσο λίγοι με το Μνημόνιο, να εμπλέκεται σε ένα σκάνδαλο, τη στιγμή που εκείνος έβγαζε πύρινους λόγους για την αναγκαιότητα εφαρμογής των σκληρών όρων του Μνημονίου, την πάταξη της φοροδιαφυγής και την κοινωνική δικαιοσύνη. Η υπόθεση της ‘’λίστας Λαγκάρντ΄΄ θα είναι με τον ερχομό του νέου έτους, προάγγελος εξελίξεων. Όμως, δεν είναι η μόνη, μιας και στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης βρίσκονται και άλλες υποθέσεις οι οποίες αναμένεται να απασχολήσουν την κοινή γνώμη. Ήδη, στην τελική ευθεία ευρίσκεται πλέον η δικαστική διαδικασία για την υπόθεση του πρώην υπουργού Άμυνας κ. Τσοχατζόπουλου, με τη δίκη του να προσδιορίζεται χρονικά για τον Μάρτιο. Την ίδια ώρα πέντε συμβάσεις για εξοπλιστικά που αφορούν την περίοδο Γιάννου Παπαντωνίου στο Πεντάγωνο, βρίσκονται, οι περισσότερες, σε στάδιο προχωρημένης δικαστικής έρευνας, ενώ στη δημοσιότητα έρχονται νέες υποθέσεις κατάχρησης δημοσίου χρήματος, όπως πρόσφατα αυτή του ΕΟΤ. Με άλλα λόγια, οι υποθέσεις που έρχονται είναι αρκετές, και η Βουλή δεν θα πρέπει να εστιάσει μόνο στον κ. Παπακωνσταντίνου. Αν είναι ένοχος, πρέπει σαφώς να πληρώσει, όμως η υπερέκθεσή κινδυνεύει να αποπροσανατολίσει την ανάγκη για δικαιοσύνη σε όλα τα επίπεδα της οικονομίας, της πολιτικής και της κοινωνίας. Διότι δεν είναι μόνο ο κ. Παπακωνσταντίνου, ούτε μόνο ο κ. Τσοχατζόπουλος. Οι πολιτικοί και οι δικαστικοί λειτουργοί, σ’ αυτές τις δύσκολες ώρες για όλους μας, οφείλουν να πείσουν ότι εργάζονται για το κοινό καλό, και όχι για το προσωπικό συμφέρον τους. Βέβαια, με την ως τώρα εμπειρία, οι πολιτικοί έχουν απολέσει την έξωθεν καλή μαρτυρία και είναι αρκετά δύσκολα ο κόσμος να πειστεί για τις προθέσεις τους. Όμως, πρέπει να ερευνηθούν όλες οι αυθαιρεσίες, σε βάθος. Ο κ. Παπακωνσταντίνου σε όλη την πολιτική φαυλότητα που ζούμε τα εδώ και χρόνια, δεν πρέπει να αποτελέσει το δέντρο. Το δάσος είναι μπροστά μας και θέλει διερεύνηση.

ΤΙ ΑΦΗΝΕΙ ΠΙΣΩ ΤΟ ‘12

Σε λίγες μέρες φεύγει το 2012 και η αλήθεια είναι ότι για τους περισσότερους από εμάς, αλλά και για την ίδια τη χώρα, μόνο καλή χρονιά δεν ήταν. Και δεν μπορούμε να επικαλεστούμε τη λαϊκή ρήση ‘κάθε πέρσι και καλύτερα’, μιας και η κρίση στη χώρα συνεχίζεται για τρίτη χρονιά, αν και ήταν υποβόσκουσα για περισσότερα χρόνια. Οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, η ραγδαία άνοδος της ανεργίας, τα λουκέτα, η μη πάταξη της φοροδιαφυγής, η άκρατη φορολογία, συνεχίστηκαν τη χρονιά που μας πέρασε. Και παρ’ όλες τις θυσίες, φως στο τούνελ δεν βλέπει κανείς, και συνεχίζεται η εθνική μας κατάθλιψη. Τα Χριστούγεννα που διανύουμε, πολλοί συμπολίτες μας τα βλέπουν και τα ζουν ως έναν εφιάλτη. Και αυτό πολύ απλά διότι πολλοί είναι άνεργοι ενώ ακόμα περισσότεροι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να βάλουν πετρέλαιο για να ζεσταθούν, να πληρώσουν τα τέλη κυκλοφορίας, και το χειρότερο απ’ όλα, δεν μπορούν να αποκτήσουν ούτε τα βασικά αγαθά. Δεν πρέπει να περάσει στα ψιλά γράμματα ότι 6 στους 10 Έλληνες ζουν με το φόβο της απόλυσης και της ανεργίας, ενώ 3 εκατομμύρια Έλληνες ζουν κοντά ή κάτω από το όριο της φτώχιας. Το 2012 λοιπόν, θα είναι μια πικρή ανάμνηση για εκατομμύρια συμπολίτες μας. Όμως και το ’13 που έρχεται, θα είναι εξίσου δύσκολο, διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι με τη νέα χρονιά θα εφαρμοστούν οι ψηφισμένες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, το εορταστικό δώρο θα βρίσκεται στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, ενώ σε ότι έχει να κάνει με τη φορολογία, χιλιάδες νοικοκυριά θα έχουν τακτική επαφή με τις εφορίες, καθώς η κυβέρνηση προετοιμάζει ενιαίο τέλος για τα ακίνητα, φόρο με τον οποίο θα επιβαρυνθούν όλα τα αγροτεμάχια, καθώς και τα οικόπεδα εκτός σχεδίου. Επιπλέον μέχρι τον Απρίλιο θα πρέπει να εισπραχθούν οι δύο εναπομείνασες δόσεις από το «χαράτσι» συνολικού ύψους 700 εκατ. ευρώ. Όμως οι επιβαρύνσεις δεν τελειώνουν εδώ, καθώς θα αποσταλούν σε ιδιοκτήτες ακινήτων τα εκκαθαριστικά του ΦΑΠ για τα έτη 2010, 2011 και 2012. Μιας και είμαστε σε περίοδο εορτών, η κίνηση στην αγορά παρέμεινε σε επίπεδο χαμηλότερο κατά 1, 6 δισ. ευρώ από πέρυσι. Όπως γίνεται κατανοητό η εικόνα δεν θα αλλάξει ιδιαίτερα τις επόμενες μέρες αφού το δώρο, το τελευταίο μιας και με τη νέα νομοθεσία καταργείται από το 2013, έχει ήδη δοθεί σε πολλές υποχρεώσεις από τους περισσότερους. Εκτός των παραπάνω, το 2012 αφήνει το πολιτικό σύστημα πλήρως απαξιωμένο στα μάτια του κόσμου. Η δυσπιστία και η αγανάκτηση των ψηφοφόρων είναι τέτοια που έχει οδηγήσει τη ΧΑ σε διψήφια ποσοστά, ενώ είναι το μόνο κόμμα που έχει διαρκώς ανοδικές τάσεις. Το πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτικό. Ο κόσμος δεν πείθεται από το υπάρχον πολιτικό σύστημα, το οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την καταστροφή της χώρας. Το 2013 λοιπόν, πρέπει να γίνουν πολλές τομές, σε όλα τα επίπεδα. Στον εκλογικό νόμο, στα κόμματα, στη δικαιοσύνη αλλά και στο ίδιο το Σύνταγμα. Το μόνο ενθαρρυντικό που αφήνει πίσω του το 2012, είναι η αλληλεγγύη που έχει ξαναζωντανέψει στις καρδιές των ανθρώπων. Όλα τα προηγούμενα χρόνια, όταν ζούσαμε μέσα στην ψευδαίσθηση των δανεικών και της υποτυπώδους ευημερίας, ξεχνούσαμε επιδεικτικά τον συνάνθρωπο. Τώρα, την ώρα που η οικονομία κλυδωνίζεται και χιλιάδες νοικοκυριά μαραζώνουν, ανθούν σε όλη τη χώρα δράσεις που βασίζονται στην ανθρωπιά και την αλληλεγγύη. Αυτό αναμφίβολα δείχνει ότι η ελληνική κοινωνία ξυπνάει από τη χειμερία νάρκη του ατομικισμού. Η αλληλεγγύη είναι το μεγαλύτερο δείγμα υγείας σε μια κοινωνία. Μέσα από την αλληλεγγύη και την κοινωνική προσφορά θα δημιουργηθεί μια άλλου είδους κοινωνική αντίληψη που θα φέρει ριζικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.

ΤΗΝ ΕΚΑΝΕ ΛΑΧΕΙΟ

Πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε από το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων η αποδοχή της μοναδικής εναπομείνασας προσφοράς της κοινοπραξίας ΟΠΑΠ – LOTTOMATICA – INTRALOT – SCIENTIFIC GAMES που θα καταβάλλουν 190 εκατομμύρια ευρώ αντί για 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ, και έτσι τα κρατικά λαχεία περνούν στην ουσία στον υπό ιδιωτικοποίηση ΟΠΑΠ. Επιπλέον, η κοινοπραξία παίρνει ως δώρο το ‘Ξυστό’, το οποίο δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πριν λίγα χρόνια προσφερόταν από το Ελληνικό Δημόσιο με ένα ποσό κοντά στα 300 εκατομμύρια ευρώ. Ο φάκελος του διαγωνισμού θα υποβληθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο για προσυμβατικό έλεγχο, μετά την ολοκλήρωση του οποίου θα υπογραφεί η σχετική σύμβαση παραχώρησης. Η σύμβαση παραχώρησης θα κυρωθεί με νόμο από τη Βουλή των Ελλήνων, κάτι που αναμένεται να γίνει τον Μάρτιο του 2013.0 νέος παραχωρησιούχος θα αρχίσει να λειτουργεί τα κρατικά λαχεία έξι μήνες αργότερα, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Σύμβασης Παραχώρησης για τη μετάβαση στο νέο καθεστώς. Αν εξεταστούν τα γεγονότα διαχρονικά, δεν είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς ότι εδώ και πολλά χρόνια η σχέση ανάμεσα στον όμιλο Κόκκαλη και στο Ελληνικό Δημόσιο είναι κάτι περισσότερο από αγαστή. Από το 1999 μέχρι σήμερα γίνεται η απευθείας ανάθεση στην Intralot, του κ. Κόκκαλη, όλων των υπηρεσιών του ΟΠΑΠ , επί Ν.Δ. (το 2007) σφραγίστηκε η τεχνολογική ομηρία του ΟΠΑΠ και επί ΠΑΣΟΚ (τον Ιούλιο του 2009) επιβλήθηκε και εμπορικός γάμος των δύο δημιουργώντας την OPAP Investment Limited, Intralot Lotteries Limited και Scientific Games Global Gaming S.à.r.l. Βεβαίως η αγαστή αυτή σχέση τόσων ετών επισφραγίστηκε με το ξεπούλημα των Κρατικών λαχείων. Το μεγάλο στοίχημα όμως για τον κ. Κόκκαλη δεν είναι άλλο από την απόκτηση και του ΟΠΑΠ, ενός ιδιαιτέρως κερδοφόρου οργανισμού. Δεν χρειάζεται να έχει κανείς ιδιαίτερες γνώσεις οικονομικών για να καταλάβει ότι αυτό που επιχειρείται τις τελευταίες εβδομάδες στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων είναι ένα ξεπούλημα της όποιας εθνικής περιουσίας έχει απομείνει. Τόσο στην περίπτωση των Κρατικών Λαχείων, που ολοκληρώθηκε, όσο και – κυρίως – σε αυτήν του ΟΠΑΠ, που ακολουθεί, η μέθοδος πώλησης που επιλέγεται, με βάση τις χρηματιστηριακές αξίες, οδηγεί σε τιμήματα που όχι μόνο δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα, αλλά προσβάλλουν κάθε νοημοσύνη. Κερδοφόροι οργανισμοί, που αντέχουν παρά τις αντιξοότητες μέσα στην κρίση, οδεύουν προς εκποίηση (ή ενοικίαση) έναντι των κερδών μιας μόλις χρονιάς. Σε αυτό βέβαια συντελούν και έξωθεν πιέσεις, που θέλουν όλα τα δημόσια φιλέτα να περάσουν άμεσα στα χέρια των ιδιωτών έναντι πινακίου φακής. Δεν είναι τυχαία και η έκθεση της Credit Suisse (σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ στην αποκρατικοποίηση των λαχείων, που έθεσε το εύρος αποτίμησης στα 155 έως 225 εκατ. ευρώ) που μειώνει την τιμή του ΟΠΑΠ τα 3,5 ευρώ ανά μετοχή, δηλαδή στα 1,116 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι τοποθετεί την αξία του 34% μόλις στα 350 εκατ. ευρώ! Ο ΟΠΑΠ ,εκτός των άλλων, θα κληθεί να καταβάλει συνολικά 127,3 εκατ. ευρώ για τα λαχεία, εκ των οποίων τα 90 εκατ. μέσα στους επόμενους τέσσερις μήνες. Επίσης, από 1ης Ιανουαρίου 2013 θα επιβληθεί φόρος 30% στα μεικτά κέρδη του Οργανισμού, 10% φόρος στα κέρδη των παικτών που θα επιφέρει μείωση του ανακυκλώσιμου τζίρου, ενώ ο ΟΠΑΠ θα πρέπει στο τέλος κάθε χρήσης να καταβάλλει στα δημόσια ταμεία τα αδιάθετα κέρδη των παικτών και όχι να τα παρακρατεί. Όλα αυτά θα ροκανίσουν το ταμείο του ΟΠΑΠ και το πιο πιθανό είναι να προσφύγει σε νέο δανεισμό για να καλύψει τη συμμετοχή του στα λαχεία. Με άλλα λόγια, θα συνεχιστεί η απαξίωσή του για να πωληθεί τσάμπα σε ιδιώτες. Ο ΟΠΑΠ θα μπορούσε να αποτελέσει ναυαρχίδα για το Δημόσιο όμως τα γεγονότα δείχνουν ότι θα καταλήξει και αυτός, μαζί με τα Κρατικά λαχεία στα χέρια ιδιώτη, πιθανότατα του κ. Κόκκαλη. Ο οποίος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχει κατηγορηθεί για πολλά στον πολυτάραχο βίο του, ακόμα και για πράξεις κόντρα στα συμφέροντα της χώρας μας.

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ, ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΜΝΗΜΟΝΙΑ

Τις τελευταίες μέρες έχει μπει για τα καλά στην επικαιρότητα η πιθανότητα ύπαρξης φυσικού αερίου μεγάλης αξίας στον ελληνικό χώρο. Αφορμή για το παραπάνω, αποτελεί η απόρρητη έκθεση τριών καθηγητών που έχει στα χέρια του ο κ. Σαμαράς, η οποία αποκαλύπτει το μέγεθος και την αξία του που κρύβεται στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο. Σε αυτήν γίνεται οικονομική εκτίμηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που εντοπίζονται νότια της Κρήτης, από τη μελλοντική αξιοποίηση των οποίων το συνολικό όφελος μπορεί να φτάσει τα 270 δισ. δολάρια. Σύμφωνα μάλιστα με τους επιστήμονες, αν στις εκτιμήσεις αυτές συνυπολογιστεί και η πιθανότητα ανακάλυψης πετρελαίου, τότε το συνολικό όφελος εκτιμάται ότι θα εκτοξευτεί στο 1,3 τρισ. δολάρια. Τα σενάρια αυτά χλευάστηκαν και υποτιμήθηκαν από πολλούς, μέχρι όμως τη στιγμή που έκθεση της γερμανικής τράπεζας Deutsche Bank, εκτιμά πως τα υποθαλάσσια αποθέματα φυσικού αερίου ανέρχονται στα 427 δισ. ευρώ. Επίσης, η έκθεση της Deutsche Bank κάνει ειδική μνεία στο γεγονός ότι οι γεωλόγοι εμπειρογνώμονες μιλούν και για την ύπαρξη σημαντικών αποθεμάτων πετρελαίου στην Ελλάδα επιπροσθέτως αυτών του φυσικού αερίου, στο Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος. Βεβαίως για την ελληνική κυβέρνηση, η κατάσταση δεν έγινε γνωστή τώρα. Από τον Δεκέμβριο του 2010, συγκροτήθηκε μια ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων για να ερευνήσει τις προοπτικές εκμετάλλευσης του πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Η ελληνική εταιρεία Energean Oil & Gas άρχισε να επενδύει μεγάλα ποσά σε θαλάσσιες γεωτρήσεις μετά από μια επιτυχημένη, αν και μικρής κλίμακας, ανακάλυψη πετρελαίου το 2009. Έγιναν σημαντικές γεωλογικές έρευνες. Σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις, η συνολική παραγωγή από την εξόρυξη πετρελαίου στα ελληνικά χωρικά ύδατα μπορεί να υπερβεί τα 22 δισ. βαρέλια στο Ιόνιο Πέλαγος και περίπου 4 δισεκατομμύρια βαρέλια στο βόρειο Αιγαίο. Αυτά βεβαίως είναι γνωστά τόσο στους ευρωπαίους εταίρους μας όσο και στο ΔΝΤ. Η μόνιμη ‘’συμβουλή’’ που μας παρέχεται από τους ξένους τεχνοκράτες και κυβερνητικούς αξιωματούχους είναι να κάνουμε ως χώρα μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις. Απαιτούν από την κυβέρνηση να ξεπουλήσει ότι είναι δημόσιο, μεταξύ των οποίων βέβαια, είναι και οι ελληνικές κρατικές πετρελαϊκές εταιρείες, ώστε να μειώσει το δημόσιο χρέος της. Σύμφωνα με τα σχέδια, η ελληνική κρατική εταιρεία φυσικού αερίου, ΔΕΠΑ, θα ιδιωτικοποιήσει το 65% των μετοχών της έτσι ώστε να μειωθεί το χρέος. Οι αγοραστές είναι το πιθανότερο να προέρχονται από χώρες εκτός της χώρας, καθώς είναι ελάχιστες οι ελληνικές εταιρείες οι οποίες, λόγω της κρίσης, θα είναι σε θέση να εκμεταλλευθούν την ευκαιρία. Η συγκυρία λοιπόν μόνο τυχαία δεν είναι: οι περισσότερες Ελληνικές εταιρίες είναι υπό την απειλή της εξαφάνισης, οι δημόσιες επιχειρήσεις κοστίζουν πλέον ψίχουλα, η διαπραγματευτική ικανότητα της χώρας είναι σχεδόν ανύπαρκτη λόγω της οικονομικής ύφεσης και των μνημονίων, και όλα αυτά θα επιτρέψουν σε ξένους ενεργειακούς κολοσσούς να εισέλθουν στην ελληνική αγορά και να εκμεταλλευτούν έναντι πινακίου φακής τα ενεργειακά ελληνικά κοιτάσματα. Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα, εκτός από τα παραπάνω, είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ανακοινώσει την ευρεία αποκλειστική οικονομική της ζώνη (ΑΟΖ), όπως οι περισσότερες άλλες χώρες που διεξάγουν γεωτρήσεις για πετρέλαιο. Οι Έλληνες πολιτικοί δεν θεώρησαν ότι υπήρχε ανάγκη μέχρι στιγμής. Η ΑΟΖ παρέχει σε ένα κράτος ειδικά δικαιώματα για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου στα ύδατά του, σύμφωνα με τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), όπως αυτή υπεγράφη στην 3η σύνοδο του ΟΗΕ με αποκλειστικά αυτό το θέμα. Η συνθήκη τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 1994. Σύμφωνα με την UNCLOS III, μια χώρα έχει δικαίωμα να διεκδικήσει μια ΑΟΖ 200 ναυτικών μιλίων από τις ακτές της. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα συμπεράσματα που βγαίνουν είναι αρκετά σημαντικά για το μέλλον τόσο της χώρας όσο και της ευρύτερης περιοχής: είναι βέβαιο, ότι ο πιθανολογούμενος μεγάλος όγκος κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, θα εξελιχθεί, αν δεν έχει ήδη πάρει αυτό το δρόμο, σε μια ζώνη σύγκρουσης τεράστιων συμφερόντων. Και οι ‘’παίχτες’’ μόνο αμελητέοι δεν θα είναι: ΗΠΑ, Ρωσία, Ε.Ε, Ισραήλ, Τουρκία, Συρία. Τέλος, η Ελλάδα παρόλο που βρίσκεται σε δεινή οικονομική και ενίοτε διπλωματική θέση, θα πρέπει να διεκδικήσει τα δικαιώματά της στον τομέα της ενέργειας. Δεν λέει κανείς ότι ξάφνου θα γίνουμε ενεργειακά ανεξάρτητη χώρα, μιας και όλες οι απαραίτητες διαδικασίες απαιτούν χρόνο, χρήμα , υπομονή και πολιτική βούληση. Απ’ την άλλη όμως, θα πρέπει για μια φορά να εκμεταλλευτούμε τη γεωπολιτική μας θέση. Διότι καθημερινά οι γεωπολιτικές και οικονομικές ισορροπίες μεταβάλλονται και θα πρέπει στις αλλαγές που θα συντελεστούν η χώρα μας να είναι σε θέση ισχύος, και όχι υπόδουλη των εξελίξεων, των συμφερόντων και των μνημονίων.

6 Δεκεμβρίου 2012 - Άρθρο του Γιάννη Πολίτη-

4 χρόνια μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου Σαν σήμερα συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια χωρίς τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Ήταν ένα κρύο χειμωνιάτικο Σάββατο, ο ημεροδείκτης έδειχνε 6 Δεκεμβρίου 2008 λίγο μετά τις 9 το βράδυ όταν στην περιοχή των Εξαρχείων πέφτει νεκρός από το όπλο του ειδικού φρουρού της Ελληνικής Αστυνομίας Επαμεινώνδα Κορκονέα ο 15χρονος μαθητής Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος. Ύστερα από αυτό το γεγονός και έπειτα από τις θύμησες του Νοέμβρη του 85 και τη δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά πάλι από πυρά αστυνομικού οργάνου ο κόσμος βρίσκεται πάλι στο ίδιο έργο θεατής. Τόσο η Αθήνα όσο και πολλές άλλες πόλεις παραδίδονται στις φλόγες. Κύριοι εκφραστές των επεισοδίων αλλά και των γενικευμένων ταραχών που λαμβάνουν χώρο τις επόμενες μέρες μετά από αυτό το θλιβερό γεγονός είναι δύο πόλοι οι οποίοι είναι οι γνωστοί-άγνωστοι αλλά και οι μαθητές. Οι γνωστοί-άγνωστοι προχωρούν σε λεηλασίες και πλιάτσικο καταστρέφοντας πολλές ανθρώπινες περιουσίες κυρίως στο κέντρο της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων. Από την άλλη πλευρά οι μαθητές διοργανώνουν μεγάλα συλλαλητήρια μέσα από τα οποία δείχνουν την αντίθεση τους στην αποτρόπαια πράξη της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Φτάνοντας έτσι στο σήμερα αναρωτιέται κανείς τι κάνουν εκείνοι οι οποίοι διαδήλωναν εκείνες τις μέρες του Δεκέμβρη κατά της αστυνομικής αυθαιρεσίας. Ύστερα λοιπόν από την ανακοίνωση των βάσεων για το 2012 τόσο στα ΤΕΙ όσο και στα ΑΕΙ παρατηρούμε ότι υπάρχει θεαματική άνοδος στις Στρατιωτικές και Αστυνομικές Σχολές. Εν παραδείγματι βλέπουμε ότι στις αστυνομικές σχολές η αύξηση ήταν 2.243 συγκριτικά με την περυσινή χρονιά, ενώ στις στρατιωτικές σχολές φτάνει ή ακόμα ξεπερνά και τα 1000 μόρια. Το ερώτημα που γεννάται είναι το εξής: Πως γίνεται οι σημερινοί 18άρηδες να επιλέγουν τις στρατιωτικές σχολές όταν οι ίδιοι πριν από 4 χρόνια ύστερα από την άγρια δολοφονία του 15χρονου τότε μαθητή φώναζαν μπροστά από τους αστυνομικούς στις διαδηλώσεις το σύνθημα «μπάτσοι-γουρούνια-δολοφόνοι» και «η χούντα δε πέθανε το 73». Σε αυτό το ερώτημα οι απαντήσεις που μπορούν να δοθούν είναι πολλές. Όμως εμείς θα σταθούμε σε μια συγκεκριμένη. Σημαντικό ρόλο πλέον και λόγω της οικονομικής κρίσης που περνάει η χώρα μας παίζει ο παράγοντας οικογένεια. Πιο συγκεκριμένα οι οικογένειες όλων αυτών οι οποίοι επέλεξαν τις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές θα έπρεπε να αποτρέψουν τα παιδιά τους από αυτή την επιλογή θυμίζοντας τους τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 και τις διαδηλώσεις που έκαναν κατά της αστυνομικής βίας και της αυθαιρεσίας. Φυσικά κάτι τέτοιο δε φαίνεται να έχει γίνει γιατί πολύ απλά εάν είχε συμβεί κάτι τέτοιο αντί για αύξηση σήμερα θα μιλούσαμε για κατακόρυφη πτώση στις συγκεκριμένες σχολές. Ωστόσο εάν δούμε και την άλλη όψη του νομίσματος παρατηρούμε ότι πολλοί από τους υποψηφίους έκαναν τη συγκεκριμένη επιλογή σκεπτόμενοι ότι είναι περισσότερο εφικτό να αποκατασταθούν ως στρατιωτικοί και αστυνομικοί παρά ως κάτι άλλο γιατί μέχρι στιγμής η οικονομική κρίση δεν έχει πλήξει σημαντικά τα συγκεκριμένα επαγγέλματα. Μελλοντικά όμως κάτι τέτοιο προβλέπεται να συμβεί. Από την άλλη πλευρά οι γονείς θα μπορούσαν να προτρέψουν τα παιδιά τους να δηλώσουν άλλες σχολές οι οποίες θα είχαν την ίδια αποκατάσταση με τις αστυνομικές και τις στρατιωτικές όπως είναι για παράδειγμα η Νομική και η Ιατρική αλλά και οι οικονομικές σχολές. Κλείνοντας θα πρέπει να καταλάβουμε καλά ότι είναι προτιμότερο να μένουμε προσηλωμένοι στα πιστεύω μας και στα ιδανικά μας και όχι να ακολουθούμε την ετερόκλιτη οδό, γιατί έτσι φαίνεται ότι δεν έχουμε κατασταλαγμένη άποψη και γνώμη. Γιάννης Πολίτης

ΘΑ ΕΙΧΕ ΤΥΧΗ ΜΟΝΟ ΚΑΤΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΝΕΟ

Την ίδρυση πολιτικής κίνησης με τον τίτλο Ριζοσπαστική Κίνηση Σοσιαλδημοκρατικής Συμμαχίας (ΡΙ.Κ.Σ.ΣΥ.) ανακοίνωσε πριν λίγες ώρες ο Ανδρέας Λοβέρδος. Ακόμα δεν είναι φανερό αν η κίνηση αυτή θα μετεξελιχθεί σε νέο κόμμα, όμως ήταν αρκετή για να διαγραφεί από το ΠΑΣΟΚ. Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να εξεταστεί η ιδεολογία και οι μακροπρόθεσμες προθέσεις αυτής της νέας κίνησης, αλλά να γίνει μια προσπάθεια για την απάντηση ενός απλού αλλού δύσκολου ερωτήματος: Είναι εφικτή ή αναγκαία η δημιουργία ενός νέου κόμματος; Από μια απλή παρατήρηση των τελευταίων δημοσκοπήσεων και μια καταγραφή του αισθήματος των ψηφοφόρων, παρατηρούμε ότι έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η πλήρης ανατροπή του μέχρι πρότινος κομματικού – πολιτικού συστήματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σταθερά σε τροχιά επικράτησης στις επόμενες εκλογές, ενώ η ΝΔ προσπαθεί να κρατήσει τα ποσοστά της και επιδιώκει να καρπωθεί όσες πιθανές ευχάριστες εξελίξεις έρθουν για τη λύση του ελληνικού προβλήματος. Η ΧΑ έχει σταθεροποιηθεί στην τρίτη θέση και αρκετοί δημοσκόποι με πολλά χρόνια εμπειρίας στο χώρο εκτιμούν ότι έχει ανοδικές τάσεις. Από εκεί και πέρα κάπως ενισχυμένοι είναι οι Ανεξάρτητοι Έλληνες ενώ ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ και ΚΚΕ έχουν μεγάλο πρόβλημα. Το ΠΑΣΟΚ έχει βεβαίως το μεγαλύτερο, καθώς μιλάμε για ένα κόμμα που μονοπώλησε την εξουσία για πολλά χρόνια, εξέφρασε εκατομμύρια συμπολίτες μας και πλέον κινδυνεύει με πολιτικό αφανισμό. Το ΠΑΣΟΚ έχει ένα διττό πρόβλημα, που του προκαλεί τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η ΝΔ. Ιδεολογικά, οι άνθρωποι που στήριξαν για δεκαετίες το ΠΑΣΟΚ, έχουν πλέον στραφεί κατά κύματα στο ΣΥΡΙΖΑ. Ένα άλλο κομμάτι του εκλογικού σώματος, πιστεύει ότι το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ εκφράζουν πλέον την ίδια νεοφιλελεύθερη πολιτική. Και καταλήγουν να στηρίξουν τη ΝΔ ως κόμμα που μπορεί να εκφράσει καλύτερα και να εφαρμόσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Το ΠΑΣΟΚ εξέφραζε διαχρονικά τον χώρο του κέντρου. Η’ για να το θέσουμε ακριβέστερα, την αριστερά του κέντρου. Αν και σε διάφορες περιόδους, π.χ περίοδος Σημίτη, στηρίχτηκε και από ψηφοφόρους που άνηκαν στον λεγόμενο κεντροδεξιό χώρο ιδεολογικά. Πλέον αυτός ο χώρος του κέντρου είναι διχοτομημένος και κυρίως αγανακτισμένος. Μπορεί να ψηφίζει ΧΑ, ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ και οποιοδήποτε κόμμα. Η’ κυρίως να μην ψηφίσει κανένα από τα υπάρχοντα. Υπάρχει κενό εκπροσώπησης της μεσαίας τάξης αλλά το πρόβλημα είναι πιο βαθύ. Η Ελλάδα, μια χώρα με ισχυρότατη μεταπολεμική παράδοση κοινοβουλευτικής ιδεολογίας των μαζών, περνάει σταδιακά στο αντίθετο άκρο, αυτό της απονομιμοποίησης των κοινωνικών αντιπροσωπευτικών οργανώσεων και θεσμών. Είτε οι θεσμοί αυτοί είναι τα κόμματα, είτε τα συνδικάτα, είτε ακόμα και η τοπική αυτοδιοίκηση. Το μέγεθος του «κύματος δυσαρέσκειας» στο εσωτερικό του ελληνικού πολιτικού συστήματος έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. Η δυσπιστία δεν προέρχεται μόνο από τα «συνήθη άκρα» του πολιτικού συστήματος, αλλά προέρχεται και από ομάδες που χαρακτηρίζονται από έναν ήπιο προοδευτισμό ή συντηρητισμό και, κατά μια έννοια, βρίσκονται στη συστημική καρδιά της ελληνικής κοινωνίας. Η δυσαρέσκεια προέρχεται από το σύνολο του πολιτικού φάσματος, είναι διακομματική και διαταξική. Ένα νέο κόμμα θα μπορούσε να δώσει μια πνοή στο πολιτικό σύστημα και να δώσει την ευκαιρία σε κόσμο που δεν εκφράζεται να εκφραστεί. Όμως για να μπορέσει να σταθεί ένας νέος πολιτικός σχηματισμός, θα πρέπει να πληροί τρεις ικανές και αναγκαίες προϋποθέσεις: να έχει χαρισματική και άφθαρτη πολιτική ηγεσία, να παράγει έναν καινοτόμο και ριζοσπαστικό προγραμματικό λόγο, και όχι να ανακυκλώνει παλαιές αντιλήψεις, και τέλος να μην έχει ένα οργανωτικό μέγεθος που θα το καθιστά αρτηριοσκληρωτικό και δυσπρόσιτο στους πολίτες. Να είναι με λίγα λόγια κάτι εντελώς διαφορετικό από τα ήδη υπάρχοντα. Η τριπλή αυτή συνθήκη είναι η βάση για τη μακροημέρευση ενός πιθανού νέου κόμματος. Διότι δεν πρέπει να λησμονούμε ότι αρκετά κόμματα, θέλοντας ενδόμυχα να παραμείνουν συνεχιστές των υφιστάμενων κομμάτων και πιστοί αντιγραφείς τους εμφανίστηκαν και εξαφανίστηκαν πιο γρήγορα απ’ ότι θα περίμενε και ο πιο πιστός οπαδός του δικομματισμού.

ΑΛΛΑΞΤΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Εν τέλει τα μέτρα ψηφίστηκαν και ακόμα η Ελλάδα δεν έχει πάρει την περιβόητη δόση των πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Το πρόβλημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο παραμένει, με την κατάσταση να μοιάζει άλυτη, και την Κύπρο να είναι και αυτή ένα βήμα από την υπογραφή μνημονίου με τους ευρωπαίους εταίρους. Έχουμε ξαναπεί, πως μια λύση για την εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους, ίσως και η μοναδική βιώσιμη, θα ήταν μια διαγραφή ενός μεγάλου μέρους του χρέους. Μόνο έτσι, σε συνδυασμό με πολύ χαμηλά επιτόκια, θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί. Το ελληνικό πρόβλημα συνεχίζει να δείχνει τα τεράστια θεμελιακά ζητήματα που έχει η Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση περνά μια κρίση που δεν έχει προηγούμενο και την απειλεί άμεσα με διάλυση. Μετά την ευφορία της δεκαετίας του ’80 , καθώς και της δεκαετίας του ’90, με την επιτυχή κατάληξη της πορείας προς την νομισματική ένωση, το ευρωπαϊκό εγχείρημα δείχνει να έχει χάσει το δυναμισμό και τον προσανατολισμό του. Με τη διεύρυνση, διευρύνθηκαν και τα ελλείμματα κάθε μορφής: Έλλειμμα δημοκρατικής λειτουργίας και νομιμοποίησης, έλλειμμα διαφάνειας, έλλειμμα κοινωνικής πολιτικής, έλλειμμα συνοχής, έλλειμμα κοινής στρατηγικής απέναντι στις προκλήσεις του σημερινού κόσμου. Με άλλα λόγια, μπροστά στη διεύρυνση και το κοινό νόμισμα, η Ευρώπη ξέχασε την αλληλεγγύη και ποτέ δεν έδρασε ως ενιαίος φορέας για την προάσπιση των συμφερόντων των ευρωπαίων πολιτών. Αν εξαρχής είχε θεσπιστεί κοινός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός, κοινό σύστημα φορολόγησης και αμοιβών, στιβαρή ευρωπαϊκή κοινωνική πολιτική και προάσπιση της εργασίας, τότε τα πράγματα δεν θα είχαν πάρει αυτή την εφιαλτική τροπή. Βεβαίως αυτό θα συνεπαγόταν εκχώρηση μεγάλου μέρος των εθνικών αρμοδιοτήτων σε έναν πανίσχυρο υπερεθνικό θεσμό. Όμως, σήμερα, η εκχώρηση που έχει γίνει δεν είναι μεγαλύτερη; Ως χώρα έχουμε εκχωρήσει αρκετές αρμοδιότητες, έχουμε βάλει προς πώληση κάθε κερδοφόρα δημόσια επιχείρηση, έχουμε διαλύσει τις εργασιακές σχέσεις, ο κόσμος είναι βυθισμένος στην κατήφεια, οι αυτοκτονίες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, η ανεργία και τα λουκέτα έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη και όλα αυτά μόνο και μόνο για να συνεχίσουμε να παίρνουμε δανεικά. Η σημερινή οικονομική και κυρίως πολιτική κρίση που εκδηλώνεται στους κόλπους της Ε.Ε. είναι μια νέα φάση, μέσα από την οποία πολλά μπορούν να συμβούν. Η Ευρώπη που θέλουν οι πολίτες δεν μπορεί παρά να είναι μια βαθιά δημοκρατική συλλογική οντότητα εθνών, λαών και κρατών. Σε κάθε διαφορετική περίπτωση δεν πρόκειται να έχει μακρινή ιστορική διαδρομή. Μια Ευρώπη του κεφαλαίου και του τραπεζικού συστήματος όχι μόνο δεν έχει προοπτική, αλλά μπορεί να επιφέρει και ιστορική ζημιά σε χώρες και λαούς. Η κ. Μέρκελ και τα κράτη που την υποστηρίζουν, θέλουν μια Γερμανική Ευρώπη με δημοκρατικό έλλειμμα, μια Ευρώπη του κεφαλαίου και των δυνάμεων της αγοράς με μοναδικό πεδίο ολοκλήρωσης εκείνο της οικονομίας χωρίς κοινωνική συνοχή και πολιτική νομιμοποίηση. Τέτοια Ευρώπη πρέπει οπωσδήποτε να αποτραπεί. Είναι αναγκαία μια Ευρώπη με αξιακά προστάγματα εκείνα της ειρήνης, της αλληλεγγύης, της άμβλυνσης των ανισοτήτων και της κοινωνικής προόδου. Για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες ανεξαιρέτως. Η κρίση που βιώνουμε, ενδεχομένως να δημιουργεί σε πολλούς συμπολίτες μας αρνητικά αισθήματα για την Ευρώπη. Όμως η αλήθεια είναι ότι χρειαζόμαστε περισσότερη, και όχι λιγότερη, Ευρώπη. Απέναντι στην πρωτοκαθεδρία των αγορών εις βάρος κοινωνίας και πολιτικής, οι ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να αγωνιστούν για περισσότερο εκδημοκρατισμό, για ίσες ευκαιρίες και για καλυτέρευση του βιοτικού τους επιπέδου. Οι ευρωπαίοι ηγέτες, όχι αυτοί τύπου Μέρκελ, οφείλουν να δράσουν για θεσμική εμβάθυνση, πραγματική οικονομική ενοποίηση και κοινή εξωτερική πολιτική. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που προκάλεσαν την κρίση, δεν είναι δυνατόν να οδηγήσουν στην έξοδο από αυτή. Η κρίση είναι ευρωπαϊκή και μόνο ευρωπαϊκά εργαλεία μπορούν να την επιλύσουν.

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΜΑΣ

Με την κρίση να μαίνεται αμείωτη, είναι ηλίου φαεινότερο ότι όποια λύση και να δοθεί στο ελληνικό πρόβλημα, θα μας πάρει αρκετό καιρό να ανασάνουμε και να δούμε φως στο τούνελ. Είναι επίσης αναμφισβήτητο ότι ούτε μαγικές λύσεις μπορούμε να περιμένουμε, ούτε είναι εύκολο σε σύντομο διάστημα να ανακτήσουμε κάποια από τα χαμένα μας προνόμια. Πριν λίγες μέρες ήταν η επέτειος του Πολυτεχνείου, και με αφορμή αυτό το γεγονός επιβάλλεται να ειπωθούν κάποιες αλήθειες οι οποίες οφείλουν να λειτουργήσουν ως οδηγός για την υπέρβαση που πρέπει να κάνει η νέα γενιά στην Ελλάδα του σήμερα. Η γενιά του Πολυτεχνείου, εκείνοι οι άνθρωποι που καρπώθηκαν δικαίως ή αδίκως πολιτικά οφέλη από τη νικηφόρα μάχη κατά της Χούντας, μπορεί να αγωνίστηκε τότε, να είχε ένα όραμα για ένα δημοκρατικό μέλλον, αλλά απέτυχε μακροπρόθεσμα και αυτό φαίνεται σήμερα. Στην κατηγορία αυτή βεβαίως δεν ανήκουν οι αγνοί αγωνιστές που παραμερίστηκαν αργότερα και έμειναν, σε πολλές περιπτώσεις και ηθελημένα, εκτός του φανταχτερού προσκηνίου. Οι πολιτικοί που γεννήθηκαν από τη μήτρα του Πολυτεχνείου, σε μεγάλο ποσοστό, δεν φρόντισαν στο πέρας των ετών να ωριμάσουν πολιτικά, να δράσουν αποτελεσματικά και να προασπίσουν τα συμφέροντα της χώρας και των πολιτών της. Και απέτυχαν γιατί επέμεναν να μένουν προσκολλημένοι στο αγωνιστικό παρελθόν τους και ξέχασαν να δώσουν μάχη για τη δημιουργία μιας φυσιολογικής χώρας, ενός ισχυρού κράτους, μιας ανεξάρτητης οικονομίας. Αντ’ αυτού, δημιούργησαν μια κοινωνία ωχαδελφιστική, έντονα ωφελιμιστική, η οποία για χρόνια δεν αντιδρούσε για τίποτα και ζούσε σε ένα πλασματικό κόσμο, της ψευτοευημερίας και του βολέματος. Σαφώς και για τη νοσηρή αυτή κατάσταση φταίει και ο κόσμος, όλοι εμείς που αργήσαμε να αντιληφθούμε τα μελλούμενα και τα εμφανή προβλήματα. Το ελληνικό πρόβλημα λοιπόν, είναι διαχρονικό και για την έκβασή του, ευθύνονται αρκετοί παράγοντες. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κρίση δεν είναι ελληνική αλλά παγκόσμια και δεν πρέπει να είναι η εύκολη εξήγηση για την πορεία της χώρας. Για να επανέλθουμε στο σήμερα, παρών και μέλλον μπορεί να έχει η χώρα μόνο εάν ενεργοποιηθούν και δράσουν συλλογικά οι νέοι άνθρωποι. Σε ένα μεγάλο ποσοστό, η νέα γενιά είχε για χρόνια μάθει να ζει και αυτή σε μια κατάσταση ευημερίας, επηρεασμένη σαφώς και από τους γονείς, γεγονός που τις έκοψε όποιες αντιστάσεις ήταν διατεθειμένη να επιδείξει. Δεν έμαθε να αγωνίζεται για πολλά πράγματα, και κυρίως δεν έμαθε να σκέφτεται πολιτικά. Πολλοί νέοι μπορεί να ασχολήθηκαν με τα κόμματα και το συνδικαλισμό όμως αρκετοί το έκαναν για ωφελιμιστικά κέρδη και όχι επειδή ήταν ανήσυχοι ή είχαν κάτι να πουν για τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δρώμενα. Σήμερα λοιπόν, επιβάλλεται η νέα γενιά, η οποία από πολλούς θεωρείται καμένη, να αναλάβει πρωτοβουλίες. Να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να περιμένει θέσφατες λύσεις από επίδοξους σωτήρες, παρά μόνο οφείλει να πιστέψει στον εαυτό της και να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά της για τη δική της σωτηρία. Πέρα από παλαιοκομματικές αντιλήψεις, πρέπει να επιδιώξει τη σύνθεση, τον κοινό βηματισμό, να κάνει ο καθένας την προσωπική του επανάσταση και να επιτύχει την υπέρβαση. Δεν αρκούν μόνο οι συζητήσεις και η κριτική στα στενά όρια μιας παρέας νέων ανθρώπων. Πρέπει να γίνουν συλλογικές ζυμώσεις και η νέα γενιά να επιβάλλει τις ιδέες της τόσο στο δημόσιο διάλογο όσο και στην πολιτική. Η νοοτροπία έχει ήδη αλλάξει σε πολλούς νέους ανθρώπους, και κυρίως υπάρχει λογική εξέταση των πραγμάτων για τη διαμόρφωση μιας φυσιολογικής χώρας. Μια τέτοια διαδικασία βεβαίως δεν είναι πολύ εύκολη και απαιτεί χρόνο. Όμως αν δεν ξεκινήσει τώρα, η γενιά μας θα χάσει το στοίχημα, τόσο το προσωπικό της, όσο κυρίως για τη μεταλλαγή της χώρας.

ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΛΑΘΗ -ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΘΕΟΔΟΣΗ ΚΟΡΙΤΣΙΔΗ-

Η αφορμή για να γράψω αυτό το κείμενο είναι αυτά που συμβαίνουν στην χώρα τα τελευταία 8 χρόνια και η παρακολούθηση ενός ντοκιμαντέρ του Κυρίου Θεοδόση Θεοδοσόπουλο. Πρόκειται για μια ταινία ντοκιμαντέρ η οποία αναφέρεται στην δίκη των πραξικοπηματιών της 21ης Απριλίου του 1967. Προβάλλονται ντοκουμέντα από την εν λόγω δίκη με τις απολογίες του Παπαδόπουλου, του Αγγελή, του Πατακού κ.ά. Ο σκηνοθέτης ενδιάμεσα απ' τις σκηνές της δίκης παραθέτει ιστορικά ντοκουμέντα που φανερώνουν πως φτάσαμε στην Χούντα του 1967 (μεταξικό καθεστώς, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος, δίκη Μπελλογιάννη, δολοφονία Λαμπράκη κ.ά.). Από τον φακό περνάνε σχεδόν όλοι οι πρωταγωνιστές εκείνης της ταραγμένης περιόδου όπως ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Ιωάννης Μεταξάς, ο Γεώργιος και ο Ανδρέας Παπανδρέου, η Μελίνα Μερκούρη και πολλοί άλλοι. Πρόκειται για ένα πολύ καλό ιστορικό ντοκιμαντέρ που παραχωρεί στην κρίση του θεατή πρωτογενές ιστορικό υλικό προς μελέτη. Στην αρχή λέω 8 τελευταία χρόνια και όχι 3 για τον παρακάτω λόγο. Η κυβέρνηση της ΝΔ πήρε την σκυτάλη χρέους από τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη στα 165 δις ευρώ. Το 2009 παρέδωσε την σκυτάλη ο Κύριος Καραμανλής στα 340 δις ευρώ στον Γιώργο Παπανδρέου που ήθελε τόσο να μας σώσει. Το κακό δυστυχώς αρχίζει μετά την μεταπολίτευση, το 74’. Φτιάξαμε ένα κράτος που δεν παρήγαγε τίποτα, είχαμε την πεποίθηση ότι τα λεφτά του δημοσίου δεν θα τελειώσουν πότε, ότι μπορούμε να μην δηλώνουμε όλα όσα βγάζουμε, να φτιάξουμε ( σε παγκόσμια αποκλειστικότητα) το «γρηγορόσημο» για να γίνονται οι δουλειές μας πιο γρήγορα και κάθε είδους - ας μου επιτρέψετε την λέξη- παγαποντιά για να βγάλουμε εύκολα λεφτά, να γίνει εύκολα η δουλειά μας και όλα με γνώμονα το «εύκολα». Έγινε μεγάλη συζήτηση για μία έκφραση του Κυρίου Πάγκαλου. Το «μαζί τα φάγαμε» πρόσβαλε όλους τους Έλληνες. Όμως δυστυχώς από την πρώτη στιγμή είπα έχει δίκιο. Ο λόγος είναι απλός: Ο καθένας σε μία κατάσταση έχει το μερίδιο ευθύνης του. Άλλος μικρό, άλλος πιο μεγάλο. Όσο περνούν οι γενιές τόσο μειώνεται και φτάνει σιγά - σιγά σε μηδενικό ποσοστό η ευθύνη τους. Στο ντοκιμαντέρ λοιπόν αυτό, στην αναδρομή των γεγονότων καταλαβαίνουμε πόσο προσχεδιασμένη ήταν η Χούντα και ποιοί κρυβόταν πίσω από αυτή. Φυσικά και ξένα κεφάλαια. Η Ελλάδα βρίσκεται σε γεω-πολιτικοοικονομικό σταυροδρόμι μέγιστης σημασίας. Τις ξένες δυνάμεις αυτό τους ένοιαζε … να μην χάσουν τα «δικαιώματα» τους πάνω στην χώρα μας. Αυτό που γίνεται ακριβώς και τώρα. Το 2009 βγαίνοντας ο Κύριος Προβόπουλος ( ακόμα στην θέση Προέδρου Τράπεζας Ελλάδος) από το υπουργικό γραφείο του τότε υπουργού οικονομικών Κυρίου Παπακωνσταντίνου λέει στον ελληνικό λαό ότι το έλλειμμα θα είναι κοντά στο 12% και όχι στο 6-8% που ισχυριζόταν η προηγούμενη κυβέρνηση. Αυτό το έκανε φυσικά για να φέρει και τον υπουργό οικονομικών στην πραγματικότητα, όπως άλλωστε είχε κάνει πριν τις εκλογές με τους κ.κ Κώστα Καραμανλή και Γεώργιο Παπανδρέου ενημερώνοντας τους για την κρισιμότητα της κατάστασης. Ο Κύριος Καραμανλής παραδίδει στην ουσία την εξουσία στο ΠΑΣΟΚ και στον Κύριο Παπανδρέου που με την σειρά του με το «λεφτά υπάρχουν» ανοίγει κατά την γνώμη μου τον ‘’πολιτικό του τάφο’’. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, το έλλειμμα «μαγειρεύεται» για άλλη μία φορά στην Ελλάδα και ενώ μπορούσαμε να δανειστούμε πολλά χρήματα με λίγο επιτόκιο, λέμε πάμε για πτώχευση, λέμε ότι το έλλειμμα είναι 15% και αυτό που το 2009 ήταν διαπραγματευτικό χαρτί στις ομιλίες μας με τους δανειστές μας γίνεται ο χειρότερος εφιάλτης μας και το ΔΝΤ μας χτυπάει την πόρτα. Το κακό είναι ότι τα τελευταία 30 χρόνια ζούμε με δανεικά και ξαφνικά όλοι κάναμε ότι δεν το ξέραμε. Δεν βγαίνει κανείς πριν την ΤΡΟΙΚΑ και το ΜΝΗΜΟΝΙΟ στον Ελληνικό λαό και να πει την αλήθεια και να τον ρωτήσει τι θέλετε να γίνει. Κανένας δεν δέχεται να αναλάβει το πολιτικό κόστος και να κάνει πραγματικές μεταρρυθμίσεις και έτσι το ΜΝΗΜΟΝΙΟ 2 ακολουθεί για πράγματα που απλά δεν έγιναν στο 1ο. Οι Έλληνες βγαίνουν για 1-2 μήνες ως ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΕΜΕΝΟΙ στις πλατείες αλλά τον Αύγουστο πάμε όλοι διακοπές και τον Σεπτέμβρη όλοι εξαφανισμένοι. Όλοι ζητάμε εκλογές μετά από μία περίοδο εντεταλμένης –κατ’ εμέ πάντα- υπηρεσίας του διορισμένου πρωθυπουργού Κυρίου Παπαδήμου, ο οποίος έχει διατελέσει σε όλες τις θέσεις κλειδιά σε αυτή την χώρα. Ένας γραφειοκράτης - δεν έχω κάτι προσωπικό, ίσα- ίσα εκτιμώ την ωμότητά τους - που ήταν το δεξί χέρι στα «μαγείρεμα» του ελλείμματος - με τον δανεισμό μας τότε 10 δις δραχμές – για να ενταχτούμε στην νομισματική ένωση και να πανηγυρίζουμε τα μεσάνυκτα της 1-1-2002 την ανάληψη των πρώτων χαρτονομισμάτων ευρώ από τον τότε πρωθυπουργό Κύριο Σημίτη. Στην συνέχεια ο Λουκάς Παπαδήμος μεταβαίνει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όπου μέχρι και τον διορισμό του στην Ελλάδα σαν πρωθυπουργού παραμένει εκεί. Φτάνει λοιπόν η στιγμή που όλοι οι Έλληνες περιμένουν για να δώσουν την απάντηση τους, οι εκλογές. Μπαίνει πάλι το κλασσικό και γραφικό πλέον ερώτημα – εκβιασμός ΕΥΡΩ Η’ ΔΡΑΧΜΗ και ο κόσμος τετραπλασιάζει το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ, ανασταίνει την ΝΔ, θάβει το ΠΑΣΟΚ και βρίσκει αποκούμπι στην Χ.Α. Στις επόμενες 3 μέρες δεν δημιουργείτε κυβέρνηση και σε ένα μήνα πηγαίνουμε πάλι στις κάλπες. Την περίοδο μεταξύ 1ης και 2ης εκλογικής αναμέτρησης ο κόσμος «σηκώνει» 15 δις ευρώ από τις Ελληνικές τράπεζες φοβούμενοι την επιστροφή στην δραχμή. Και ενώ όλοι περιμένουν πως και πως την αναμέτρηση αυτή για να δώσουν ένα μάθημα στα μνημονικά κόμματα ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ φωνάζει «δεν θέλω να κυβερνήσω… προτιμώ αντιπολίτευση» ο κόσμος επιλέγει ΕΥΡΩ και η ΝΔ βγαίνει 1ο κόμμα. Μετά από 3 μέρες σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας με ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ και οδηγούμαστε στο ΜΝΗΜΟΝΙΟ 3 που ψηφίστηκε μερικές μέρες πριν. Εκεί λοιπόν έγκειται η δική μας ευθύνη. Ας μην πάει κανείς να ψηφίσει, μα κανείς. Αυτό όμως στην Ελλάδα δεν γίνεται, γιατί υπάρχουν ακόμα κομματόσκυλα, δημόσιοι υπάλληλοι που αισθάνονται ακόμα και ίσως από 20-30 χρόνια υποχρέωση σε ένα κόμμα, συνδικαλιστές που βλέπουν ότι το κόμμα που τους έτρεφε τόσα χρόνια πέθανε και πρέπει να βρούνε αλλού αίμα να ρουφήξουν και φυσικά υπάρχουν πολίτες – για να μην στοχοποιώ κοινωνικές ομάδες - που απλά σκέφτονται κοντόφθαλμα για τα λεφτά τους, μη καταλαβαίνοντας ότι η αγοραστική τους αξία μετά από 4 μειώσεις μισθών, 30-32% ανεπίσημη ανεργία και 7% ύφεση έχει φτάσει σχεδόν σε μηδενικό σημείο. Το δυστύχημα είναι ότι μετά από τις όποιες θυσίες έχει κάνει ο έλληνας και για μένα λυπάμαι μόνο τους συνταξιούχους – γιατί πλήρωσαν 30-35-40 χρόνια ασφάλεια και τώρα τους λένε δεν έχεις σύνταξη, δεν έχεις φάρμακα, δεν έχεις περίθαλψη- το σύστημα και οι πολιτικοί συνεχίζουν τα ψέματα. Ξέρουν ότι όλα αυτά που ψηφίζουν δεν θα γίνουν ποτέ και θα έρθει ένα καινούριο μνημόνιο για να κάνει αυτά που δεν έκανε το προηγούμενο. Η χώρα πάσχει από έλλειψη λογικής εδώ και χρόνια. Η αλήθεια πονάει πάντα. Είναι σαν το χάπι, στην αρχή είναι αηδία όμως σε κάνει καλά. Πρέπει να καταλάβουμε ότι, ό,τι έγινε ήταν ένα καλά μελετημένο σχέδιο. Οι άνθρωποι που μας κυβερνούν τους διέπει η ανικανότητα. Πρέπει όμως να σκεφτούμε ότι εμείς τους επιλέγουμε τόσα χρόνια τώρα. Θα κλείσω λέγοντας ότι πάνω από όλα πρέπει να αλλάξουμε ΕΜΕΙΣ!!!!! Να είστε όλοι καλα….. Θεοδόσης Κοριτσίδης

ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΟΥ ΜΙΛΑΣ -ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΟΛΙΤΗ-

Η αφορμή που μου δόθηκε για να γράψω το παρακάτω κείμενο είναι όλα όσα συμβαίνουν στη χώρα μας τα δύο τελευταία χρόνια. Όλοι όπως ξέρουμε από την αρχαιότητα η χώρα μας αποτελούσε σημείο αναφοράς για όλο τον κόσμο. Αυτό συνέβη λόγω της ιστορίας της η οποία γράφτηκε με χρυσά γράμματα. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς, το χρυσό αιώνα του Περικλή; τον Κολοσσό της Ρόδου που συγκαταλέγεται στα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου; Τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν τους περασμένους αιώνες; Είναι πολλά αυτά τα οποία μας έρχονται στο μυαλό αναφορικά με τη χώρα μας. Παρότι στο πέρασμα των αιώνων η Ελλάδα είχε να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα όπως είναι για παράδειγμα η υποδούλωση στους Τούρκους, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο Α και Β Παγκόσμιος Πόλεμος, τα Δεκεμβριανά, τα Ιουλιανά και η Χούντα των Συνταγματαρχών κατάφερε να μείνει ζωντανή στο πέρασμα των χρόνων. Ωστόσο φτάνοντας στο σήμερα η χώρα μας ίσως περνάει την πιο δύσκολη απ’ όλες τις περιόδους της, τόσο της αρχαίας όσο και της σύγχρονης ιστορίας της . Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει πλέον στον υπέρτατο βαθμό την Ελλάδα, οι δείκτες της ανεργίας έχουν ανέβει σε πολύ μεγάλο βαθμό, το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη, οι μειώσεις μισθών διαδέχονται η μια την άλλη και η κατρακύλα της χώρας δεν έχει τελειωμό. Το ερώτημα που γεννάται στον καθένα από εμάς είναι το εξής. Με ποιον τρόπο μπορεί να αλλάξει η εικόνα της χώρας μας προς το καλύτερο έχοντας ως κύριο στόχο την ομαλή έξοδο από τον φαύλο κύκλο της οικονομικής κρίσης που ταλανίζει τη χώρα μας εδώ και δύο χρόνια. Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα μπορεί να δοθεί σε πρώτη φάση από τον Υπουργό Οικονομικών της χώρας μας κύριο Στουρνάρα ο οποίος εάν θέλει το όνομά του να μείνει στην ιστορία και όχι να θαφτεί στα χρονοντούλαπα θα πρέπει επιτέλους να μας παρουσιάσει ένα σχέδιο άμεσης εξόδου από την οικονομική κρίση, το οποίο δε θα στηρίζεται σε λόγια, παχυλές υποσχέσεις και φρούδες ελπίδες αλλά θα πρέπει να στηρίζεται σε σωστό σχέδιο και στρατηγική. Το σχέδιο στο οποίο αναφέρομαι θα μπορούσε να έχει ως πιθανή ονομασία την παρακάτω «Οικονομικό Σχέδιο Σωτηρίας της Ελλάδας» και θα μπορούσε να εκπονηθεί με την άμεση συνεργασία όλων των Ελλήνων οικονομολόγων υπό την αιγίδα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών το οποίο θεωρείται ένα από τα καλύτερα Οικονομικά Πανεπιστήμια παγκοσμίως. Μόνο με αυτό τον τρόπο λοιπόν θα καταφέρουν να πειστούν οι εταίροι μας τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για τα σημαντικά βήματα της Ελλάδας φτάνοντας εν τέλει σε οριστική συμφωνία τόσο για την επιμήκυνση του Ελληνικού Χρέους όσο και την αποπληρωμή του σε λιγότερα χρόνια από τι προβλέπεται με τις υπάρχουσες συνθήκες.

ΦΑΣΙΣΜΟΣ - ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΠΕΡΑΚΗ-

Ξεκινώντας να γράφω αυτό το κείμενο προσδοκώ στο τέλος του να συμβούν δύο πράγματα απ τη μεριά σας. Πρώτον να μην σας κουράσει η ανάγνωση του και δεύτερον και κυριότερο να σας βρει εν μέρει, αν όχι ολοκληρωτικά, σύμφωνους η άποψη που θα εκφραστεί. Πριν ξεκινήσω να τονίσω ότι πρόκειται για την δική μου προσωπική γνώμη, την οποία δεν επιβάλλω σε κανέναν! Απλά σας την παραθέτω στο κείμενο που ακολουθεί. Θα προσπαθήσω λοιπόν σε λίγες γραμμές ενός κειμένου να σας παραθέσω τις σκέψεις μου γι αυτό το φαινόμενο που τείνει να πάρει τεράστιες διαστάσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο, το φαινόμενο του φασισμού! Θα μπορούσαμε ίσως να μιλάμε για μέρες ολόκληρες για να φτάσουμε σε ένα λογικό συμπέρασμα γι αυτό το "πρόβλημα", αν θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε έτσι, της σύγχρονης κοινωνίας. Συγκεκριμένα για την Ελλάδα μια λύση θα ήταν να πούμε πως η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα τα τελευταία χρόνια, έχει στρέψει τον κόσμο στα άκρα. Είναι όμως η στροφή προς τα άκρα η λύση για όλα αυτά? Δεν νομίζω! Ο φασισμός λοιπόν ως κάποια μορφής ιδεολογία έχει τρυπώσει για τα καλά στην καθημερινότητα των Ελλήνων δημιουργώντας "οπαδούς" σε όλες τις ηλικίες, χωρίς να παίζει κάποιο ρόλο η ταξική θέση στην κοινωνία, αυτών των ανθρώπων. Ίσως οι πολύ νεότεροι σε ηλικία δεν γνωρίζουν πως αρκετά χρόνια πριν οι Έλληνες μετανάστευαν στην Αμερική, στην Αυστραλία, στην Γερμανία, για τους ίδιους λόγους για τους οποίους πολλοί συνάνθρωποι μας διαλέγουν την χώρα μας, για ένα καλύτερο αύριο, ασχέτως αν σαν χώρα αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν μπορεί να το προσφέρει! Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία που απλά κλείνουν τα μάτια τους στην πραγματικότητα, ξεχνώντας τα χρόνια προσφυγιάς των Ελλήνων, δεν θα κάνω κανένα σχόλιο. Οι νεότεροι όμως, που ίσως δεν έχουν μια ολοκληρωμένη γνώμη και άποψη περί ιδεολογικών αντιλήψεων είναι έρμαιο, ας το πούμε "συλλόγων", που αναπαραγάγουν τον φασισμό ως την μόνη λύση στα όποια προβλήματα της χώρας!!! Το φαινόμενο λοιπόν του φασισμού, χωρίς ποτέ κανείς να έχει καταφέρει να το προσδιορίσει ακριβώς σαν ιδεολογία, για μένα εκφράζει την αντιδημοκρατική αντίληψη, τις απόλυτες αποφάσεις, ακόμη και την βία σε πολλές περιπτώσεις. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, όλοι λίγο πολύ, έχουμε γίνει μάρτυρες περιστατικού βίας με αφορμή το φασιστικό "ιδεώδες"... Στο σχολείο, στο γήπεδο, στη δουλειά, στην καθημερινότητα μας γενικότερα και κάπου εδώ έχω να σας ρωτήσω το εξής: Τον χρειαζόμαστε στ αλήθεια? Ας μας προβληματίσει όλους ανεξαιρέτως ιδεολογικών απόψεων αυτό το ερώτημα! Κάποτε συμπατριώτες μας Έλληνες έδιναν τη ζωή τους για να πολεμήσουν τον φασισμό και τον ναζισμό. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να μας προβληματίζει για το πόσο στην ουσία χρειαζόμαστε τον φασισμό στη ζωή μας, αυτές τις ρατσιστικές αντιλήψεις και τι βίαιη συμπεριφορά εναντίον χιλιάδων συνανθρώπων μας που είτε νόμιμα είτε παράνομα βρέθηκαν στη χώρα μας. Αν λοιπόν πιστεύετε πως η λύση για το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης στη χώρα μας είναι ο ξυλοδαρμός ή οποιαδήποτε άλλη μορφή σωματικής και ψυχολογικής βίας σ αυτούς τους ανθρώπους τότε συγνώμη αλλά είστε πολλά χρόνια πίσω. Ναι πίσω, σε εποχές που ο φασισμός είχε κι εκείνος μια κάποια ακμή στις κοινωνίες διαφόρων χωρών. Σ αυτά τα χρόνια αγαπητοί αναγνώστες, προσπαθούν να μας γυρίσουν κάποιοι, δρώντας ανεξέλεγκτα, χωρίς περιορισμούς στο πως θα χειριστούν καταστάσεις και περιστατικά ωμής βίας. Για το μόνο που ενδιαφέρονται είναι το "πέρασμα" του φασισμού στους νέους, οι φασιστικές αντιλήψεις τους και οι χαμηλού επιπέδου γνώσεις τους περί αντιμετώπισης λαθραίας εισβολής σε κάποια χώρα, να γίνουν οι μόνες απαντήσεις για όλους εμάς. Τους ακούμε να μιλάνε για πατρίδα-θρησκεία-οικογένεια. Δεν θυμάμαι ποτέ ο Χριστός να είπε ότι είναι φρόνιμο να βιαιοπραγείς σε συνανθρώπους σου επειδή προέρχονται από άλλη χώρα και στη δική σου βρίσκονται χωρίς βίζα παραμονής. Δεν πιστεύω (κι ελπίζω να μην συμβαίνει) κάποιος γονιός σε μια "υγιή" οικογένεια να μαθαίνει στα παιδιά του τη βία σε ανθρώπους με διαφορετικό χρώμα δέρματος! Φτάνουμε στη πατρίδα! Τι είναι άραγε ο πατριωτισμός? Τι σχέση έχει με τον φασισμό? Θα σας απαντήσω ευθύς αμέσως, ΚΑΜΙΑ. Απλά όλοι εκείνοι που ασπάζονται τον φασισμό χρησιμοποιούν την έννοια του πατριωτισμού για να καλύψουν τη σκληρότητα και τη βαρβαρότητα του φασισμού. Είναι δύο έννοιες οι οποίες εύκολα μπερδεύονται και το ίδιο εύκολα τις ξεχωρίζεις! Μην ενδίδετε τόσο εύκολα λοιπόν στα λόγια ενός φασίστα που θα ισχυριστεί πως αγαπάει την πατρίδα του περισσότερο από εσάς. Το ενδεχόμενο να μισεί οποιονδήποτε με διαφορετική ιθαγένεια από εκείνον είναι πολύ μεγαλύτερο απ όσο μπορείτε να φανταστείτε! Μίσος, ένα συναίσθημα από το οποίο ο φασισμός "τρέφεται", συναίσθημα που τον βοηθάει να "επιβιώνει" ανάμεσα μας, να διαιωνίζεται. Το μίσος μας συχνά μας ωθεί στα άκρα, αλλά θα ήταν πολύ απλό να πούμε πως αυτό μόνο φταίει για την έξαρση του φαινομένου στις μέρες μας. Αντίδραση? Μα τι θα καταφέρουμε με το να περάσουμε στα παιδιά μας μια ιδεολογία την οποία δεν μπορούμε αντικειμενικά να την προσδιορίσουμε? Μια ιδεολογία όπου η βία επιτρέπεται, απλά μόνο σε "βάρβαρους"? Κι ας βγουν όλοι αυτοί που τον ασπάζονται να πουν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Τον εαυτό τους ίσως τον πείσουν! Εμένα πλέον δεν μπορούν! Εφόσον έχουμε φτάσει στο σημείο να μας προλαβαίνουν τα γεγονότα, ξυλοδαρμοί, ενέδρες και ψυχολογική βία μέσω ενός κινήματος "πατριωτών", που μέλημα τους είναι η "εξυγίανση" της Ελληνικής κοινωνίας προωθώντας την βία, είμαστε πλέον στο σημείο που πρέπει να αναρωτηθούμε, γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι ακολουθώντας τα βήματα του φασισμού? Ανυπομονούσα να φτάσω σ αυτό το σημείο το κείμενο για να σας γράψω το εξής: Μήπως ο φασισμός μας κάνει να ξεχνάμε την ανθρωπιά μας? Το "αγαπάτε αλλήλους" δηλαδή ειπώθηκε μόνο για τους ομοεθνής και όχι γενικά για τον συνάνθρωπο μας? Κλείνοντας, γιατί ίσως και να κούρασα, ελπίζω πως δεν παρεξηγήθηκα, διότι το ανέφερα και στην αρχή του κειμένου πρόκειται για προσωπική άποψη, την οποία δεν επιβάλλω και αν σε κάποια σημεία χρησιμοποιήθηκε δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο είναι γιατί ελπίζω πως δεν είμαι μόνος μου σ αυτό! Θα μπορούσα να γράψω ακόμη πολλά και ίσως να συμβεί στο μέλλον (αν και θα προτιμούσα να μην μου δοθεί η αφορμή να το κάνω) όμως διαλέγω να σταματήσω εδώ, για τώρα! Δεν ελπίζω πως κάποιος "φασίστας" θα αλλάξει γνώμη! Ελπίζω όμως πως πολλοί από εσάς που ίσως κάποτε να τον ακολουθούσατε, τώρα θα το σκεφτείτε μερικές φορές παραπάνω, όχι για μένα, ούτε για σας... Για το μέλλον! Για τα παιδιά και τα εγγόνια που θα αφήσουμε πίσω μας! Υ.Γ. 1: Οι παππούδες μας πρόσφυγες, οι γονείς μας μετανάστες και οι "φίλοι" μας νεοέλληνες φασίστες... Υ.Γ.2: Imagine all the people, living life in piece...!

ΜΙΑ ΤΡΑΓΙΚΗ ΜΕΡΑ

Τη μέρα ψήφισης των μέτρων, την 7η Νοεμβρίου, έλαβαν χώρα στην ελληνική Βουλή αρκετά κωμικοτραγικά περιστατικά και προέκυψαν πολλά ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Τα γεγονότα ξεκίνησαν από νωρίς το πρωί όταν ο κ. Τσίπρας κατήγγειλε ότι είναι αντισυνταγματικό να περάσουν τα μέτρα σε ένα άρθρο και κάλεσε το προεδρείο της Βουλής να ψηφίσουν οι βουλευτές επ’ αυτού. Εκείνη τη στιγμή η πλειοψηφία των βουλευτών της συμπολίτευσης απουσίαζε και αυτό έφερε αλαλούμ, καθώς ο πρόεδρος της Βουλής ‘’μπέρδεψε’’ το αποτέλεσμα, μιας και τα μελή της αντιπολίτευσης υπερτερούσαν, και επικαλούμενος τον κανονισμό της Βουλής πήρε την απαραίτητη παράταση χρόνου ώστε να επιστρέψουν άρον – άρον στο Κοινοβούλιο οι βουλευτές της συγκυβέρνησης. Αστείο περιστατικό αναμφίβολα, που δείχνει ότι πολλοί βουλευτές δεν έχουν καταλάβει ούτε το ρόλο τους, ούτε τις υποχρεώσεις τους. Η μέρα βέβαια, επιφύλασσε και άλλα παρόμοια περιστατικά, με κορυφαίο όλων την έκτακτη τροπολογία που έφερε ο υπουργός Οικονομικών και αφορούσε την ένταξη των υπαλλήλων της Βουλής στο ενιαίο μισθολόγιο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι οι πιο προνομιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι αλλά το ερώτημα που προκύπτει είναι, για ποιο λόγο ο υπουργός έφερε τη συγκεκριμένη τροπολογία την ώρα της ψήφισης των νέων μέτρων. Ως άνθρωπος καχύποπτος πιστεύω ότι εξυπηρετούσε κυβερνητικές σκοπιμότητες η επιλογή της συγκεκριμένης μέρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες αντέδρασαν , και κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ ‘’χάιδεψε’’ τους υπαλλήλους της Βουλής, δείχνοντας για άλλη μια φορά ότι κλείνει το μάτι σε κάστες που ευεργετήθηκαν τα μέγιστα κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Ο υπουργός κακώς έπραξε αποσύροντας για την ώρα την τροπολογία, αλλά από την άλλη είναι δύσκολο για όλους τους βουλευτές να πάνε κόντρα στα δικά τους παιδιά, κόντρα σε μια κατάσταση που οι ίδιοι δημιούργησαν και ανέχτηκαν τόσα χρόνια κόντρα στο λαϊκό αίσθημα… Τα περιβόητα μέτρα τελικά πέρασαν με 153 ‘’ναι’’. Ενδεχομένως η συγκυβέρνηση να περίμενε περισσότερες θετικές ψήφους. Αντ’ αυτού, είχαμε 6 διαγραφές στο ΠΑΣΟΚ και 1 στη ΝΔ. Με 153 βουλευτές, η κυβέρνηση είναι αρκετά τραυματισμένη και δεν είναι πιθανή η μακροημέρευσή της. Η ΔΗΜΑΡ, με εξαίρεση δυο βουλευτές της που ψήφισαν ‘’όχι’’, επέλεξε με το ‘’παρών’’ μια μεσοβέζικη τακτική και η στήριξή της στην κυβέρνηση δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Με την ψήφιση των μέτρων, η κυβέρνηση θα αρχίσει να μετρά αντίστροφα για την πτώση της. Αφενός διότι δεν έχει κανένα λαϊκό έρεισμα, αφετέρου οι άλλοι δυο κυβερνητικοί εταίροι δεν διανύουν και την καλύτερη περίοδό τους. Ειδικά το ΠΑΣΟΚ, λόγω της πολιτικής που εφάρμοσε τα τελευταία 3 χρόνια έχει χάσει τεράστιο κομμάτι των παραδοσιακών δυνάμεων που το στήριζαν και ωθείται στον πολιτικό αφανισμό. Αλλά δεν είναι μόνο το ΠΑΣΟΚ. Με την επικύρωση των πολύ σκληρών μέτρων, που πάνε το βιοτικό επίπεδο εκατομμυρίων Ελλήνων 50 χρόνια πίσω, το πολιτικό προσωπικό που διαφέντευε τις τύχες της χώρας τόσα χρόνια επικύρωσε και τον πολιτικό του θάνατο, μιας και είναι πλήρως απονομιμοποιημένο στα μάτια του εκλογικού σώματος. Εκτός αυτού, με τη σταδιακή διάλυση του ΠΑΣΟΚ, ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, του κεντρώου και αριστερού χώρου μένει πολιτικά άστεγο. Δημιουργούνται τρεις πόλοι, που θα διχάσουν ακόμα περισσότερο την ελληνική κοινωνία. Από τη μια μεριά οι πιστοί του μνημονίου, που εκφράζονται από τον κ. Σαμαρά και τη ΝΔ, από την άλλη οι αντιμνημονιακοί με τον ΣΥΡΙΖΑ και ο τρίτος και επικίνδυνος πόλος της Χρυσής Αυγής, η οποία ακόμα και την ημέρα της ψήφισης των μέτρων επέδειξε με τη στάση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της προσβλητική συμπεριφορά απέναντι στο θεσμό του Κοινοβουλίου. Επιπροσθέτως, με τα μέτρα που ψηφίστηκαν, η Ελλάδα όπως την ξέραμε, με το υποτυπώδες, αλλά υπαρκτό, κοινωνικό κράτος παύει να υπάρχει. Τα όποια εργασιακά δικαιώματα είχαν μείνει όρθια, γκρεμίζονται και το κράτος θα καταρρεύσει, καθώς μόνο ένας με παρωπίδες δεν θα μπορούσε να δει ότι οι πολίτες δεν είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν στη συνεχιζόμενη φορολογία και στις περικοπές. Τα νούμερα δεν θα βγουν και δεν πρόκειται να σημειωθεί κάποια θεαματική αλλαγή στα άδεια κρατικά ταμεία. Τέλος, την ημέρα ψήφισης των μέτρων, παρατηρήθηκε μια ραγδαία άνοδος της διάθεσης των Ελλήνων να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις. Όλο και περισσότεροι συμπολίτες μας ανησυχούν, εκφράζονται, διαδηλώνουν και παίρνουν μέρος στο δημόσιο διάλογο. Αυτή είναι η ‘’βουβή πλειοψηφία’’ που αρχίζει να παίρνει πρωτοβουλίες. Αν είχαμε επιδείξει όλοι μας ανάλογη διάθεση όλα τα προηγούμενα ‘’ανέμελα’’ χρόνια, ενδεχομένως να μην είχαμε φτάσει σε αυτό το σημείο, μιας και αφενός θα ήμασταν καλύτερα πληροφορημένοι και αφετέρου θα ξέραμε συνειδητά ποιος πολιτικός φορέας μπορεί να μας εκπροσωπήσει. Οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες και όλοι όσοι ανησυχούν για το παρόν και το μέλλον της χώρας πρέπει να είναι σε επιφυλακή. Όπως και να έχει, η 7η Νοεμβρίου θα μείνει για όλους τους παραπάνω λόγους με μελανό χρώμα στην πολιτική και κοινωνική ιστορία της χώρας.

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν έχουν ψηφιστεί ακόμα τα περιβόητα μέτρα από τη Βουλή. Είτε τα εγκρίνουν οι βουλευτές είτε όχι, το σίγουρο είναι ότι αυτή η ιδιόμορφη κυβέρνηση συνεργασίας έχει αρχίσει να μετρά αντίστροφα τον διαθέσιμο πολιτικό της χρόνο. Με αφορμή τα άγρια μέτρα που απαιτεί η τρόικα για την αποδέσμευση των 31,5 δις. ευρώ, οι εσωκομματικό τριγμοί που έχουν υποστεί το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ είναι μεγάλοι και απειλούν ευθέως τη συνοχή των κομμάτων. Στο ΠΑΣΟΚ το καθημερινό ‘ξεκατίνιασμα’ των στελεχών και οι τάσεις απόσχισης έχουν φουντώσει. Ήδη έχουν αποχωρήσει από το Κίνημα πολλά στελέχη και άλλα είναι με το ένα πόδι στην έξοδο. Ξαφνικά όλοι θέλουν να γίνουν αρχηγοί και να ηγηθούν νέων κομμάτων. Και ενώ το δηλώνουν απροκάλυπτα, εξακολουθούν να παραμένουν στις τάξεις του ΠΑΣΟΚ! Βουλευτές παραδέχονται δημόσια ότι μετέχουν σε διεργασίες για την ίδρυση νέων κομμάτων και το κόμμα στο οποίο σήμερα ανήκουν δεν τους διαγράφει... Αυτά τα τραγελαφικά γεγονότα δείχνουν την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το άλλοτε πανίσχυρο κόμμα της Κεντροαριστεράς. Και στη ΔΗΜΑΡ όμως τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Με βαριά καρδιά ο κ. Κουβέλης λέει ότι δεν θα ψηφίσει τα μέτρα, αλλά κάποιοι βουλευτές του κόμματος είναι έτοιμοι να τα υπερψηφίσουν, κόντρα στην επίσημη κομματική γραμμή, με την αιτιολογία ότι αν δεν πάρουμε τα μέτρα, δεν θα πάρουμε και τα χρήματα και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την άτακτη χρεοκοπία και την έξοδο της χώρας από το ευρώ. Ο κ. Σαμαράς προσπαθεί να κρατήσει την κυβερνητική συνοχή αλλά ξέρει ότι είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, το οποίο κατά τα φαινόμενα έχει ήδη αποτύχει και η κυβέρνηση δεν θα αντέξει πολύ. Και γι’ αυτό δεν ευθύνονται μόνο τα εσωκομματικά προβλήματα που έχουν τα άλλα δυο κόμματα της συμπολίτευσης, με αφορμή την ψήφιση των μέτρων. Η κυβέρνηση όταν σχηματίστηκε πριν από περίπου 4 μήνες, στην προγραμματική της συμφωνία ανέφερε ότι θα αγωνιστεί για την αναθεώρηση των όρων της δανειακής σύμβασης. Ακόμα, για την κυβέρνηση άμεση προτεραιότητα είχαν τα ζητήματα αναπτυξιακής ανασυγκρότησης, κοινωνικής προστασίας των πολιτικών που δεν συνδέονται με το Μνημόνιο. Τέλος, υπήρχαν αναφορές για την μείωση της ανεργίας, τις μη απολύσεις στο δημόσιο, την αύξηση του αφορολόγητου και τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση. Από τα παραπάνω δεν έχει πραγματοποιηθεί τίποτα απολύτως. Και αυτό είναι το πολιτικό πρόβλημα που απειλεί να ρίξει την κυβέρνηση τόσο νωρίς. Η κυβέρνηση όχι μόνο δεν διαπραγματεύτηκε, αλλά καλείται να ψηφίσει και νέες περικοπές, αν και υποστήριζε αρχικά ότι δεν θα απαιτούνταν νέα οριζόντια μέτρα. Έχει χάσει τα όποια κοινωνικά ερείσματα μπορεί να διέθετε και το τέλος της είναι προδιαγεγραμμένο. Εκτός από το τέλος της παρούσας κυβέρνησης, πλησίασε, αν δεν έχει έρθει ακόμα, και το τέλος της μεταπολιτευτικής νοοτροπίας. Τόσο των πολιτικών και των κομμάτων, όσο και των ψηφοφόρων. Η κοινωνία εδώ και πολλούς μήνες βράζει και δεν αντέχει άλλη λιτότητα. Πολιτικά πρόσωπα που κυριάρχησαν στην πολιτική μας ζωή τις τελευταίες δεκαετίες, αμφισβητούνται πλέον ευθέως, έχουν απαξιωθεί και κυρίως δεν πείθουν τους ψηφοφόρους. Ακόμα και το κυρίαρχο όλα αυτά τα χρόνια ΠΑΣΟΚ, σχεδόν συνώνυμο της Μεταπολίτευσης, έχει βαλτώσει δημοσκοπικά και με μεγάλη δυσκολία θα κατορθώσει να ανακόψει την καθοδική του πορεία. Το ΠΑΣΟΚ είναι το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα για να μας δείξει ότι είμαστε μπροστά στο τέλος εποχής του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος και της νοοτροπίας που κυριάρχησε στη χώρα τα τελευταία 38 χρόνια. Από το υπάρχον πολιτικό προσωπικό, ελάχιστοι θα επιβιώσουν. Ήδη αρκετοί είναι τοποθετημένοι στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Μόνο όσοι εργασθούν, έστω και τώρα, έντιμα και ειλικρινά υπέρ του λαού θα καταφέρουν να σωθούν και να εξιλεωθούν. Αλλιώς θα σαρωθούν όλοι μπροστά στο κόστος του μνημονίου και της λιτότητας. Όπως και να έχει, οι αλλαγές έχουν αρχίσει να πραγματοποιούνται και το νέο σκηνικό δειλά – δειλά να διαμορφώνεται.

ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΙΣΛΑΝΔΙΑΣ

Η Ισλανδία ήταν μια από της πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Το 2003 με την τελική επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού, όλες οι τράπεζες ιδιωτικοποιήθηκαν και αρχικά είχαν μεγάλα ποσοστά κερδών. Παράλληλα όμως με την αύξηση των τραπεζικών επενδύσεων αυξανόταν και το εξωτερικό χρέος των τραπεζών. Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 έδωσε το τελικό χτύπημα στην Ισλανδία. Οι τρεις βασικές τράπεζές της ( Landbanki, Kapthing και η Glitnir) πτώχευσαν σε χρόνο ρεκόρ. Η κορόνα έχασε 85% της αξίας της έναντι του Ευρώ. Ένα μεγάλο μέρος των ιδιωτικών αποταμιεύσεων χάθηκε, η ανεργία αυξήθηκε επικίνδυνα, οι τιμές των προϊόντων πρώτης ανάγκης έγιναν απρόσιτες, ενώ οι κοινωνικές υπηρεσίες έπαψαν κυριολεκτικά να υπάρχουν. Το συνολικό δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 130% του ΑΕΠ (ύψους 12,14 δις $ το 2009), με αποτέλεσμα 8.000 Ισλανδοί (320.000 συνολικός πληθυσμός) να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, αναζητώντας εργασία στο εξωτερικό. Οι μετανάστες αυτοί αποτελούσαν το 2,5% των κατοίκων της χώρας. Οι συνεχόμενες διαμαρτυρίες και ταραχές ανάγκασαν την κυβέρνηση να παραιτηθεί. Οι πρόωρες εκλογές του Απριλίου του 2009 ανέδειξαν στην κυβέρνηση έναν αριστερό συνασπισμό το οποίο αν και καταδίκασε το νεοφιλελεύθερο οικονομικό σύστημα, αμέσως παραδόθηκε στις απαιτήσεις των δανειστών για την επιστροφή τριών και πλέον δισεκατομμυρίων Ευρώ. Έπρεπε ο κάθε Ισλανδός για τα επόμενα 15 χρόνια να πληρώνει 100 Ευρώ κάθε μήνα. Αυτό που συνέβη όμως ήταν πρωτοφανές. Η γνώμη ότι οι Ισλανδοί πρέπει να πληρώνουν για τα λάθη των οικονομικών μονοπωλίων και των τραπεζιτών, άλλαξε την σχέση μεταξύ πολιτών και πολιτικών θεσμών, γεγονός το οποίο τελικά οδήγησε τον πρωθυπουργό Όλαφ Ραγκνάρ Γκρίμσον να αρνηθεί την επικύρωση του νόμου που ανάγκαζε τους πολίτες να σηκώσουν τα βάρη των Ισλανδών τραπεζιτών και συμφώνησε να συγκαλέσει δημοψήφισμα. Φυσικά η διεθνής κοινότητα δεν ήταν ευχαριστημένη με την εξέλιξη αυτή και αύξησε την πίεση στην Ισλανδία. Όταν η Ισλανδία ετοιμαζόταν για δημοψήφισμα, το ΔΝΤ απειλούσε την χώρα να στερήσει οποιαδήποτε βοήθεια. Η Βρετανική κυβέρνηση απειλούσε να παγώσει τις καταθέσεις και τις αποταμιεύσεις των Ισλανδών. Στο δημοψήφισμα του Μαρτίου του 2010 το 93% των Ισλανδών ψήφισαν κατά της πληρωμής των χρεών. Το ΔΝΤ πάγωσε τους δανεισμούς αμέσως, όμως το ποτάμι δεν μπορούσε να γυρίσει πίσω. Με την υποστήριξη των πολιτών η κυβέρνηση ξεκίνησε έρευνες για αστικές και ποινικές ευθύνες κατά των υπευθύνων για την οικονομική κρίση. Στο τελικό πόρισμα, ονομάζονταν επακριβώς οι ένοχοι: οι τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας, ο διευθυντής της εποπτικής αρχής του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ο πρώην πρωθυπουργός, καθώς επίσης οι υπουργοί Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας. Οι τράπεζες της Ισλανδίας διέγραψαν το 20-25% των δανείων πολλών νοικοκυριών, ποσά τα οποία αντιστοιχούσαν στο 13% του ΑΕΠ της χώρας, μειώνοντας το βάρος των χρεών για περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού. Η ενέργεια αυτή αφενός μεν ωφέλησε τους ασθενέστερους από όσους είχαν απώλειες στις καταθέσεις τους μετά τη χρεοκοπία των τραπεζών, αφετέρου δε προκάλεσε μία μερική αναδιανομή των εισοδημάτων, προς όφελος της μικρομεσαίας τάξης – κάτι που τελικά «εκβάλλει» στην αύξηση της κατανάλωσης (ΑΕΠ), η οποία συνήθως ελάχιστα επηρεάζεται από τα πολύ πλούσια εισοδηματικά στρώματα. Ο οίκος Fitch αναβάθμισε πρόσφατα την αξιολόγηση της Ισλανδίας, ενώ δήλωσε ότι «ήταν επιτυχημένη η ανορθόδοξη πολιτική της για την καταπολέμηση της κρίσης». Τέλος, η οικονομία της Ισλανδίας θα αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό υψηλότερο από το μέσο όρο των αναπτυγμένων χωρών, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ. Όμως οι Ισλανδοί δεν σταμάτησαν εκεί και υιοθέτησαν μια ακόμα πιο εντυπωσιακή πολιτική: αποφάσισαν να δημιουργήσουν νέο σύνταγμα, το οποίο θα απαλλάξει την χώρα από την δύναμη της Διεθνής οικονομίας. Για να γραφτεί το νέο σύνταγμα ο λαός της Ισλανδίας εξέλεξε 25 άτομα μεταξύ 522 ενήλικων, οι οποίοι δεν ανήκαν σε κανένα από τα πολιτικά κόμματα του κατεστημένου. Οι αντιπρόσωποι αυτοί έπρεπε να είχαν προταθεί τουλάχιστον από 30 άτομα. Το έγγραφο γράφτηκε μέσα από το διαδίκτυο. Οι πολίτες μπορούσαν να κάνουν προτάσεις και σχόλια, βλέποντας με τα ίδια τους τα μάτια τη γέννηση ενός λαϊκού συντάγματος. Το σύνταγμα θα παρουσιαστεί στο κοινοβούλιο προς έγκριση μετά από τις επόμενες εκλογές. Το παράδειγμα της Ισλανδίας, μπορεί να είναι ένας φάρος ελπίδας για την ήδη χρεοκοπημένη Ελλάδα. Βεβαίως υπάρχουν μεγάλες διαφορές: η Ελλάδα είναι αρκετά μεγαλύτερη χώρα, η νοοτροπία των Ελλήνων δεν μοιάζει σε καμία περίπτωση με των Ισλανδών και κυρίως η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωζώνη. Αυτές οι υπαρκτές διαφορές όμως δεν μπορούν να κρύψουν το προφανές: όταν οι πολιτικοί ηγέτες δεν είναι υποτακτικοί και υπερασπίζονται το συμφέρον της χώρας και του λαού, υπάρχουν και εναλλακτικοί δρόμοι που ενδεχομένως να οδηγήσουν στην επιτυχία. Όταν όλα φαίνονται μονόδρομος, η πολιτική βούληση και η διάθεση για ρήξεις είναι ικανά να δημιουργήσουν έναν άλλο δρόμο.

ΟΣΟ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΠΙΕΖΟΥΝ ΔΕΝ ΒΓΑΙΝΕΙ

Αγώνα δρόμου κάνει τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση για την εκταμίευση της δόσης των 31,5 δις. Με ορίζοντα τη συνεδρίαση του Eurogroup που θα γίνει πιθανότατα στις αρχές του Νοεμβρίου, ο πρωθυπουργός καλείται να εξασφαλίσει το πράσινο φως της τρόικας, τη συνοχή της κυβέρνησης και την ψήφο της Βουλής για τα επώδυνα μέτρα. Τα δυο τελευταία ζητούμενα είναι εμφανώς πιο δύσκολα από το πρώτο. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, τα δημοσιονομικά μέτρα (μειώσεις μισθών, συντάξεων, επιδομάτων, κ.α.) θα ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό με στόχο να ψηφισθεί ως τις 10 Νοεμβρίου, ενώ τα διαρθρωτικά μέτρα θα ενταχθούν σε πολυνομοσχέδιο που θα εισαχθεί για συζήτηση με τη διαδικασία του κατ’ επείγοντος ώστε και αυτό να έχει εγκριθεί το πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα. Όλοι μας θα κληθούμε να κάνουμε για ακόμη μια φορά μεγάλες θυσίες και η ζωή μας θα αλλάξει προς το χειρότερο, και όλα αυτά στο όνομα της εκταμίευσης της δόσης και της σωτηρίας της χώρας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εκταμίευση της δόσης ήταν αρχικώς προετοιμασμένη για τον περασμένο Ιούλιο. Όπως και τώρα, έτσι και τότε ο Πρωθυπουργός έλεγε ότι τα διαθέσιμα χρήματα στα ταμεία του κράτους ήταν μέχρι τον Ιούλιο. Τώρα είναι μέχρι της 16 Νοεμβρίου σύμφωνα με επίσημες κυβερνητικές δηλώσεις. Όμως βλέπουμε ότι από τότε έχουν περάσει τρεις μήνες και η χώρα εξακολουθεί να πληρώνει μισθούς, συντάξεις και λοιπές υποχρεώσεις. Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι το κράτος έχει χρήματα, και δεν μας είναι αναγκαία τα χρήματα της δόσης, ούτε κατ’ επέκταση είναι απαραίτητες οι νέες περικοπές και τα σκληρά μέτρα. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια και φαίνεται ξεκάθαρα. Το κράτος μιας και δεν μπόρεσε να πάρει τα χρήματα της δόσης, την άντλησε με αναγκαστικό δανεισμό από την κοινωνία, στερώντας πόρους και καταστρέφοντας θέσεις εργασίας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε σε κρίσιμες υπηρεσίες υγείας, παιδείας και κοινής ωφέλειας που ήδη τελούν υπό διάλυση. Ακόμα, τα χρέη του κράτους σε ιδιώτες αυξήθηκαν κατά 2 δισ. ευρώ περίπου, από 6 δισ. την άνοιξη σε 7,9 δισ. ευρώ σήμερα. Όλα αυτά υποτίθεται πως θα τα σώσει η δόση των 31,5 δις. αλλά η πραγματικότητα δείχνει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά και αισιόδοξα. Οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι από το παραπάνω ποσό, τα 25 περίπου δις. θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ανακεφαλαιοποίηση σημαίνει θωράκιση των τραπεζών σε κεφάλαια, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να τονώσουν μέσω του δανεισμού την πραγματική οικονομία. Τα κεφάλαια αυτά όμως έρχονται πρωτίστων για να καλύψουν τις τεράστιες κεφαλαιακές ζημίες που υπέστησαν οι τράπεζες από το PSI και την Blackrock. Οπότε ελάχιστα χρήματα θα διοχετευτούν στην πραγματική οικονομία. Από τα υπόλοιπα 6,5 δις πρέπει να αφαιρεθούν 4,6 δις ευρώ για πληρωμή τοκοχρεολυσίων, και από την αφαίρεση απομένουν 1,9 δις τα οποία πρέπει να καλύψουν: ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου 1,3 δις ευρώ, αποπληρωμές εντόκων γραμματίων 2 δις ευρώ, και να χρηματοδοτήσουν το έλλειμμα κατά 600 εκατ. Τα νούμερα λοιπόν δεν βγαίνουν, μιας και οι κεφαλαιακές ανάγκες της χώρας είναι μεγαλύτερες. Ένα πιθανό σενάριο είναι να δοθεί με τη δόση των 31,5 δις και αυτή του Δεκεμβρίου ύψους 7,2 δις. Αυτή η πιθανότητα όμως, ενδεχομένως να φέρει και νέα μέτρα, νέες περικοπές. Δηλαδή ο φαύλος κύκλος θα συνεχιστεί ακάθεκτος. Με τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και τη ρευστότητα να δίνεται τμηματικά, με συνήθεις ρυθμούς και όρους, το αδιέξοδο είναι οφθαλμοφανές. Ήδη, η Eurobank προβλέπει ότι η υφεσιακή επίδραση των μέτρων θα υπερβεί τις 4 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ την προσεχή 2ετία. Είναι σαφές ότι το πρόγραμμα «δεν βγαίνει». Χρειάζεται ένα συνολικό, διαφορετικό πρόγραμμα για την Ελλάδα της κρίσης. Ένα πρόγραμμα μακροπρόθεσμο που θα δίνει μια μικρή περίοδο προσαρμογής και θα συνεπάγεται ουσιαστική μείωση του δημοσίου χρέους. Η χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει ως τοξικομανής αναζητώντας εναγωνίως και κάνοντας ό,τι ζητηθεί για την εκταμίευση της κάθε δόσης. Αυτό το παιχνίδι των δόσεων δεν θα βγει σε καλό στη χώρα. Το κυριότερο πρόβλημα πέραν των οικονομικών και δημοσιονομικών είναι ότι σχεδόν όλοι οι Έλληνες έχουν χάσει την αισιοδοξία τους και βλέπουν το μέλλον κατάμαυρο. Δεν μπορεί κανείς να ξέρει σε ποια Ελλάδα θα ζήσει αύριο, και οι περισσότερες απαντήσεις κάνουν λόγο για την μελλοντική Ελλάδα της υποτέλειας και της παρακμής. Η τρικομματική κυβέρνηση μπορεί να έχει τις καλύτερες προθέσεις για τη σωτηρία της χώρας, όμως με την ως τώρα στάση της δεν πείθει για την ανάγκη των θυσιών και δεν δίνει όραμα στους πολίτες. Χρειάζεται όραμα επειγόντως. Διότι χωρίς όραμα και πολιτική βούληση για την χάραξη ενός διαφορετικού, μακρόπνοου δρόμου, οι προβλέψεις για ένα κατάμαυρο μέλλον θα επαληθευθούν. Και η ακροδεξιά θα συνεχίζει να ανεβαίνει με ταχύτατους ρυθμούς με την κοινωνία να παρακολουθεί αμήχανη.

ΑΦΗΣΤΕ ΤΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΚΑΙ ΠΙΑΣΤΕ ΤΗ ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ

Τη στιγμή που η κυβέρνηση αγωνιά για τη λήψη της επόμενης δόσης, και αναγκάζεται(;) να κόψει εκ νέου μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, διαλύει τις εργασιακές σχέσεις και αυξάνει την άμεση και έμμεση φορολογία, παρατηρούμε ότι στο μεγάλο θέμα της πάταξης της φοροδιαφυγής δεν έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό όλον αυτό τον καιρό. Αν δεν υπήρχε η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα μόνο για ένα έτος, τότε δεν θα χρειαζόταν η λήψη μέτρων 11,6 δισ. ευρώ για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της επόμενης διετίας. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από πρόσφατη επιστημονική μελέτη του Πανεπιστημίου του Σικάγου, η οποία έγινε με τη συμμετοχή δύο ελληνικής καταγωγής καθηγητών, η οποία συνέκρινε τα δηλωθέντα εισοδήματα ελευθέρων επαγγελματιών και τις δόσεις αποπληρωμής των δανείων τους. Οι τρεις καθηγητές, Νικόλαος Αρταβάνις (Virginia Polytecnic Institute), Ανταϊρ Μορς (Πανεπιστήμιο Σικάγου) και Μαργαρίτα Τσούτσουρα (Πανεπιστήμιο Σικάγου), υπολόγισαν ότι η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα ήταν το 2009 τουλάχιστον 28 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό προέρχεται μόνο από εισοδήματα που δεν δηλώνονται από ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους. Αν είχαν δηλωθεί τα εισοδήματα αυτά, τότε, σύμφωνα με τη μελέτη, τα φορολογικά έσοδα θα μείωναν κατά 31% το έλλειμμα του 2009 ή 48% εκείνο του 2010.Η φοροδιαφυγή, καθώς είναι ένα μέγεθος το οποίο «παράγεται» κάθε χρόνο, αποτέλεσε μία βασική -αν όχι τη βασικότερη- αιτία στέρησης εσόδων από το κράτος και, κατά συνέπεια, στέρησης του ρυθμού ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Είναι ευκόλως κατανοητό ότι αν η κυβέρνηση κατόρθωνε το αυτονόητο, τότε δεν θα μιλούσαμε τώρα για νέες περικοπές. Στο ερώτημα για ποιο λόγο δεν πατάσσεται η φοροδιαφυγή, η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονολεκτική. Καθαρά τεχνοκρατικά, το δυναμικό του ΣΔΟΕ δεν επαρκεί. Πρέπει να γίνει πλήρης μηχανοργάνωση της υπηρεσίας και να προσληφθούν νέοι άνθρωποι, για τους οποίους η ηλεκτρονική εργασία είναι αυτονόητη. Ακολούθως, έχουν παρατηρηθεί πολλές φορές περιστατικά χρηματισμού των ελεγκτών και των εφοριακών. Θα έπρεπε να υπάρχει ένα σύστημα ταυτόχρονης διασταύρωσης και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους ελεγκτές και στο κέντρο επιχειρήσεων κατά το οποίο όλοι οι έλεγχοι θα γίνονται απ’ ευθείας και θα διασταυρώνονται ηλεκτρονικά ώστε φαινόμενα χρηματισμού να εξαλειφθούν. Στον αντίποδα, σε ότι έχει να κάνει με την ελληνική νοοτροπία, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα, εκτός του ότι είναι μια παράνομη πηγή πλουτισμού, εκλαμβάνεται από τους περισσότερους ως μια αντικοινωνική συμπεριφορά προς το κράτος. Είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο, το οποίο ξεφεύγει από την αυστηρά οικονομική σφαίρα και έχει πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Σε μια συντεταγμένη και ευνομούμενη πολιτεία, η πολιτική ηγεσία είναι αυτή που θεσπίζει τους κανόνες του παιχνιδιού και πρέπει να τους τηρήσει. Όταν οι Έλληνες πολιτικοί, ανεξαρτήτως ιδεολογίας και πολιτικής παράταξης, φροντίζουν επί δεκαετίες να μην θιγούν τα προνόμιά τους, με νομοθετήματα που τους απαλλάσσουν από κάθε είδους αδικήματα, είτε πολιτικά είτε οικονομικά, τότε και οι απλοί πολίτες, βλέποντας αυτήν την κατάσταση ατιμωρησίας, καταφεύγουν σε παράνομες μεθοδεύσεις για να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερο. Με άλλα λόγια, φταίει σε μεγάλο βαθμό και η νοοτροπία των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων, αλλά αν η εκάστοτε κυβέρνηση ήθελε να προχωρήσει στην πάταξη της φοροδιαφυγής θα πετύχαινε το σκοπό της. Λύση λοιπόν υπάρχει, για την εξεύρεση αρκετών δις ευρώ. Χωρίς να είναι ανάγκη να ματώσουν τα γνωστά υποζύγια για άλλη μια φορά. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσο είναι ικανή η κυβέρνηση να πατάξει τη φοροδιαφυγή, και κυρίως αν έχει την πολιτική βούληση.

ΤΙ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΠΟΥΝ ΣΤΗ ΜΕΡΚΕΛ

Η επίσκεψη της κ. Μέρκελ στην Αθήνα θα πραγματοποιηθεί σε λίγες ώρες. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζου με τα αποτελέσματα της συνάντησης ανάμεσα στην Καγκελάριο και στον Έλληνα Πρωθυπουργό, όμως δεν πρέπει να έχεις κανείς μαντικές ικανότητες για να υποθέσει. Η κ. Μέρκελ θα ταχθεί υπέρ της παραμονής της χώρας μας στην Ευρωζώνη, η οποία όμως θα συνεπάγεται νέων περικοπών και σκληρών μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής. Θα τονίσει η κ. Μέρκελ την ‘αλληλεγγύη’ απέναντι στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό ενώ σχετικά με την επόμενη και κρίσιμη δόση θα αναφέρει ότι θα αποδεσμευτεί όταν η τρόικα πειστεί για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που θα της παρουσιάσει το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο. Ταυτόχρονα, ο Πρωθυπουργός στο όνομα της σωτηρίας της χώρας θα τονίσει ότι αυτά θα είναι τα τελευταία μέτρα και ότι η χώρα σε ένα χρόνο από τώρα θα μπορεί να ατενίζει το μέλλον της με αισιοδοξία. Ελπίζουμε να διαψευστούμε, όμως λίγο – πολύ τα παραπάνω περιμένουμε ν’ ακούσουμε από τις δηλώσεις που θα γίνουν με αφορμή την επίσκεψη της Καγκελαρίου. Αυτά που θα έπρεπε να ειπωθούν δια στόματος κ. Σαμαρά είναι εντελώς διαφορετικά. Η κυβέρνηση συνεργασίας, έχει μια μεγάλη ευκαιρία – πρόκληση μπροστά της με αφορμή την επικείμενη επίσκεψη Μέρκελ. Οφείλει να έχει κοινή γραμμή και να παρουσιάσει στην Καγκελάριο την πραγματική κατάσταση στην Ελλάδα του μνημονίου. Καλό θα είναι να ξεναγήσουν την κ. Μέρκελ στα στενά της Αθήνας ώστε να γίνει και εκείνη μάρτυρας των νέων καθημερινών φαινομένων: παντού άστεγοι, συμπολίτες μας που εκλιπαρούν για μερικά ευρώ, αξιοπρεπείς άνθρωποι στα όρια της εξαθλίωσης, κλειστά μαγαζιά και πρόσωπα στα οποία υπάρχει κατήφεια, απαισιοδοξία και μελαγχολία. Εκτός αυτού, η κυβέρνηση πρέπει να αποφασιστικά να δώσει στην κ. Μέρκελ να καταλάβει ότι αυτό το πρόγραμμα ‘σωτηρίας’ δεν βγαίνει με τίποτα. Αντιθέτως, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια τη χώρα στην καταστροφή. Δεν είναι δυνατόν η κοινωνία να υποστηρίξει νέες περικοπές, νέα αύξηση της ανεργίας και νέα λουκέτα. Το πρόγραμμα που ακολουθείτε θα εντείνει την ύφεση. Το πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο η πάταξη της φοροδιαφυγής και η έλλειψη της ανάπτυξης όπως λένε αρκετοί. Το χρέος είναι ανεξέλεγκτο, εντελώς μη διαχειρίσιμο και η μόνη σοβαρή λύση θα ήταν ένα γενναίο κούρεμα του χρέους. Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν θα συμβεί και η κυβέρνηση θα υποσχεθεί στην Καγκελάριο ότι θα λάβει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να ξεκλειδώσει η επόμενη δόση. Ταυτόχρονα, η Καγκελάριος θα συνεχίσει λανθασμένα να πιστεύει ότι το πρόβλημα είναι ο Έλληνας ασθενής και όχι η Ευρωζώνη και το ευρώ ως κοινό νόμισμα με τον τρόπο που δημιουργήθηκε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ποτέ δεν έγινε πραγματική ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά όλα έγιναν εντελώς στο πόδι απλώς για να έχουν οι χώρες της ευρωζώνης κοινό νόμισμα. Ούτε κοινή οικονομική πολιτική υπήρξε, ούτε κοινή φορολογική. Το ευρώ όπως το κατάντησαν έφτιαξε μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων, με τον πλούσιο Βορρά να έχει το πάνω χέρι και να βλέπει τον φτωχό Νότο ως ‘παρακατιανό’ συγγενή. Ο Πρωθυπουργός προσωπικά, θα έπρεπε από την κ. Μέρκελ να ζητήσει επισήμως πολιτική διαπραγμάτευση για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος. Πρέπει να γίνουν από τους εταίρους μας ριζοσπαστικές επιλογές, καθώς το πρόβλημα του ελληνικού χρέους δεν αντιμετωπίζεται. Νέα μέτρα δεν θα βοηθήσουν, καθώς ουδείς μπορεί να πείσει τον ελληνικό λαό ότι θα είναι τα τελευταία. Κάθε φορά που θέλουμε τη δόση μας, όλα για τελευταία μέτρα ακούμε, όμως οι εξαγγελίες αυτές διαψεύδονται λίγους μήνες μετά. Ας ελπίσουμε, ακόμα και την ύστατη ώρα η κυβέρνηση να λειτουργήσει αποφασιστικά και όχι υποτακτικά. Μάλλον όμως πρόκειται για φρούδες ελπίδες…

Η ΒΟΥΒΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΕΤΟΙΜΗ ΓΙΑ ΟΛΑ

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας συνεχίζονται και από μέρα σε μέρα αναμένονται οι ανακοινώσεις για τα νέα μέτρα που απαιτούνται ώστε η χώρα μας να πάρει τα χρήματα της επόμενης δόσης. Πολλά έχουν δει το φως της δημοσιότητας για νέα περικοπή μισθών και συντάξεων, για αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης, για νέους κεφαλικούς φόρους προς ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις, ακόμα και για κατάργηση των αναπηρικών επιδομάτων. Όλα τα παραπάνω μέτρα διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό σκηνικό που το πιθανότερο είναι να φέρει κοινωνικές εντάσεις. Τα κόμματα που απαρτίζουν την κυβέρνηση συνεργασίας, και ιδίως το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ, βάζουν τις δικές τους κόκκινες γραμμές κυρίως για να μπορέσουν να κρατήσουν μια εσωκομματική ισορροπία, μιας και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι βουλευτές που έχουν δηλώσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ότι θα καταψηφίσουν κάποια από τα μέτρα. Αυτό το ξέρει και ο Πρωθυπουργός, ο οποίος προσανατολίζεται να ενσωματώσει όλα τα νέα μέτρα σε ένα μόνο άρθρο, ώστε να αναγκάσει τους διαφωνούντες βουλευτές στο όνομα της σωτηρίας της χώρας να ψηφίσουν τα μέτρα παρά τις αντιρρήσεις τους. Εκτός από το να ενδιαφέρονται οι πολιτικοί αρχηγοί για τις εσωκομματικές διαφωνίες, προτιμότερο είναι να είναι προετοιμασμένοι για μια κοινωνική έκρηξη. Δεν θέλω σε καμία περίπτωση να γίνονται μάντης άσχημων εξελίξεων, όμως η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος δεν αντέχει άλλο. Κάποιοι, που είχαν εξωφρενικές απολαβές χωρίς μάλιστα να έχουν τα απαραίτητα προσόντα, δικαίως έχουν υποστεί μειώσεις, όμως οι οριζόντιες περικοπές που έχουν ως τώρα πραγματοποιηθεί, έχουν πλήξει τα γνωστά θύματα. Τους χαμηλόμισθους και τους χαμηλοσυνταξιούχους. Το χαράτσι για τα ακίνητα, οι έκτακτες εισφορές και οι κεφαλικοί φόροι που έρχονται, γίνονται πρωτίστως για να τιμωρηθούν οι φοροφυγάδες και να πληρώσουν. Αλλά με τον τρόπο αυτό τιμωρούνται και οι συνεπείς φορολογούμενοι. Το κράτος συνεχίζει να είναι ανίκανο να εντοπίσει τους φοροφυγάδες και στο όνομα της ανάγκης για λήψη μέτρων άμεσης απόδοσης, τιμωρεί και τους τίμιους συμπολίτες μας. Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την απογοήτευση, τη μελαγχολία και την απαισιοδοξία του κόσμου δεν θα αργήσουν να ξεχειλίσουν το ποτήρι και να έχουμε άσχημες καταστάσεις. Αν εξαιρέσουμε τις κατά καιρούς πορείες και διαμαρτυρίες των συνδικάτων, αλλά και τη σύντομη πορεία των ‘Αγανακτισμένων’, η ‘βουβή πλειοψηφία’ μέχρι τώρα περίμενε στωικά να δει αν οι θυσίες της θα πιάσουν τόπο. Όμως τα μέτρα δεν βγαίνουν και οι θυσίες δείχνουν ότι πάνε στράφι. Το σιγοψιθυρίζουν και πολλοί βουλευτές της συγκυβέρνησης εκτός μικροφώνου, όταν νιώθουν ελεύθεροι και λένε πραγματικά την άποψή τους, δίχως το φόβο να κατηγορηθούν για οτιδήποτε. Η ‘βουβή πλειοψηφία’ λοιπόν έφτασε στα όρια της και αυτό γίνεται κατανοητό εύκολα από κάποιον που έχει τα αυτιά και τα μάτια του ανοιχτά και ζει στην πραγματικότητα. Μακάρι η κυβέρνηση να το έχει καταλάβει. Και μπορεί να δει τι έγινε και στη γειτονική Πορτογαλία πριν λίγες μέρες όταν οι ομόλογοί της αναγκάστηκαν κάτω από το βάρος της έντονης κοινωνικής δυσαρέσκειας να ανακαλέσουν κάποια ιδιαίτερα επώδυνα μέτρα. Λέγαμε και παλαιότερα ότι η κυβέρνηση οφείλει να βάλει κόκκινες γραμμές, πραγματικές και όχι επικοινωνιακές, και να σταματήσει μια στάση που φαίνεται τουλάχιστον κακόμοιρη και υποτακτική. Οι περισσότεροι Έλληνες, λόγω της ανάγκης για παραμονή στην ευρωζώνη, έκαναν τόσο καιρό υπομονή. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι διατεθειμένοι να περάσουν χρόνια δυστυχίας και εξαθλίωσης για να μην βγει η χώρα από το ευρώ. Γιατί είναι πιθανό τα μέτρα τώρα να ψηφιστούν και τα χρήματα της δόσης να έρθουν. Όμως ποιος μπορεί να εγγυηθεί στον κόσμο ότι αυτά θα είναι τα τελευταία μέτρα; Ποιος μπορεί να πείσει τους πολίτες ότι δεν ‘θα χρειαστεί’ να ματώσουν και άλλο σε λίγους μήνες όταν πάλι θα έρθει η ώρα να θέλουμε χρήματα και η τρόικα θα απαιτεί νέο μαχαίρι παντού;; Για το μόνο που είναι πεπεισμένοι οι πολίτες είναι ότι έρχονται άμεσα ακόμα δυσκολότερες μέρες και η σίγουρη προσμονή για τα χειρότερα είναι ένα συναίσθημα που σε κάνει ευάλωτο αλλά ταυτόχρονα έτοιμο για όλα.

ΑΣ ΜΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΟΥΜΕ ΑΜΕΣΟ ΘΕΡΜΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Χιλιάδες άνθρωποι σε όλο το μουσουλμανικό κόσμο διαδηλώνουν καθημερινά, για να διαμαρτυρηθούν για την ταινία "Η αθωότητα των μουσουλμάνων" που όπως υποστηρίζουν προσβάλει τον προφήτη Μωάμεθ και τη θρησκεία τους. Στο Καράτσι, μια πόλη 17 εκατομμυρίων κατοίκων, εκατοντάδες άνθρωποι φώναζαν συνθήματα κατά του σκηνοθέτη της ταινίας και κατά των ΗΠΑ. "Ο τζιχάντ (ιερός πόλεμος) είναι ο μοναδικός τρόπος για να σωθούν οι ΗΠΑ από το καρκίνωμα", φώναζαν μεταξύ άλλων. Στην πόλη Τζαλαλαμπάντ του γειτονικού Αφγανιστάν ενώπιον 4.000 διαδηλωτών οι ουλεμάδες επικήρυξαν τον σκηνοθέτη της ταινίας με το ποσό των 5 εκατομμυρίων αφγκάνι (περίπου 100.000 δολάρια), όπως ανέφερε ο μουλάς Ζάχερ Άλι, ένας τοπικός θρησκευτικός ηγέτης. Στο Αμάν της Ιορδανίας περίπου 100 ισλαμιστές διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί έξω από την αμερικανική πρεσβεία φώναζαν συνθήματα εναντίον του προέδρου Ομπάμα και φώναζαν ρυθμικά: "Άκου Ομπάμα, είμαστε όλοι μας Οσάμα". Σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο, οι αναταραχές που έχουν ξεσπάσει είναι μεγάλες. Απόρροια όλων αυτών ήταν και η άγρια δολοφονία του Αμερικανού πρέσβη στη Λιβυή, Κρίστοφερ Στίβενς, γεγονός που προκάλεσε τη σφοδρότατη αντίδραση των ΗΠΑ. Η περιοχή της Μέσης Ανατολής ανέκαθεν έμοιαζε με μπαρουταποθήκη. Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά στο εφιαλτικό ενδεχόμενο να ξεκινήσει στη Μέση Ανατολή ένα θερμό επεισόδιο με την εμπλοκή αρκετών κρατών. Κοινά συμφέροντα έχουν στην ευρύτερη περιοχή τόσο το Ισραήλ όσο και η Τουρκία. Και όλα αυτά πάντα κάτω από την ομπρέλα των ΗΠΑ. Τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή είναι τόσο μεγάλα έτσι ώστε να μην έχουν το οποιοδήποτε πρόβλημα να προσφέρουν ανταλλάγματα σε Τουρκία και Ισραήλ αρκεί να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους. Το γεγονός ότι το Ισραήλ επιθυμεί διακαώς την έξοδό του προς την Ευρώπη ίσως να μην ενοχλεί τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περίπτωση που «ανακατέψουν» εκ νέου την τράπουλα οι δυο τους με παρατηρητή τις ΗΠΑ. Δεν πρέπει όμως να περάσει απαρατήρητη και η παρουσία της Ρωσίας στην περιοχή. Εξάλλου τα πιθανά οφέλη για όλους τους εταίρους είναι πάρα πολλά: αύξηση γεωπολιτικής ισχύος και εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι η περιοχή έχει πλούσια και ακατέργαστα κοιτάσματα και αυτός είναι ο κύριος λόγος που οι ΗΠΑ αλλά και η Ρωσία εποφθαλμιούν την κυριαρχία της Μέσης Ανατολής. Τα περί δυτικού ενδιαφέροντος για δημοκρατία στη Μέση Ανατολή δεν ακούγονται πλέον μόνο υποκριτικά αλλά και πολύ αφελή, αν λάβουμε υπόψη όλα όσα συντελούνται τόσο γεωπολιτικά όσο και οικονομικά. Η Αραβική Άνοιξη, η οποία από το σύνολο του δυτικού πολιτισμού υποστηρίχθηκε, τείνει να εξελιχθεί σε κόλαση όλων εκείνων που την ενεθάρρυναν και στήριξαν ελπίδες σε αυτήν. Η εξέλιξη με τα πρόσφατα επεισόδια είναι καινοφανής, διότι η Μέση Ανατολή καλυπτόταν επί αιώνες από την ομπρέλα μίας ή περισσοτέρων δυνάμεων. Προς διατήρηση του ελέγχου έκαναν χρήση διαφόρων εργαλείων, πέραν των στρατιωτικών. Η Μέση Ανατολή εισέρχεται όπως δείχνουν τα πράγματα σε φάση απεξαρτήσεως από την επιρροή των ΗΠΑ, και για πρώτη φορά στην ιστορία αιώνων δεν φαίνεται να υπάρχει διαδοχή, με ότι αυτό συνεπάγεται. Διαμορφώνεται εκ των πραγμάτων μία τάση ελέγχου των πλουτοπαραγωγικών πηγών από τις δυτικές δυνάμεις, και όχι μόνο, σε ένα περιβάλλον εκρηκτικό. Η Τουρκία από την πλευρά της επιχείρησε να παρέμβει και τελικώς αναδιπλώθηκε. Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς πιστεύει ότι η ρευστότητα στην περιοχή αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδος στο πλαίσιο της Ευρώπης, ενώ παράλληλα πρέπει να τονιστεί ότι τον τελευταίο χρόνο έχουν ενταθεί οι προσπάθειες για το σχηματισμό μιας τριμερούς συνεργασίας σε αρκετούς τομείς ανάμεσα σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ. Το Ισραήλ παραφυλά, μαζί με την Ρωσία, και όλα αυτά λαμβάνουν χώρα κάτω από την αμερικάνικη ανησυχία για την εξέλιξη των πραγμάτων. Ένα νέο περιβάλλον διαμορφώνεται, όπου, πολλοί Άραβες ηγέτες βλέπουν μία αλλαγή στην εξισορρόπηση ισχύος, με τις ΗΠΑ διαρκώς να αποδυναμώνονται. Ταυτόχρονα, το Ιράν, με την ανοχή της Ε.Ε και του ΝΑΤΟ ισχυροποιείται και προχωρά με γοργούς ρυθμούς το πυρηνικό του πρόγραμμα. Οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι καθημερινές, και δεν θα πρέπει να αποκλείεται ένα πιθανό θερμό επεισόδιο στους επόμενους μήνες, το οποίο σίγουρα θα έχει έντονο αντίκτυπο σε ολόκληρη την περιοχή αλλά και στη δοκιμαζόμενη Ε.Ε.

ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΚΝΟΜΗ ΓΙΑΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ;

Ένα γεγονός το οποίο ήταν σχετικά αναμενόμενο επιβεβαιώθηκε πριν λίγες μέρες με τις νέες δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας. Η Χρυσή Αυγή είναι ήδη τρίτο κόμμα με διψήφια ποσοστά. Μετά την εμφάνιση αυτών των ευρημάτων, μέλη της Χ.Α έκαναν «έφοδο» σε πανηγύρι της Ραφήνας και στη λαϊκή αγορά του Μεσολογγίου διενεργώντας έλεγχο στις άδειες των μικροπωλητών, προκαλώντας επεισόδια. Επιτέθηκαν φραστικά και εξύβρισαν τους αλλοδαπούς μικροπωλητές, τους οποίους και προσπάθησαν να εκδιώξουν από τον χώρο της εκκλησίας. Το φαινόμενο της Χ.Α έχει πάρει πολύ ανησυχητικές διαστάσεις, μεγαλύτερες απ’ ότι μπορούμε να φανταστούμε αυτή τη στιγμή. Όταν η Χ.Α έπαψε να είναι μόνο μια συμμορία γραφικών, και διεκδίκησε το χώρο της εθνικιστικής ακροδεξιάς που μέχρι τότε όριζε ο Καρατζαφέρης, τότε ξεκίνησε το πρόβλημα. Ο εθνικιστικός ακροδεξιός λόγος δεν ανήκε πάντα στην Χρυσή Αυγή, αλλά δεν είχε πρόβλημα να τον οικειοποιηθεί γιατί είναι ιδεολογικά συναφής. Από ότι φαίνεται άλλωστε, σε μια Ελλάδα με επιλεκτική μνήμη, μπορείς να είσαι και αντιγερμανός και φιλοναζιστής ταυτόχρονα. Στην αρχή ενδεχομένως πολλοί να πίστεψαν ότι το δημόσιο βήμα στα Μέσα θα τους εξέθετε. Εις μάτην όμως, διότι ούτε η Χ.Α ενδιαφέρεται να συμμετάσχει σε έναν ουσιαστικό δημόσιο διάλογο, αλλά ούτε και οι ψηφοφόροι της επιθυμούν να διαφωτιστούν, καθώς είναι εμποτισμένοι με οργή και αγανάκτηση για το μέχρι πρότινος ισχυρό δικομματικό σύστημα και τις παραμέτρους του. Η Χ.Α πριν από 3 χρόνια, είχε εκλογικό ποσοστό που δεν υπερέβαινε το 1%. Σήμερα, με βάση τις δημοσκοπήσεις είναι τρίτο κόμμα με ποσοστό 10,5%. Η εκτίναξη είναι τεράστια και οι λόγοι που εξηγούν αυτή τη ραγδαία άνοδο είναι αρκετοί. Αρχικά, η αγανάκτηση και η οργή των ψηφοφόρων για την οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά και για την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών να αντιμετωπίσουν την κρίση, προσέφερε στη Χ.Α ένα εκλογικό ακροατήριο έτοιμο να ακούσει και να υιοθετήσει τις πιο ακραίες λογικές. Τα παραπάνω μαζί με την έκρηξη του μεταναστευτικού και της εγκληματικότητας έκαναν τις ακροδεξιές ρητορείες της Χ.Α να φαίνονται ως η λύση όλου του προβλήματος. Ουδείς άλλωστε ασχολείται για την έλλειψη κάθε πρότασης της Χ.Α για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Το μόνο που απασχολεί το ακροατήριό της είναι η αντιμνημονιακή λογική σε κάθε της έκφανση. Ο μέσος Έλληνας δύσκολα ξεχωρίζει μια ανακοίνωση της Χρυσής Αυγής από τις ανακοινώσεις των λοιπόν κομμάτων της αντιπολίτευσης σχετικά με το μνημόνιο. Η αντιμνημονιακή λογική άλλωστε όπως απέδειξε η πραγματικότητα, δημιούργησε κόμματα από το μηδέν, ανέδειξε φαιδρές προσωπικότητες σε βουλευτές και αρχηγούς κομμάτων, παρόλο που δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν για την ανάκαμψη της χώρας. Ο μέσος εξαγριωμένος Έλληνας συστρατεύεται με τα ‘μεγάλα λόγια’ της Χ.Α για 4ο Ράιχ, για δοσίλογους πολιτικούς και νέα γερμανική κατοχή, και δεν βλέπει καθημερινά δίπλα του τη ρατσιστική βία του κόμματος, τα μισαλλόδοξα κηρύγματα, και τον κίνδυνο που εγκυμονεί όλο αυτό το άρρωστο μείγμα για την Ελληνική Δημοκρατία. Στον τόπο μας εξάλλου, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία συνδέονται σε σημαντικό βαθμό με την ιδέα που έχει ο Έλληνας για την ταυτότητά του. Η Χ.Α προβάλλει τη φυλετική καθαρότητα των Ελλήνων και θεωρεί τους μετανάστες «σκουπίδια», ζητεί την εκδίωξη όλων των ξένων από την Ελλάδα και διακηρύσσει ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αφορούν μόνον την εκλεκτή φυλή των Ελλήνων. Ένας ακόμη σημαντικός λόγος που εκτόξευσε την Χ.Α είναι η ανασφάλεια των πολιτών, κυρίως σε ευπαθείς περιοχές. Είναι γνωστό ότι οι μυώδεις χρυσαυγίτες με τα μαύρα μπλουζάκια προσφέρουν υπηρεσίες προστασίας σε πολίτες που πέφτουν θύματα ή φοβούνται ότι θα πέσουν θύματα εγκληματιών. Τους συνοδεύουν αγκαζέ στη λαϊκή αγορά ή στη γειτονική τράπεζα.Το κράτος για να σταματήσει αυτήν την κατάσταση θα πρέπει επιτέλους να λειτουργήσει και η αστυνομία να εφαρμόσει τους νόμους. Υπάρχουν πολλοί που νομίζουν ότι σε μια δημοκρατία μπορεί κανείς να λέει ό,τι θέλει για όποιον θέλει. Δεν ισχύει όμως αυτό, όσο και να μην αρέσει σε πολλούς. Οι δημόσιες προσβολές κατά φυλετικών και εθνικών μειονοτήτων απαγορεύονται, η δημόσια προτροπή σε βία, διάκριση και μίσος, είναι ποινικά κολάσιμα σύμφωνα με τον σχετικό νόμο 927/1979. Όσον αφορά τα “τάγματα εφόδου” ,για τα οποία πρόσφατα έκανε λόγο η Χ.Α, τις πορείες και τις επιθέσεις τραμπούκων στις γειτονιές, τους ξυλοδαρμούς μεταναστών, δεν είναι καιρός πια να ασχοληθεί κάποιος σοβαρά; Έχει ή δεν έχει σχέσεις η Χ.Α με όλα αυτά; Πρέπει να γίνει διεξοδική έρευνα από τους αρμόδιους φορείς και να πάψει αυτή η ασυλία που τυγχάνει η Χ.Α και τα στελέχη της. Διότι αν η ρητορεία, και ακόμα περισσότερο η δράση ενός κόμματος είναι έκνομη, τότε για ποιον ακριβώς λόγο το κόμμα αυτό πρέπει να υπάρχει;

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ 3η ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ

Το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε την 3η του Σεπτέμβρη το 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Οι στόχοι που έθεσε ο ιδρυτής και πατέρας του κόμματος ήταν: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση, Δημοκρατική Διαδικασία για την εθνική αναγέννηση και για τη δημιουργία μιας σοσιαλιστικής και δημοκρατικής ομάδας. Στο Άρθρο 4 του πρώτου καταστατικού αναφέρεται ότι : ‘ Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα μαζικό κίνημα των εργαζομένων, των μη προνομιούχων Ελλήνων και επιδιώκει να την Εθνική Ανεξαρτησία, τη Λαϊκή Κυριαρχία και τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας με δημοκρατικές διαδικασίες’. Αυτοπροσδιορίζεται ως μια σοσιαλιστική ριζοσπαστική δύναμη και από την ιδρυτική Διακήρυξη απουσιάζει εντελώς ο όρος κόμμα , ο οποίος αντικαθίσταται με τον όρο κίνημα. Ένας επιπλέον στόχος του ΠΑΣΟΚ είναι η απαλλαγή της νέας Ελλάδας από τον έλεγχο ή τις παρεμβάσεις από το ιμπεριαλιστικό κατεστημένο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ αλλά και από τα ντόπια μονοπώλια. Προτείνει την αυτοοργάνωση του λαού και τη δημιουργία μιας αντικαπιταλιστικής συμμαχίας των μη προνομιούχων τάξεων (εργάτες, αγρότες, σπουδαστές, μικροί έμποροι, βιοτέχνες και επαγγελματίες) ενάντια στα ξένα και ντόπια μονοπώλια. Οι πρώτοι οπαδοί του ΠΑΣΟΚ ήταν οι πλατιές και σιωπηλές κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας μάζες της αριστεράς και της κεντροαριστεράς οι οποίες πλέον συνειδητοποιούσαν ότι το δημοκρατικό πολίτευμα και οι θεσμοί είχαν σταθεροποιηθεί και οι ίδιοι μπορούσαν με τη σειρά τους να απελευθερώσουν τις πολιτικές τους επιλογές και να ασκήσουν τα πολιτικά τους δικαιώματα χωρίς τα σκοτεινά προβλήματα του παρελθόντος. Το ΠΑΣΟΚ λοιπόν στην ίδρυσή του ήταν ένα μαζικό κόμμα αλλά ταυτόχρονα και ιδιαίτερα αρχηγικό. Η ριζοσπαστική του ιδεολογία ήταν ισχυρή και η βάση του κοινωνικά ομοιογενής. Η κομματική πειθαρχία ήταν έντονη όπως και η αυστηρή ιεραρχία. Οι τοπικές οργανώσεις ήταν πολυάνθρωπες με την εγγραφή χιλιάδων ενεργών μελών και θύμιζε κομματικό στρατό. Ήταν ένα κόμμα με αριστερό λόγο, για άλλους αριστεριστικό, το οποίο προκειμένου να νομιμοποιηθεί στον χώρο της Αριστεράς (λόγω της μη ύπαρξης ιστορικής καταβολής όπως αναφέρθηκε παραπάνω) πλειοδοτούσε ως Αριστερά της Αριστεράς, αλλά και ως κόμμα εξουσίας που το ήθελε ο ηγέτης του έπρεπε να καταφέρει να αντλήσει ψηφοφόρους από την μεγάλη εκλογική δεξαμενή του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς. Σύμφωνα με τις επισημάνσεις που έγιναν πριν σχετικά με την επιδίωξη του ΠΑΣΟΚ να κυριαρχήσει στο Κέντρο και στην Κεντροαριστερά παρατηρήθηκε μια αμφισημία στον πολιτικό του λόγο. Από την μια υπήρχε η επιτάχυνση της οικοδόμησης μιας μαζικής οργάνωσης με νεοαριστερή ριζοσπαστική συνείδηση και από την άλλη η επιτάχυνση της διαδικασίας πολιτικής-εκλογικής επαναπροσέγγισης του κεντρώου και κεντροαριστερού κόσμου. Αυτές οι δύο διαδικασίες επιτάχυνσης θα επηρεάσουν η μία την άλλη και θα είναι κύριο χαρακτηριστικό της ταυτότητας, της ιδεολογίας και της νοοτροπίας του ΠΑΣΟΚ και των μελών του. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αμφισημίας είναι ότι ο αντιιμπεριαλιστικός – ανεξαρτησιακός ιδεολογικός λόγος του ΠΑΣΟΚ γίνεται όλο και περισσότερο εθνοκεντρικός-ανερξαρτησιακός πολιτικοεκλογικός. Το ΠΑΣΟΚ ήταν αδιάλλακτο απέναντι στην Τουρκία και το Κυπριακό και δεν ήθελε τους συμβιβασμούς. Το γεγονός αυτό φανερώνει μια συστηματική προσπάθεια προσέγγισης των ένοπλων δυνάμεων και των στρατιωτικών αξιωματικών, ώστε οι τελευταίοι ως σκληροί κρατικοί μηχανισμοί να αποδεχτούν σταδιακά το ΠΑΣΟΚ ως εν δυνάμει κόμμα εξουσίας. Ένα άλλο παράδειγμα, είναι η υιοθέτηση ενός έντονα πολωτικού λόγου εναντίων της Νέας Δημοκρατίας. Ο αριστερός ριζοσπαστισμός που είχε το ΠΑΣΟΚ διοχετεύτηκε και βαθμιαία ταυτίστηκε με έναν πολωτικό λόγο αδιάλλακτης αντιπαράθεσης προς την πολιτική Δεξιά γεγονός που φανερώνει ότι το ΠΑΣΟΚ έβρισκε ιδεολογικά προβλήματα ως ‘Αριστερά της Αριστεράς’ και επεδίωκε να βρει διέξοδο ως Αντιδεξιά. Από τα παραπάνω φαίνεται μια αγεφύρωτη απόσταση που είχε δημιουργηθεί μεταξύ μιας επαναστατικής ιδεολογίας η οποία γρήγορα υποτάχθηκε στις εκλογικές σκοπιμότητες που επέβαλλε ο στόχος της εδώ και τώρα κατάληψης της εξουσίας. Αυτό το χάσμα που είχε δημιουργηθεί στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε δομικό του πρόβλημα και όχι περιστασιακό διότι δεν προϋπήρχε στην Ελλάδα μια σοσιαλιστική κουλτούρα και παράδοση που θα παρείχε επαρκή συνοχή αντιλήψεων και ιδεολογικών παραστάσεων. Αποτέλεσμα αυτού του χάσματος ήταν η δημιουργία μιας διπλής ψευδής συνείδησης. Η ιδεολογία του ΠΑΣΟΚ γινόταν όλο και πιο ασαφής , ‘εργαλειακή’ προκειμένου να συγκαλύψει την αλλαγή θέσεων. Τότε κάποιοι μίλησαν για τον λαϊκισμό του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου. στα χρόνια εκείνα υπήρχε ένα καταπιεσμένο δυναμικό κοινωνικής κινητικότητας που αναζητούσε διέξοδο πολιτικοποίησης και συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων. Το δυναμικό αυτό εκφράστηκε από τον Παπανδρέου με το σύνθημα της Αλλαγής. Όσο ασαφής ήταν αυτή η εξαγγελία περί Αλλαγής άλλο τόσο συμπαρέσυρε τα πλήθη. Στην μεγάλη ενδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ δεν βοήθησε μόνο το σύνθημα της Αλλαγής αλλά και η ταυτόχρονη αποδυνάμωση της Ένωσης Κέντρου Νέων Δυνάμεων που έδειχνε την εντύπωση ενός γερασμένου κόμματος παραγόντων και της ιστορικής Αριστεράς που ταλανιζόταν από εσωτερικά προβλήματα. Επίσης, στην ισχυροποίηση του ΠΑΣΟΚ έπαιξε σημαντικό ρόλο η στροφή του Εκδοτικού Συγκροτήματος Λαμπράκη από την ΕΚΝΔ στο ΠΑΣΟΚ από το 1976. Έτσι, το ΠΑΣΟΚ ήταν αρκετά ισχυρό και φάνταζε στις εκλογές του 1977 ως ισότιμος διεκδικητής του κεντρώου χώρου. Οι μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις και η τεράστια κινητοποίηση των μαζών ήταν σημαντικές για το ΠΑΣΟΚ. Η επικοινωνία με τον αρχηγό, η χαρισματική του προσωπικότητα, έκαναν τις μάζες να παραληρούν ακόμα και σε ένα νεύμα του. Πολλές φορές στις συγκεντρώσεις δημιουργείτο η κομματική ταυτότητα των οπαδών του ΠΑΣΟΚ και ισχυροποιούταν το Κίνημα. Μετά το αποτέλεσμα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του ’77, όλοι μέσα στο ΠΑΣΟΚ και πρωτίστως ο Ανδρέας Παπανδρέου έβλεπαν ότι οι επόμενες βουλευτικές εκλογές θα ήταν η μεγάλη ευκαιρία του ΠΑΣΟΚ να ανέβει στην εξουσία. Το ΠΑΣΟΚ συνέχιζε να υιοθετεί έντονα πολωτικό λόγο. Τα μέλη του κόμματος είχαν υπερβεί τα 100.000 και ήταν ένας οργανωμένος κινητοποιημένος και δραστήριος κομματικός-μηχανισμός στρατός που έβλεπε ως αδιέξοδο την άνοδο στην εξουσία το 1981. Από την άλλη, η πολιτική της Νέας Δημοκρατίας έμενε εγκλωβισμένη σε έναν τύπο ανάπτυξης της δεκαετίας του ’60 και δεν έδειχνε ικανή να καταλάβει το νέο κύμα και την κοινωνική κινητικότητα που είχε συντελεστεί. Έτσι, στις εκλογές στις 18 Οκτωβρίου 1981, το ΠΑΣΟΚ ανήλθε στην εξουσία με το ποσοστό-ρεκόρ για ένα κόμμα με μόλις 7 χρόνια ζωής(48%). Κάποιοι μίλησαν για την μοναδικότητα του ΠΑΣΟΚ, αλλά η αλήθεια είναι ότι εκείνη την περίοδο τα Σοσιαλιστικά Κόμματα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας ανήλθαν στην εξουσία με ποσοστά που πλησίαζαν αυτό του ΠΑΣΟΚ. Και τα 3 κόμματα εξέφραζαν μια κοινή δυναμική που η αφετηρία της πρέπει να τοποθετηθεί στο ραγδαίο εκσυγχρονισμό των χωρών αυτών κατά τη δεκαετία του ’60. Δεν παύει όμως η επιτυχία αυτή του ΠΑΣΟΚ να είναι πολύ μεγάλη και πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα. Μετά τις εκλογές του ’81 πολλοί είχαν υποστηρίξει ότι τα κρατικά κατεστημένα που είχαν δημιουργηθεί τόσα χρόνια δεν θα δέχονταν το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Αλλά όπως αναφέραμε παραπάνω το ΠΑΣΟΚ είχε αρχίσει το φλερτ με τις ένοπλες δυνάμεις. Η Αλλαγή που είχε επέλθει , η μετάβαση, ήταν βελούδινη, διότι οι δημοκρατικοί θεσμοί είχαν σταθεροποιηθεί και κανένα εξωθεσμικό κέντρο εξουσία δεν θα μπορούσε να ανακόψει ή να εκβιάσει τη νέα κυβέρνηση. Ήταν η πρώτη φορά που ένα Σοσιαλιστικό Κόμμα αναλάμβανε τη διακυβέρνηση της χώρας, και υπήρχε αμφιβολία στον πολιτικό κόσμο αν η αλλαγή ήταν σωστή. Όμως, οι σωστοί χειρισμοί του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Καραμανλή επέτρεψαν η αλλαγή σκυτάλης να γίνει με ομαλό και δημοκρατικό τρόπο. Στις πρώτες του προγραμματικές δηλώσεις, ο Παπανδρέου αναφέρθηκε στην εθνική συμφιλίωση και την ομοψυχία, στην αναγνώριση της Ενιαίας Εθνικής Αντίστασης και στην κατάργηση εκδηλώσεων που διχάζουν το λαό. Στο θέμα της Εξωτερικής πολιτικής, δήλωσε ότι θα ασκηθεί με ρεαλισμό. Στο σημείο αυτό φαίνεται ότι το ΠΑΣΟΚ είχε ένα χάσμα λόγων και έργων. Διότι ως αντιπολίτευση έλεγε έξω από το ΝΑΤΟ, έξω οι βάσεις των ΗΠΑ, αλλά τώρα ως κυβέρνηση προσκρούει στις διεθνείς πραγματικότητες. Το ΠΑΣΟΚ κυρίως καλούταν να αντιμετωπίσει 3 ειδών κληρονομημένους αναχρονισμούς, οι οποίοι ήταν αποτέλεσμα της μακρόχρονης επικράτησης του πολιτικού και πολιτιστικού συντηρητισμού. Ο πρώτος αναχρονισμός ήταν οι διακρίσεις που είχαν δημιουργηθεί από τη μακρόχρονη παραμονή στην εξουσία της Δεξιάς (ενστικτώδης φόβος απέναντι στον χωροφύλακα). Ο δεύτερος αναχρονισμός ήταν πολιτικός. Το ΠΑΣΟΚ κατήργησε όλες τις επετειακές εκδηλώσεις του εμφύλιου(6/11/1981), αναγνώρισε επίσημα την Εθνική Αντίσταση τον Αύγουστο του 1982 και συνταξιοδότησε τους αγωνιστές της. Ο τρίτος αναχρονισμός ήταν κοινωνικοπολιτιστικός και το ΠΑΣΟΚ καθιέρωσε τον πολιτικό γάμο, αποποινικοποίησε τη μοιχεία εκσυγχρόνισε τη διαδικασία έκδοσης του διαζυγίου, εκσυγχρόνισε το οικογενειακό δίκαιο, ίδρυσε το Συμβούλιο ισότητας των 2 φύλων και εξέδωσε μια σειρά από νομοθετήματα για την προστασία της εργαζόμενης γυναίκας. Ο εκσυγχρονισμός των κοινωνικών σχέσεων έδινε έναν νέο πολυσυλλεκτικό χαρακτήρα στο ΠΑΣΟΚ. Τα βήματα αυτά στις κοινωνικές σχέσεις ήταν αναγκαία για την εξισορρόπηση της κοινωνίας αλλά η κυβέρνηση θα κρινόταν από κυρίως από θέματα οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής. Η σκληρότερη κριτική απέναντι στο ΠΑΣΟΚ αφορούσε τη γενικότερη οικονομική πολιτική της δεκαετίας του ’80. Την τετραετία 1981-’85 το ΠΑΣΟΚ εξήγγειλε ένα οικονομικό πρόγραμμα που ταίριαζε σε ένα ριζοσπαστικό σοσιαλιστικό κόμμα. Το πρόγραμμα έδειχνε επιμονή στην διευθυντική αρμοδιότητα του δημοσίου τομέα, συμπληρωμένη από κεϋνσιανές τεχνικές διαχείρισης της οικονομίας, με έντονα στοιχεία αντιευρωπαϊσμού, ισχυρή έφεση ανεξαρτησίας από τους δυτικούς συμμάχους και μακροπρόθεσμη θεώρηση. Στην εισοδηματική πολιτική, αυξήθηκαν αισθητά οι μισθοί και τα ημερομίσθια, κυρίως τα κατώτερα. Καθιέρωσε την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή σε τετράμηνη βάση και κλιμάκωση ανάλογα με το ύψος των αποδοχών του μισθωτού. Όσον αφορά την δημοσιονομική πολιτική, κύριο χαρακτηριστικό της ήταν η αύξηση της δημόσιας δαπάνης, η οποία ξεπέρασε κατά πολύ τον ρυθμό αύξησης των δημοσίων εσόδων. Με εξαίρεση τη σύντομη περίοδο του σταθεροποιητικού προγράμματος (1986-‘87), η τάση αυτή χαρακτήρισε την οικονομική πολιτική του ΠΑΣΟΚ καθ’ όλη τη δεκαετία του ’80. Επίσης, αυξήθηκε η κοινωνική δαπάνη, κυρίως λόγω της γενναίας αύξησης της δαπάνης για συντάξεις. Από την πλευρά της προσφοράς, οι επενδύσεις και η παραγωγή δεν ανταποκρίθηκαν στα νέα επίπεδα της ζήτησης. Το ΠΑΣΟΚ ήρθε στην κυβέρνηση στηριζόμενο σε ένα μαζικό κόμμα και έναν χαρισματικό ηγέτη και όχι σε ένα πολιτικό προσωπικό που κατέλαβε τους υπουργικούς θώκους και τις ανώτερες βαθμίδες της κρατικής εξουσίας. Το 1977 αριθμούσε 27.000 μέλη, το 1981 110.000 μέλη και στο Α’ Συνέδριο του ’84 δήλωσε 220.000 μέλη. Τα μέλη αυτά δεν ήταν εικονικά ή μιας χρήσης. Το κόμμα ήταν πλέον ένας συμμέτοχος στη φάση διαμόρφωσης ενός συστήματος εξουσίας. Στο θέμα της μαζικοποίησης, μεγάλο ρόλο έπαιξε η συνδικαλιστική παράταξη του ΠΑΣΟΚ, η ΠΑΣΚΕ, η οποία ήταν η πρώτη μαζική συνδικαλιστική παράταξη που γινόταν εξουσία στη ΓΣΕΕ. Ο συνεταιριστικός τομέας οργανώθηκε και μαζικοποιήθηκε εξίσου έντονα, με την ΠΑΣΕΓΕΣ να είναι ένα αντίγραφο της ΠΑΣΚΕ. Η διαδικασία μαζικοποίησης και ενίσχυσης των κοινωνικών οργανώσεων επέδρασε κατά διττό τρόπο στο ΠΑΣΟΚ: από τη μια οργανώθηκε περαιτέρω και σταθεροποιήθηκε η κομματική του βάση αλλά από την άλλη είχε αρχίσει μια στροφή προς μια πολυσυλλεκτική πολιτική και ρητορεία. Η επικάλυψη κόμματος -κράτους-κοινωνικών οργανώσεων οδήγησε ορισμένες φορές στην πελατειακή χρήση της δημόσιας διοίκησης και κομματικοποίησης του κράτους. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής σημειώθηκαν οι πιο θεαματικές μεταστροφές του αντιπολιτευτικού λόγου του ΠΑΣΟΚ σε κυβερνητική πρακτική. Τα αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα έδωσαν τη θέση τους στη ρεαλιστική αποδοχή των γεωπολιτικών συσχετισμών της περιοχής. Πολλοί μελετητές και διεθνολόγοι υποστήριξαν ότι το ΠΑΣΟΚ ακολούθησε ίδια εξωτερική πολιτική με τη Νέα Δημοκρατία σχετικά με το ΝΑΤΟ, την ΕΟΚ, τις ΗΠΑ και το Κυπριακό. Υπήρχαν 2 εσωτερικοί περιορισμοί που ανάγκασαν το ΠΑΣΟΚ να αλλάξει πλεύση στην εξωτερική του πολιτική σε σχέση με αυτά που έλεγε ως αντιπολίτευση. Αρχικά, η ΝΔ με τους χειρισμούς του Καραμανλή είχε ακολουθήσει μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική με ανοίγματα στον Τρίτο Κόσμο, στους Άραβες και στο Ανατολικό μπλοκ, η οποία δεν θύμιζε την παλιά εξωτερική πολιτική της Δεξιάς. Επίσης, μια απόφαση του Καραμανλή για διακοπή δεσμών με το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ το ’74 θεωρήθηκε αργότερα από πολλούς μεγάλο λάθος διότι άφησε ανοιχτό το πεδίο διεκδικήσεων στην Τουρκία. Ο δεύτερος περιορισμός που έπρεπε να λάβει υπόψη του ο Παπανδρέου ήταν η κυριαρχούσα κομματική κουλτούρα του ΠΑΣΟΚ. Ο αντιιμπεριαλιστικός και πατριωτικός λόγος αποτελούσε για τους οπαδούς του ΠΑΣΟΚ ένα υποκατάστατο της έλλειψης σοσιαλιστικής ιδεολογίας. Με την επιθετική αντιπολιτευτική εξωτερική πολιτική, το ΠΑΣΟΚ τώρα ως κυβέρνηση ήλπιζε να αυξήσει τα ανταλλάγματά του. Επίσης, ο Παπανδρέου έπρεπε να σκέφτεται και το αντιαμερικανικό αίσθημα των οπαδών του προτού προβεί σε μια περισσότερο μετριοπαθή εξωτερική πολιτική, γιατί ελλόχευε ο κίνδυνος να χαθούν πολλές ψήφοι. Το αποτέλεσμα του παραπάνω ‘παιγνίου σε διπλό ταμπλό’ ήταν οι πολλές αλλαγές και μεταστροφές σε πολλά μέτωπα της εξωτερικής πολιτικής, με σαφή όμως τάση πλέον ρεαλιστικής προσαρμογής στις πραγματικότητες των δυτικών συμμαχικών πλαισίων και τελικής αποδοχής της ευρωπαϊκής στρατηγικής. Για άλλη μια φορά το ΠΑΣΟΚ είχε προσκρούσει στα τοιχώματα της πραγματικότητας, ή αλλιώς ένιωσε την καυτή καρέκλα της κυβέρνησης, και συνειδητοποίησε ότι τα περιθώρια ελιγμών ήταν περιορισμένα. Όσον αφορά τη Δύση, οι αντιπαραθέσεις του ΠΑΣΟΚ ήταν προσεκτικότερες και μετριοπαθέστερες για έτσι πίστευε ότι θα μπορούσε να πετύχει περισσότερα οφέλη στις διμερείς σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ αλλά και να εξασφαλίσει αναγκαία υποστήριξη στα ελληνοτουρκικά θέματα, στο Κυπριακό και στην προοπτική οικονομικής ανάπτυξης στο νέο Ευρωπαϊκό περιβάλλον. Όμως οι συχνά έντονες κριτικές προς τους Δυτικούς Συμμάχους για εκλογικά οφέλη, έφεραν σε αρκετές περιπτώσεις την ψύχρανση των σχέσεων. Οι σχετικές διαφοροποιήσεις από τη Δύση είχαν να κάνουν με την εγκατάσταση των πυρηνικών πυραύλων Πέρσινγκ και Κρουζ στην Ευρώπη, την άρνηση συνυπογραφής των κυρώσεων κατά της Πολωνίας μετά την επιβολή στρατιωτικού νόμου από τον στρατηγό Γιαρουζέλσκι καθώς και για την άρνηση καταδίκης της ΕΣΣΔ για την κατάρριψη ενός επιβατικού τζάμπο της Ν. Κορέας. Το ΠΑΣΟΚ ταυτόχρονα έκανε ανοίγματα προς την Ανατολή, αποσκοπώντας στη διαβαλκανική συνεργασία για αποπυρηνικοποίηση της περιοχής. Συνεχίστηκε η προσπάθεια αναβάθμισης των σχέσεων με την ΕΣΣΔ καθώς και με τις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Συνέχισε την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της ΝΔ προσεγγίζοντας τον αραβικό κόσμο. Στις σχέσεις Ελλάδας- ΗΠΑ, κυρίαρχο ρόλο είχε η ανανέωση της παραμονής των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα. Το ΠΑΣΟΚ ως αντιπολίτευση ήταν κάθετο στο θέμα της παραμονής. Τελικά ως κυβέρνηση, ύστερα από κάποιες θεαματικές κινήσεις διακοπής των συνομιλιών, η συμφωνία για 17μηνη παράταση των βάσεων με νέα προοπτική συμφωνίας, υπογράφηκε στις 8 Σεπτεμβρίου του 1983. Από την πλευρά της, η Αμερική συμφώνησε να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ Ελλάδας- Τουρκίας. Το ΠΑΣΟΚ θέλησε να παρουσιάσει στον ελληνικό λαό τη συμφωνία αυτή ως την πλέον συμφέρουσα για την Ελλάδα, κάτι όμως το οποίο δεν ήταν αλήθεια. Η οξυμένη ρητορική κατά της Τουρκίας και της υποστήριξης της Δύσης προς αυτή, υπήρξε ο βασικός τρόπος με τον οποίο ο Α. Παπανδρέου μετέτρεψε τον αρχικό απελευθερωτικό- αντιιμπεριαλιστικό λόγο σε ‘πατριωτικό’ στο πλαίσιο μιας γενικότερης στροφής προς το Κέντρο. Η πολιτική του ΠΑΣΟΚ απέναντι στην Τουρκία ήταν εύθραυστη, διότι από τη μια δεν έπρεπε η ένταση να φτάσει σε επίπεδα πολεμικής σύρραξης και από την ο διάλογος μαζί της δεν μπορούσε να καταλήξει πουθενά διότι συνέχιζε να αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και συνέχιζε να κατέχει μέρος της Κύπρου. Σχετικά με την ΕΟΚ, η αμφισημία του ΠΑΣΟΚ ήταν κάτι παραπάνω από έντονη. Αν και το ΠΑΣΟΚ μπόρεσε να αναλάβει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 1983 και να διοργανώσει ευρωεκλογές το 1984, το ερώτημα ΄μέσα ή έξω’ από την ΕΟΚ δεν είχε απαντηθεί. Η απάντηση δόθηκε το 1985 ύστερα από μια συνέντευξη τύπου του Α. Παπανδρέου μετά το Συμβούλιο κορυφής των Βρυξελλών. Εκείνη την περίοδο τα Προεδρικά ταλάνιζαν την χώρα και είχαν ως αποτέλεσμα ο Φιλοευρωπαίος Καραμανλής να παραιτηθεί από την Προεδρία της Δημοκρατίας. Ο Παπανδρέου λοιπόν ύστερα από την απώλεια του Καραμανλή έπρεπε να διαβεβαιώσει τους Ευρωπαίους ότι η Ελλάδα μπήκε στην ΕΟΚ για να μείνει. Εξάλλου και οι επόμενες βουλευτικές εκλογές δεν αργούσαν και ο Παπανδρέου δεν ήθελε να χρεωθεί την έξοδο από την ΕΟΚ. Για μια ακόμα φορά φαίνεται το μείγμα δημαγωγικού τακτικισμού και ρεαλισμού που χαρακτήρισε τον Α. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ. Ανακεφαλαιώνοντας, η σε ορισμένες περιπτώσεις αντιπαράθεση με την Ευρώπη χωρίς κάποιον λόγο αλλά μόνο για την αποκόμιση κάποιων μελλοντικών οφελών ήταν επικίνδυνη στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ αλλά πολύ περισσότερο επικίνδυνο για την Ελλάδα, η οποία άργησε να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες του Ευρωπαϊκού γίγνεσθαι. Την περίοδο 1981-’85, ο Α. Παπανδρέου ήταν ο απόλυτος χειριστής- διαμορφωτής της εξωτερικής πολιτικής και κατάφερε με την αναδίπλωση των ριζοσπαστικών θέσεών του να μην οδηγήσει την Ελλάδα σε περιπέτειες. Από την άλλη ορισμένες φορές με το χάσμα που υπήρξε ανάμεσα στις αντιπολιτευτικές ρητορείες και στις κυβερνητικές πρακτικές το ΠΑΣΟΚ εκτέθηκε στα μάτια ακόμα και οπαδών του και το θέμα της εξωτερικής πολιτικής θα ταλαιπωρούσε το ΠΑΣΟΚ και την επόμενη κυβερνητική 4ετία. Το εκρηκτικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί το 1985 ήταν το προοίμιο μιας δημόσιας ηθικοπολιτικής κρίσης η οποία την ερχόμενη τετραετία θα βαρύνει το ΠΑΣΟΚ και θα είναι από τους λόγους της ήττας του το ’89. Οι εκλογές του ’85 ήταν το τέλος της αντιδεξιάς συμπαράταξης, διότι ήταν πλέον εμφανές ότι τα συμφέροντα ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ ήταν αποκλινόμενα. Ακόμα σημαντικότερο όμως ήταν το γεγονός ότι είχαν εξαντληθεί οι προϋποθέσεις και οι δυνατότητες ενός εθνικού κεϋνσιανού μεταρρυθμισμού. Τη χρονιά εκείνη είχαν διαφανεί και προβλήματα στα μαζικά κόμματα, διότι τα κόμματα δεν έδειχνα ικανά να συνθέσουν πολιτικά τα κοινωνικά συμφέροντα και τα αιτήματα. Κυριάρχησε η πτώση της ιδεολογικής φόρτισης, η μείωση της πολιτικής συμμετοχής και η βαθμιαία απομαζικοποίηση των κομμάτων. Τα μέσα της δεκαετίας του ’80 αποτέλεσαν σημαδιακή περίοδο για το ιδεολογικό κλίμα της ελληνικής κοινωνίας. Την ίδια περίοδο σε όλη την ανεπτυγμένη Δύση καθιερώθηκε η ηγεμονία των ιδεών του νεοφιλελευθερισμού και του νεοσυντηρητισμού με αιχμές του δόρατος τον θατσερισμό στη Βρετανία και τον ρηγκανισμό στις ΗΠΑ. Είχαν δημιουργηθεί και στη χώρα μας νέες αντιθέσεις του τύπου: κρατισμός – ιδιωτική πρωτοβουλία, συλλογικό – ατομικό, εθνική αυτοδυναμία – ευρωπαϊκός προσανατολισμός. Το ’85 λοιπόν, το ΠΑΣΟΚ βγήκε από έναν εκλογικό θρίαμβο έχοντας ένα βαθύ υπαρξιακό πρόβλημα ταυτότητας. Είχε έρθει η ώρα να θέσει τα όρια της ασαφούς αλλαγής. Πλέον είχαν φανεί τα όρια του Αντιδεξισμού και πολλές προγραμματικές θέσεις του ΠΑΣΟΚ, ειδικότερα αυτές που αφορούσαν την οικονομική πολιτική, είχαν ξεπεραστεί από τις νέες πραγματικότητες. Στην επιφάνεια είχαν έρθει προβλήματα που το ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσε να λύσει στην πρώτη του κυβερνητική θητεία. Τέτοια ήταν η ανταγωνιστικότητα, η σταθεροποίηση, η ανάπτυξη και η προσαρμογή αυτών στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Με την κοινωνική πολιτική της πρώτης τετραετίας είχε αυξηθεί η ζήτηση χωρίς ταυτόχρονη ενίσχυση της προσφοράς, της εγχώριας παραγωγής και των επενδύσεων. Η εξυγίανση της οικονομίας είχε θυσιαστεί στο βωμό της κομματικής σκοπιμότητας. Το ΠΑΣΟΚ πλέον είχε βρεθεί σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι: Έπρεπε να αποσαφηνίσει την ταυτότητά του, το ιδεολογικό του στίγμα και τον κομματικό του λόγο. Δηλαδή το ΠΑΣΟΚ προσέκρουε για άλλη μια φορά στα τοιχώματα της πραγματικότητας , επιζητούσε την αναγέννησή του και έπρεπε να βρει ένα κρίκο για να ενώσει την κομματική ιδεολογία με την κυβερνητική πρακτική. Οι διεθνείς εξελίξεις και η ραγδαία ανάπτυξη του διεθνισμού και του καπιταλισμού ανάγκασαν το ΠΑΣΟΚ να μετατρέψει τον πολιτικό του λόγο από εθνικοαπελευθερωτικό σε ευρωπαϊκό σοσιαλιστικό. Ο καταιγισμός των εξελίξεων δεν ήταν ικανός όπως φάνηκε αργότερα να αλλάξει το ΠΑΣΟΚ. Σήμερα φαίνεται ότι τότε το ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσε να αλλάξει. Η σταθεροποιητική πολιτική που εφάρμοσε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1985-1987 πήρε ευρύτερες ιδεολογικές διαστάσεις στο ΠΑΣΟΚ και στην ΠΑΣΚΕ. Παλαιότερα το ΠΑΣΟΚ είχε ακολουθήσει μια οικονομική πολιτική παροχών προς τους ‘ μη προνομιούχους’ δηλαδή σχεδόν προς όλες τις κατευθύνσεις, αλλά τώρα έπρεπε το ΠΑΣΟΚ να κερδίσει μια ευρύτερη συναίνεση για έναν νέο ανταγωνιστικό και εξωστρεφή τρόπο ανάπτυξης προσαρμοσμένο στη διεθνή κοινωνία. Το συνδικάτο όμως ήταν σχεδόν σίγουρο όπως και έγινε ότι δεν θα δεχόταν εύκολα τα νέα μέτρα σταθεροποίησης που έπρεπε να πάρει το ΠΑΣΟΚ. Το ερώτημα ήταν αν η οικονομία θα έσερνε μαζί της την πολιτική ή η (μικρό)πολιτική θα βάλτωνε μαζί με τον εαυτό της και την οικονομία. Στις 11 Οκτωβρίου αναγγέλθηκαν τα πρώτα μέτρα του σταθεροποιητικού προγράμματος, στόχος του οποίου ήταν ο έλεγχος του ισοζυγίου πληρωμών και πληθωρισμού. Το έλλειμμα και το εξωτερικό χρέος της χώρας είχαν αυξηθεί και ο πληθωρισμός σημείωνε μια σταθερά σταδιακή απόκλιση από τους αντίστοιχους των άλλων χωρών του ΟΟΣΑ και της ΕΟΚ. Η κατάσταση σταδιακά επιδινόταν και ο αριστερός και φιλολαϊκός χαρακτήρας της οικονομικής δεν μπορούσε να σκεπάσει την πραγματικότητα και να οδηγήσει σε παλιούς λαϊκισμούς. Κατά τη διάρκεια εφαρμογής των πρώτων μέτρων του σταθεροποιητικού προγράμματος ξέσπασαν μεγάλες συγκρούσεις στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ: στην κεντρική επιτροπή, στην κοινοβουλευτική ομάδα και κυρίως στον συνδικαλιστικό χώρο. Ο Παπανδρέου προχώρησε σε διαγραφές των διαφωνούντων μέσα στην ΠΑΣΚΕ κατηγορώντας τους ότι βρίσκονται στο ρετιρέ της μισθολογικής κλίμακας. Το σταθεροποιητικό πρόγραμμα συνάντησε ευρύτερες αντιδράσεις στο χώρο των εργαζομένων, διότι στηριζόταν στη συγκράτηση των μισθών απέναντι σε μια περίοδο θεαματικών αυξήσεων. Αντίθετα με τα συνδικάτα, η νέα οικονομική πολιτική του ΠΑΣΟΚ βελτίωσε τις σχέσεις του με τον επιχειρηματικό κόσμο, γεγονός που δείχνει τη σταδιακή μετάλλαξή του από μαζικό σε πολυσυλλεκτικό κόμμα. Το σταθεροποιητικό πρόγραμμα διακόπηκε αιφνιδιαστικά και ίσως ανορθόδοξα από τον Α. Παπανδρέου στις 25 Νοεμβρίου 1987. Τότε παραιτήθηκε από Υπουργός Οικονομίας ο Κώστας Σημίτης και η Ελλάδα έχασε έναν Υπουργό Οικονομίας αλλά κέρδισε και έναν μελλοντικό υποψήφιο Πρωθυπουργό. Το σταθεροποιητικό πρόγραμμα είχε ανακόψει τις αρνητικές τάσεις αλλά η πρόωρη διακοπή του για μικροπολιτικά οφέλη οδήγησε ξανά στην τραγική επιδείνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Η εξυγίανση της οικονομίας θυσιάστηκε στο βωμό της εκλογικής σκοπιμότητας. Όμως η κομματική ιδεολογία του ΠΑΣΟΚ, όσο και αν τα στελέχη και οι οπαδοί του δεν το παραδέχονταν , είχε ποτιστεί με τις πραγματικότητες της ανταγωνιστικότητας και της διεθνοποίησης. Τα παραπάνω όμως έπρεπε να τα προσαρμόσει και στην κυβερνητική του πολιτική κάτι που δεν έκανε γιατί κινδύνευε να σημειωθεί ένα ίσως ανεπανόρθωτο ρήγμα στους παραδοσιακά ταυτισμένους ψηφοφόρους και οπαδούς του που θεωρούσαν κάθε αναφορά σε φιλελεύθερες πολιτικές ως χαρακτηριστικά της ιδεολογίας και των παραδοσιακών θέσεων της παραδοσιακής φιλελεύθερης Δεξιάς. Ο χρόνος μέχρι τις επόμενες εκλογές του 1989 δούλευε αρνητικά για το ΠΑΣΟΚ. Αν και στην αρχή της ίδρυσής του ήταν μαζικό κόμμα με ένα ηγέτη πολύ ισχυρό και ήθελε να αποκαλείται ριζοσπαστικό κίνημα, με την ολοκλήρωση της δεύτερης κυβερνητικής του θητείας είχε μεταλλαχθεί. Είχε γίνει ένα κυβερνητικό μόρφωμα μέσα στο οποίο συνύπαρχαν με ένα τρόπο εξουσιαστικό η κυβέρνηση, το κόμμα, οι βουλευτές (οι οποίοι είχαν αποκτήσει πλέον τους προσωπικούς τους μηχανισμούς), τα διευθυντικά στελέχη του δημοσίου τομέα και οι τοπικοί παράγοντες. Μαζί με τα διάφορα εσωτερικά κέντρα επιρροής συνύπαρχαν ιδιωτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα και η ηγετική φυσιογνωμία του Ανδρέα Παπανδρέου δεν μπορούσε επαρκώς να προσδώσει εσωτερική συνοχή. Αποτέλεσμα ήταν στα μάτια του κόσμου να απομυθοποιηθεί η Αλλαγή και να ενισχυθούν οι καταστάσεις φεουδοποίησης του κράτους και του δημοσίου τομέα από πολλά στελέχη και παράγοντες του ΠΑΣΟΚ. Υπήρξε ραγδαία φθορά του κύρους των θεσμών, είχε αρχίσει η μυρωδιά των σκανδάλων και αυτή η αλλαγή του ήθους και ύφους της εξουσίας θα γίνει το εκλογικό Βατερλό του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του ’89. στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο πολιτικός λόγος του ΠΑΣΟΚ είχε χάσει τη δυναμική του. Αποτελούσε ένα εθνικιστικό και λαϊκιστικό αμάγαλμα , μέσα στο οποίο μπορούσε να δικαιολογηθεί κάθε είδους πολιτική και ιδεολογική κατεύθυνση. Στην κοινωνία αλλά και μέσα στο ίδιο το ΠΑΣΟΚ είχε ενισχυθεί το αίτημα για εκσυγχρονισμό, το οποίο αργότερα θα εκφράσει ο Κώστας Σημίτης. Το παρατεταμένο κενό ηγεσίας, ο ιδεολογικός αποπροσανατολισμός, η προγραμματική σύγχυση, η οργανωτική αποσύνθεση, η αυτονόμηση βουλευτών και όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ του 1989 είχε μετατραπεί σε κόμμα στελεχών-παραγόντων και δεν είχε καμία σχέση με το μαζικό ριζοσπαστικό κίνημα που εμφανίστηκε το 1974. Το ΠΑΣΟΚ του ’92 είχε υιοθετήσει έναν πολιτικό λόγο ριζικά διαφορετικό από τα υπεριδεολογικοποιημένα επιχειρήματα της δεκαετίας του ’70 . Οι αντιιμπεριαλιστικοί τόνοι είχαν χαμηλώσει εντελώς και ο αντιευρωπαϊσμός άνηκε στην ιστορία. Το διαχωριστικό ολιγαρχία- μη προνομιούχοι προβάλλεται όλο και λιγότερο και ο εθνικιστικός λόγος έχει υποβαθμιστεί. Παρατηρείται λοιπόν μια ιδεολογική προσαρμογή , η οποία ο Ανδρέας Παπανδρέου ήθελε να περάσει ανώδυνα στην κομματική βάση χωρίς να υπάρχουν εκλογικές διαρροές στα άλλα αριστερά κόμματα. Με άλλα λόγια υπήρξε στροφή προς τη ρεαλιστική μετριοπάθεια και τον ιδεολογικό κατευνασμό. Το ΠΑΣΟΚ στην ιδρυτική Διακήρυξη είχε απορρίψει τη Σοσιαλδημοκρατία αλλά τώρα επιχειρεί σε μεγάλο βαθμό τη σοσιαλδημοκρατικοποίησή του. Ο λόγος του είχε γίνει ρεφορμιστικός και αποκτούσε σιγά-σιγά ηγεμονικό ρόλο στο αριστερό πολιτικό ημισφαίριο. Επίσης κατάφερνε να γίνεται ο άμεσος δέκτης της δυσαρέσκειας που προκαλούσαν οι αντίπαλοι του. Εφόσον το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να κυριαρχήσει στα Αριστερά, λόγω και της μεγάλης κρίσης που απέφερε στην Αριστερά η κατάρρευση του υπαρκτού Σοσιαλισμού, δεν χρειαζόταν πλέον να είναι τόσο ριζοσπαστικό στην ιδεολογία και την θεωρία του. Όμως για να κατάφερνε να σοσιαλδημοκρατικοποιηθεί πλήρως το ΠΑΣΟΚ, έπρεπε να αποτινάξει από πάνω του τελείως τα παραδοσιακά αντιδεξιά στοιχεία που το έκαναν να φαίνεται περισσότερο ‘κεντροαντιδεξιό’ παρά ‘κεντροαριστερό’ κόμμα.. Την πλήρη μετεξέλιξη του ΠΑΣΟΚ την καθυστέρησε η επιβίωση στοιχείων του παλιού αρχηγικού-λαϊκιστικού χαρακτήρα του. Στις εκλογές που έγιναν στις 22 Σεπτεμβρίου 1996, ο Σημίτης θέλοντας να απαλλαγεί από τη σκιά του Παπανδρέου, στο σύνθημα της ΝΔ, ‘Ώρα για δουλειά’, αντιπαρέταξε τον ‘Εκσυγχρονισμό’. Στις εκλογές αυτές για πρώτη φορά είναι έντονος ο ρόλος που παίζει η ιδιωτική τηλεόραση, διότι οι πολιτικές εκπομπές είναι πολλαπλάσιες και υπάρχει καθημερινός καταιγισμός πληροφοριών. Το εκλογικό αποτέλεσμα των εκλογών δίνει τη νίκη στο νέο ΠΑΣΟΚ του Σημίτη με 41,49% και 162 έδρες. Η εκλογική νίκη αυτή θα είναι αφετηρία όπως θα δούμε και παρακάτω μιας σειράς πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων με φόντο την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ και στη ζώνη του ευρώ. Η κυβέρνηση Σημίτη ήταν σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα δώσει μεγάλη βάση στην ιδεολογία, αλλά στόχευε στο σχεδιασμό για την αποτελεσματικότητα της οικονομίας, για την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και για τη δημιουργία σύγχρονων υποδομών και υπηρεσιών. Ο Σημίτης ήταν αντίθετος στην πόλωση και δεν ήταν πρόθυμος να μιλήσει για κοινωνικές διαχωριστικές γραμμές, για δεξιούς-αντιδεξιούς, για προνομιούχους – μη προνομιούχους. Αυτό είναι και το πρώτο στοιχείο που δείχνει ότι το νέο ΠΑΣΟΚ του Σημίτη θα είναι ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα. Η στάση αυτή του Σημίτη δείχνει και την ικανότητα που έχει το ΠΑΣΟΚ διαχρονικά να μπορεί να μιλά σε διαφορετικές γλώσσες ανάλογα με το ακροατήριο και την επικαιρότητα. Δείχνει επίσης ιδεολογική και κοινωνική ρευστότητα. Το τότε ιδεολογικό στίγμα είχε να κάνει με δύο παράγοντες: το κόμμα ως κόμμα εξουσίας και ο ιδεολογικός προσανατολισμός. Τα δεδομένα έδειχνα πως ο Σημίτης απομακρυνόταν σταθερά από το παραδοσιακό παπανδεϊκό ΠΑΣΟΚ και την απομάκρυνση αυτή θα μπορούσαν να την εξηγήσουν η πορεία της χώρας προς την ΟΝΕ, η τεχνοκρατική προσωπικότητα του Σημίτη και οι πολιτικές αντιθέσεις της δεκαετίας του ’80 που είχαν αδυνατίσει πλέον αρκετά. Όσον αφορά το κυβερνητικό έργο, στην εξωτερική πολιτική παρατηρείται αλλαγή πλεύσης από αυτή που ασκούσε το ΠΑΣΟΚ επί Παπανδρέου. Όπως είδαμε παραπάνω, η σχέσεις με την Τουρκία όλα τα χρόνια του Ανδρέα ήταν ιδιαίτερα τεταμένες και δεν υπήρχε διάλογος, με μόνη εξαίρεση την προσέγγιση Παπανδρέου – Οζάλ το 1988 στο Νταβός. Η πολιτική Σημίτη είχε ως στόχο τη σύνδεση των ζητημάτων του Αιγαίου με το Κυπριακό, τον περιορισμό των αντιθέσεων στο θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και τέλος την κατάργηση του διμερούς διαλόγου με την Τουρκία για οποιοδήποτε θέμα. Το θέμα των Ιμίων ήταν το δυσκολότερο που αντιμετώπισε η κυβέρνηση Σημίτη καθώς εκείνες τις ημέρες το κλίμα πολέμου ήταν έντονο. Επίσης στόχος της κυβέρνησης ήταν η είσοδος της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός το οποίο θα διευκόλυνε το ζήτημα της επίλυσης του Κυπριακού. Σχετικά με την Ε.Ε, είδαμε ότι παλαιότερα το ΠΑΣΟΚ ήταν ιδιαίτερα ευρωσκεπτικιστικό, στη συνέχεια είχε δεχθεί την Ε.Ε αλλά ταυτόχρονα διατύπωνε και κάποιες επιφυλάξεις. Επί Σημίτη όμως, το ΠΑΣΟΚ γίνεται ιδιαίτερα φιλοευρωπαϊκό και μάλιστα ο πρωθυπουργός υποστήριζε ότι τα συμφέροντα και οι προοπτικές της Ελλάδας και της ελληνικής κοινωνίας βρίσκονται στην Ε.Ε και την εξέλιξή της. Πίστευε ότι η οικοδόμηση μιας ισχυρής και αξιόπιστης Ελλάδας απαιτούσε την ενεργό παρουσία της σε όλη την ημερήσια δράση της Ένωσης. Το ΠΑΣΟΚ ήταν υπέρ του βαθμιαίου μετασχηματισμού της Ε.Ε σε πολιτική ένωση με ομοσπονδιακή προοπτική, ικανή να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα προβλήματα της Ελληνικής κοινωνίας Επίσης, ήταν υπέρ της διεύρυνσης της Ε.Ε, με ευρωπαϊκές χώρες που πληρούν τα πολιτικά και οικονομικά κριτήρια. Στις εκλογές του στις 9 Απριλίου του 2000 θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές με διακύβευμα την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ και τη συνακόλουθη είσοδο της Κύπρου στην Ε.Ε. Το κεντρικό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ ήταν ‘ Όλοι μαζί δημιουργούμε τη Νέα Ελλάδα. Το μέλλον ξεκίνησε.’ Ο Κώστα Σημίτης βλέποντας την ισχυροποίηση του Καραμανλή στη Νέα Δημοκρατία, επιχείρησε να οδηγήσει την εκλογική μάχη σε προσωπικό επίπεδο. Οι εκλογές εξελίχθηκαν σε ντέρμπι και το αποτέλεσμα ήταν 43,79% υπέρ του ΠΑΣΟΚ και 42,73% για τη ΝΔ. Η πολύ μικρή νίκη ήταν αποτέλεσμα της αλαζονείας που είχαν επιδείξει πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ από τη μακρόχρονη παραμονή τους στην εξουσία, καθώς και η σταδιακή απομάκρυνση του ΠΑΣΟΚ από τα παραδοσιακά στρώματα τα οποία εξέφραζε. Έπρεπε αυτή η μικρή διαφορά να λειτουργήσει σαν συναγερμός για το ΠΑΣΟΚ αλλά αυτό όπως φάνηκε και αργότερα δεν έγινε. Στόχοι της δεύτερης τετραετίας Σημίτη ήταν: η ισχυρή Ελλάδα, η Ελλάδα της ασφάλειας, της σταθερότητας, της ειρήνης, της ανάπτυξης και της ευημερίας, η Ελλάδα της ανθρωπιάς και της κοινωνικής αλληλεγγύης, η Ελλάδα με φωνή και κύρος στην Ευρώπη. Συνοψίζοντας, το ιδεολογικό στίγμα του ΠΑΣΟΚ την οκταετία 1996-2004 είχε ως εξής: Όπως είχε αναφερθεί στην αρχή της εργασίας, για να μπορέσουμε να κρίνουμε την ιδεολογία, τις θέσεις και το έργο του ΠΑΣΟΚ, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τις εξελίξεις που συμβαίνουν γύρω του. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές του 2000, η Ευρωπαϊκή Ένωση όδευε προς την ΟΝΕ και έθετε επιτακτικά το θέμα προσαρμογής της Ελλάδας. Φαινόμενα όπως ο έντονος κρατισμός, η πελατειακές σχέσεις, ο εθνοκεντρισμός και οι αμυντικές συμπεριφορές έπρεπε να ξεπεραστούν. Έτσι, μετά το 1994, η πολιτική του ΠΑΣΟΚ απέναντι στην Ε.Ε έγινε αρκετά φιλική. Οι υψηλοί τόνοι αντιπαράθεσης άνηκαν στο παρελθόν και το ΠΑΣΟΚ πλέον είχε εξελιχθεί σε ιδιαίτερα φιλοευρωπαϊκό κόμμα. Σύμφωνα με τον Σημίτη ο εθνοκεντρισμός ήταν υπεύθυνος για τη μη λύση του θέματος των Σκοπίων το 1992. Ο εθνοκεντρισμός γύριζε τη χώρα ολοταχώς πίσω. Επίσης, ο Σημίτης θέλησε να σταματήσει τον λαϊκισμό μέσα στο ΠΑΣΟΚ γιατί ο λαϊκισμός απευθύνεται στο πηγαίο συναίσθημα και όχι στη λογική, με αποτέλεσμα να οδηγεί σε λάθος μονοπάτια. Παρ’ όλες τις προσπάθειες Σημίτη, το κόμμα παρέμενε αμφίθημο. Δεν είχε απορρίψει παλιά ιδεολογήματα του κράτους παροχών και της πελατειακής νοοτροπίας. Το 1996 επιχειρήθηκε η ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ, καταβλήθηκε προσπάθεια να ανοιχτεί σε όλη την κοινωνία και έγινε πολυσυλλεκτικό. Επιδιώχθηκε να αναδυθεί ένα νέο ιδεολογικό και προγραμματικό προφίλ το οποίο τις περισσότερες φορές βρήκε φραγμούς στην υπάρχουσα κομματική έκφραση εκπροσώπησης συμφερόντων. Οι 5 όροι οι οποίοι δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ γίνεται πολυσυλλεκτικό κόμμα είναι οι εξής: α) δημιουργείται νέα σχέση μεταξύ κυβέρνησης και κόμματος β) επιχειρείται ευρύ άνοιγμα στην κοινωνία και στον κοινωνικό διάλογο, γ) υπάρχει η δράση περιφερειακών ΠΑΣΟΚ (τοπικές και νομαρχιακές οργανώσεις), δ) παρουσία σε όλους τους χώρους και όλους τους θεσμούς ε) επιχειρείται διάλογος με τη σύγχρονη αριστερά. Ιδρύθηκαν οι θεματικές οργανώσεις (τοπικές οργανώσεις πολιτιστικής δραστηριότητας) προκειμένου το ΠΑΣΟΚ να αποκτήσει νέα μέλη σύμφωνα με τις νέες πολυσυλλεκτικές ανάγκες. Οι θεματικές οργανώσεις αριθμούσαν περίπου τις 300 και τα νέα μέλη περίπου 20.000. Η αλήθεια είναι ότι η εκσυγχρονιστική πλευρά θέλησε να στελεχώσει τις Θεματικές Οργανώσεις με έμπιστά της μέλη, ώστε να υπάρχει βοήθεια σε προγραμματικές και προσυνεδριακές εκλογές. Έτσι επιδεινώθηκε η οργανωτική αποτελμάτωση του ΠΑΣΟΚ. Στο καταστατικό του ’99 το ΠΑΣΟΚ αναφέρεται ως σύγχρονο, δημοκρατικό, σοσιαλιστικό κόμμα και εκφράζει το όραμα του 21ου αιώνα για τη διαμόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας στην ενωμένη και προοδευτική Ευρώπη. Χαρακτηριστικό στοιχείο της μετάλλαξης του ΠΑΣΟΚ σε πολυσυλλεκτικό κόμμα είναι το απόσπασμα από το καταστατικό του ’99 που λέει: ‘ Το ΠΑΣΟΚ του 21ου αιώνα δεν μπορεί να επιστρέψει στη μορφή του κόμματος μαζών παραδοσιακού αριστερού τύπου που λειτουργεί στο όνομα της κοινωνίας, ούτε να ολοκληρώσει τη μορφή του κόμματος αξιωματούχων που φαίνεται να λειτουργεί σήμερα. Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να μετεξελιχθεί σε σχηματισμό αυτόνομων και ενεργών πολιτών’ . Όμως, η μακρόχρονη παραμονή στην εξουσία, η αλαζονεία, η διαφθορά, η μετατροπή του κόμματος σε γερασμένο – υποτονικό, μετέτρεψαν το ΠΑΣΟΚ της τετραετίας του 2000-2004 σε κόμμα στελεχών και αξιωματούχων μπλεγμένο στα γρανάζια του κρατισμού και του κυβερνητισμού. Είχε μετατραπεί σε ένα προσωπικό μηχανισμό στελεχών που υποκαθίστασαι τις λειτουργίες του κόμματος. Επίσης χαρακτηρίστηκε από κοινωνική ετερογένεια της λαϊκής και της εκλογικής του βάσης. Τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ περισσότερο νοιαζόντουσαν να εξακολουθήσουν να γεύονται τα υπουργικά – βουλευτικά προνόμια και όχι τόσο να παράξουν πολιτική και να αναγεννήσουν το ίδιο το κόμμα τους. Αυτή η μετατροπή σε κόμμα στελεχών αποξενωμένο από την κοινωνία, θα οδηγήσει στη μεγάλη ήττα του 2004. Λίγο πριν τις βουλευτικές εκλογές του 2004, το κλίμα για το ΠΑΣΟΚ ήταν πολύ βαρύ. Η έντονη φθορά του ‘γερασμένου’ πλέον ΠΑΣΟΚ φαίνονταν στις δημοσκοπήσεις, οι οποίες έδειχνα ότι το κυβερνών κόμμα με τον Κ. Σημίτη Πρόεδρο θα αντιμετώπιζε μεγάλη ήττα. Στις δημοσκοπήσεις τις οποίες είχε παραγγείλει ο Πρωθυπουργός φαίνονταν ότι το πιο δημοφιλές στέλεχος μέσα στο ΠΑΣΟΚ ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου, γιος του ιδρυτή του κινήματος, και υπουργός αρκετών κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ. Είχε φτάσει η ώρα της διαδοχής. Ο Παπανδρέου ήταν ο μόνος που θέλησε να βγει μπροστά και να αναλάβει ένα ‘καράβι που βούλιαζε’. Εν τέλει ο Παπανδρέου μέσω μιας πρωτοφανούς για τα ελληνικά δεδομένα των κομμάτων δημοκρατικής διαδικασίας, πήρε την εντολή από 1.000.000 μελών και φίλων του ΠΑΣΟΚ που τον εξέλεξαν από τις κομματικές κάλπες που είχαν στηθεί σε όλη τη χώρα. Το σύνθημα που κυριαρχούσε τότε στο ΠΑΣΟΚ ήταν το ‘ Γιώργο, προχώρα, άλλαξέ τα όλα’ . Το σύνθημα αυτό έδειχνε τη διάθεση που είχε ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ να δει το κόμμα του ανανεωμένο, με νέα στελέχη και νέα πολιτική προοπτική. Στις προεκλογικές ομιλίες, το κεντρικό moto του Παπανδρέου ήταν ‘ Δίκαιη Κοινωνία – Δυνατή Ελλάδα’, ‘Σιγουριά – Ελπίδα – Προοπτική’. Παρόλα αυτά το ΠΑΣΟΚ υπέστη ήττα στις βουλευτικές εκλογές τις 7ης Μαρτίου του 2004 κατακτώντας το 40,55% των ψήφων (117 έδρες) σε αντίθεση με τη ΝΔ η οποία με το εκλογικό ποσοστό του 45,36% (165 έδρες) ήταν κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα αυτό σηματοδότησε για το ΠΑΣΟΚ μια νέα περίοδο αναζητήσεων και εσωστρέφειας. Στο νέο καταστατικό του 2005, εκφράζεται η πίστη στις αρχές της ιδρυτικής διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη (Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση, Δημοκρατικές Διαδικασίες) καθώς και στις αξίες του Σοσιαλισμού (κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή, ειρήνη και αλληλεγγύη). Το ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζεται πολιτικό κίνημα του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Στοχεύει στην κατοχύρωση της εθνικής ομοψυχίας, στη διασφάλιση και στη διεύρυνση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, στη δίκαιη κατανομή του εθνικού πλούτου, στην καταπολέμηση κάθε είδους διάκρισης και στη δημιουργία μιας ισχυρής και αξιόπιστης Ελλάδας. Οργανωτικά θέλοντας να αλλάξει το ΠΑΣΟΚ και να αποδώσει καλύτερη και περισσότερο αποκεντρωμένη πολιτική, ο Παπανδρέου σχημάτισε το Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο με τη σειρά του εξέλεξε το Πολιτικό Συμβούλιο. Ο Παπανδρέου επίσης, θέλοντας να εκφράσει την πολυσυλλεκτικότητα του ΠΑΣΟΚ, πρότεινε και πέτυχε τη συμμετοχή ανθρώπων τρίτων χωρών σε όλα σχεδόν τα όργανα του ΠΑΣΟΚ. Εξασφάλισε μεγαλύτερη παρουσία γυναικών με την ποσόστωση των δύο φύλων η οποία πλέον ήταν 40% ενώ παλαιότερα 20%. Προσπάθησε να ανασυντάξει την νεολαία του κόμματος η οποία σε πολλές περιπτώσεις έδειχνε περισσότερο φθαρμένη και ‘γερασμένη’ και από το ίδιο το κόμμα. Στις εκλογές του 2007 το ΠΑΣΟΚ υπέστη νέα εκλογική ήττα και πήρε μόλις 38,1% των ψήφων, εκλογικό ποσοστό που είναι το μικρότερο που είχε το ΠΑΣΟΚ από το 1981 και έπειτα. Μετά την ήττα, ο Παπανδρέου μίλησε για μια νέα λυτρωτική πορεία για το κίνημα και ότι τα αίτια της ήττας ήταν το ξερίζωμα από τις ριζοσπαστικές παραδόσεις, ο καθεστωτισμός, ο κυβερνητισμός και η απομάκρυνση από το λαό. Υποσχέθηκε μεγάλη πράξη εσωτερικής κάθαρσης για να μπορέσει ξανά ο λαός να πιστέψει στο ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τον Παπανδρέου άλλα και πολλούς μελετητές και επιστήμονες, το ΠΑΣΟΚ περνάει κρίση ταυτότητας και πρέπει να την επαναπροσδιορίσει και να ορίσει το κοινωνικό μέτωπο που εκπροσωπεί. Στοχεύει εκ νέου στη δημιουργία μιας συμμαχίας των αγροτών, των εργατοϋπαλλήλων, των ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών, της νέας γενιάς, των οικολογικών κινημάτων, των μεταναστών , των μικροεπιχειρηματιών και των επιστημόνων. Μετά από έντονη αυτοκριτική περίοδο αλλά και μετά από πολλά εγκληματικά λάθη που έκανε η κυβέρνηση Καραμανλή, το ΠΑΣΟΚ το 2009 ανέλαβε την εξουσία με μεγάλη κοινοβουλευτική παρουσία και εκλογικό ποσοστό. Με κεντρικό σύνθημα το ‘Λεφτά Υπάρχουν’, ο Γιώργος Παπανδρέου κατάφερε και έπεισε ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας να τον ψηφίσει και να δώσει την ευκαιρία στο ΠΑΣΟΚ να πραγματοποιήσει τις αλλαγές που είχε εξαγγείλει. Στις αρχές του 2010 ξεκινάει μια μεγάλη περιπέτεια για τη χώρα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ενώ είχε ήδη διαφανεί η έκταση της οικονομικής κρίσης παγκοσμίως, η ελληνική κυβέρνηση δεν πήρε τα μέτρα που έπρεπε από την αρχή της εκλογής της. Το ΠΑΣΟΚ, μάλλον έμοιαζε σαν να απολάμβανε τον πολυπόθητο μήνα του μέλιτος μετά την εκλογική επικράτηση και δεν αντιλήφθηκε άμεσα την κρισιμότητα της κατάστασης με το διογκωμένο έλλειμμα και το τεράστιο δημόσιο χρέος. Η αρχή έγινε με τις δηλώσεις Παπανδρέου στο Καστελόριζο και η συνέχεια από τότε είναι γνωστή σε όλους. Η χώρα με το οξύ οικονομικό της πρόβλημα, προσέφυγε στο ΔΝΤ και στην Ε.Ε για οικονομική στήριξη. Οι μισθοί και συντάξεις συνεχώς μειώνονται, το κοινωνικό κράτος συρρικνώνεται, η ανεργία και τα λουκέτα αυξάνονται αλματωδώς και γενικά το χάσμα ανάμεσα στις προεκλογικές εξαγγελίες και στις κυβερνητικές αποφάσεις ήταν τεράστιο για το ΠΑΣΟΚ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για το ΠΑΣΟΚ είναι ότι με τις κυβερνητικές επιλογές του αυτά τα χρόνια της κρίσης, έχασε τους παραδοσιακά εκλογικούς του συμμάχους και δείχνει να έκοψε τους ιστορικούς του δεσμούς με τα κοινωνικά στρώματα που εξέφραζε. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα από την τεράστια εκλογική πτώση του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 2012. Η κυβέρνηση Παπανδρέου κλήθηκε να αντιμετωπίσει την μεγαλύτερη κρίση της χώρας από την πτώση της Χούντας. Τα ιστορικά λάθη της, ήταν ότι άργησε να αντιληφθεί την κρισιμότητα της κατάστασης, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να χαθεί σημαντικός χρόνος, δεν είπε την αλήθεια στους πολίτες για την κατάσταση που παρέλαβε και για τις θυσίες που θα απαιτηθούν και τέλος δεν αναζήτησε κυβερνητικούς συμμάχους. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ναι μεν το ΠΑΣΟΚ έχει ευθύνες για την πορεία της χώρας, αλλά και η ΝΔ έχει ακόμα μεγαλύτερες και έπρεπε να κληθεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση στο μερίδιο που της αναλογούσε. Τα γεγονότα που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια είναι γνωστά και στο δια ταύτα, μιλάμε για μια χώρα στο χείλος του γκρεμού και για ένα κομματικό – πολιτικό σύστημα που διαρκώς μεταβάλλεται. Όσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, έχει έντονο πρόβλημα ταυτότητας και ιδεολογίας. Μπορεί όταν ανέλαβε τα ηνία ο Ευάγγελος Βενιζέλος να υπήρχε μια συγκρατημένη αισιοδοξία για άνοδο των εκλογικών ποσοστών, όμως αυτό δεν φάνηκε στην κάλπη. Το ΠΑΣΟΚ ενώ ταυτόχρονα έχει χάσει παραδοσιακούς ψηφοφόρους, χάνει πολύ και στη νέα γενιά. Οι νέοι άνθρωποι γυρίζουν την πλάτη στα δυο κόμματα εξουσίας και στρέφονται σε άλλες μορφές δράσεις, ενίοτε κινηματικές. Το ΠΑΣΟΚ, συμπαρασύρθηκε σε μια εκλογική κατάρρευση από τα λάθη και τις παραλείψεις της τελευταίας κυβερνητικής του θητείας, αλλά και από την εγκατάλειψη των αρχών και των αξιών που διαχρονικά εξέφρασε. Ο Ελληνικός λαός δεν πείσθηκε από το πρόγραμμα και τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ . Επέλεξε συνειδητά να μην το ακούσει και να το τιμωρήσει στην κάλπη. Το ΠΑΣΟΚ σίγουρα έχει διαχρονικές ευθύνες για πολλές παθογένειες της χώρας. Ο κυβερνητισμός, η εξουσιομανία και η διαφθορά αρκετών στελεχών καθώς και ο έντονος κρατισμός έκαναν μεγάλο κακό στην παράταξη. Το ΠΑΣΟΚ έπαψε να συζητά για την ιδεολογία, δεν είχε ορίσει με ποια στρώματα συστρατεύεται, τι αξίες υπηρετεί και όλα αυτά τα λάθη τα πλήρωσε από τον κυρίαρχο λαό στις κάλπες. Στην τριετία που πέρασε, η ζωή μας άλλαξε και δυσκόλεψε ως αποτέλεσμα της κρίσης, και παρά την προσπάθεια, τις συγκεκριμένες επιτυχίες και αλλαγές που έφερε ένα πρωτοφανές σε όγκο νομοθετικό έργο, υπήρξαν λάθη και παραλείψεις, οφειλόμενα στην ελλιπή προετοιμασία αλλά και στην αδυναμία του πολιτικού και διοικητικού συστήματος να ανταποκριθεί στο μέγεθος του εγχειρήματος. Μπροστά στις απαιτούμενες αλλαγές που έπρεπε να πραγματοποιηθούν, σημειώθηκαν και μεγάλα λάθη. Το βαρύ φορτίο της κρίσης το σήκωναν για άλλη μια φορά οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι καθώς και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που για χρόνια ήταν τυπικοί απέναντι στις υποχρεώσεις τους προς το κράτος και τους εργαζομένους. Αντίθετα, όσοι φοροδιέφευγαν και εισφοροδιέφευγαν εξακολουθούν να το κάνουν και να ζουν εις βάρος όλων μας. Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι γνωστό σε όλους. Δημιουργήθηκε παρατεταμένη ύφεση, οι άνεργοι και τα λουκέτα στην αγορά πολλαπλασιάστηκαν, οι φόροι έπληξαν εκατομμύρια νοικοκυριά και φτάσαμε στο τραγικό σημείο να αμφισβητείται έντονα η παρουσία της χώρας μας στην Ευρωζώνη. Την κρίσιμη ώρα το ΠΑΣΟΚ, μπροστά στον άμεσο κίνδυνο που διαφαινόταν, υποτίμησε το πρόβλημα και χρεώθηκε μόνο του το κόστος της αντιμετώπισης αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης. Αυτό ήταν το πολιτικό του λάθος, αφού τα υπόλοιπα κόμματα συνέχισαν την τυφλή αντιπολίτευση, χωρίς ν’ αντιλαμβάνονται τις συστημικές αλλαγές που είχαν ήδη συντελεστεί. Το ΠΑΣΟΚ οφείλει ως δημοκρατικό κόμμα να πραγματοποιήσει την αναγέννησή του. Με καθαρή ιδεολογία και ρεαλισμό απέναντι σε μια Ευρώπη που καθημερινά αλλάζει, οφείλει ν’ αλλάξει και το ΠΑΣΟΚ και να μετεξελιχθεί σε ένα κόμμα που θα εκφράσει ξανά τους δημοκρατικά σκεπτόμενους πολίτες, το σοσιαλδημοκρατικό κομμάτι της κοινωνίας. Να μπορέσει να εκπροσωπήσει τους άνεργους νέους, τους διαρκώς πληττόμενους εργαζομένους, τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Να καταφέρει να δώσει ελπίδα στη νεολαία που διαρκώς μειώνεται, μιας και εκατοντάδες είναι εκείνοι που καθημερινά αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό, απογοητευμένοι και αηδιασμένοι. Το ΠΑΣΟΚ με σύγχρονο - καθαρό λόγο, με ανανέωση του στελεχιακού του δυναμικού και με συλλογική δράση, μπορεί να καταστεί ξανά πλειοψηφικό ρεύμα. Το έχει ανάγκη η κοινωνία, η οποία ενώ παρατηρεί την άνοδο της ακροδεξιάς και του τυφλού λαϊκισμού, βλέπει ότι στην κεντροαριστερά το τοπίο είναι πολύ θολό. Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ οφείλει να έρθει σε ρήξεις με το αμαρτωλό παρελθόν του κόμματος, να αναστυλώσει το κόμμα ώστε να το καταστήσει ανοιχτό και δημοκρατικό, και να προχωρήσει σε ριζική ανανέωση προσώπων και προτάσεων.